ماموریت ناممکن جان کری

دیپلماسی ایرانی: توافقنامه ای که از آن به عنوان توافق تاریخی بر سر برنامه هاس هسته ای ایران یاد می شود، روز جمعه با نخستین چالش در راه پیش رو مواجه شد، زمانی که روسیه هشدار داد افزایش فهرست سیاه تحریم های آمریکا علیه مقامات و شرکت های ایرانی می تواند روند اجرای قرارداد را به مخاطره بیاندازد. این در حالی است که در هفته های اخیر، مقامات کاخ سفید تلاش کردند با رفت و آمد به کنگره و لابی با سناتورهای آمریکایی از تصویب تحریم های بیشتر علیه ایران جلوگیری کنند.

روسیه که به همراه آمریکا در جمع شش قدرت جهانی قرار دارد که توانستند در 24 نوامبر به یک توافق مقدماتی با ایران دست یابند، انتقاد مقامات تهران نسبت به تحریم های جدید را منعکس می کند که می گویند اعمال این تحریم ها خلاف روحیه حسن نیت است. آمریکا در روز پنجشنبه شرکت ها و افراد بیشتری را به فهرست تحریم های جاری علیه ایران اضافه کرد.

به گزارش رویترز، دیپلمات ها می گویند در واکنش به این اقدام آمریکا، کارشناسان ایرانی که در وین در حال مذاکره فنی با کارشناسان گروه 1+5 بودند، مذاکرات را نیمه کاره رها کردند. به گزارش این خبرگزاری انگلیسی، این تحولات حاکی از موانع جدی است که بر سر راه مذاکرات قرار دارد. مذاکراتی که هدف آن پایان دادن به مجادله هسته ای ایران از طریق یک توافق دایم است.

با این حال دیپلمات های غربی می گویند بی نتیجه ماندن نشست کارشناسی 9 تا 12 دسامبر در وین به معنی این نیست که توافق هسته ای که سه هفته قبل در ژنو امضاء شد، با مشکل رو به رو شده است. اما عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای در واکنش به اعمال تحریم های جدید از سوی آمریکا گفت: موضوع را بررسی کرده و به متناسب با آن واکنش نشان می دهیم. وی افزود: این خلاف روجیه توافق ژنو است.

این در حالی است که روسیه نیز نگرانی خود را ابراز داشت. سرگئی لاوروف که در روزهای سه شنبه و چهارشنبه هفته گذشته به تهران سفر کرده بود، علاوه بر مساله سوریه، موضوع هسته ای ایران را نیز در دستور کار داشت. او پس از ترک تهران از همکاری و فضای خوب پیش رو سخن گفت . اما در روز پنجشنبه و پس از اعمال تحریم های جدید آمریکا، ماریا زخاروفا، سخنگوی وی به خبرنگاران گفت: تصمیم دولت آمریکا علیه روحیه این سند است و ادامه داد: افزایش فهرست تحریم های آمریکا می تواند به طور جدی اجرای توافقنامه ژنو را به خطر بیاندازد.

در واشینگتن، ماریا هارف، سخنگوی وزارت خارجه گفت گمان نمی کند تحریم های جدید مذاکرات را دشوار تر کرده باشد. وی با اشاره به اینکه مذاکرات همواره دشوار بوده است، ادامه داد: ایالات متحده در وین به مقامات ایرانی اعلام کرده بود که اسامی بیشتری به فهرست افزوده می شوند.

روسیه که نخستین نیروگاه هسته ای ایران را ساخته، در مقایسه با غرب، روابط به مراتب بهتری با ایران دارد. این کشور از چهار قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران حمایت کرده اما در عین حال از افزایش تحریم ها راضی نیست. مقامات آمریکایی می گوید، افزایش فهرست تحریم ها نشان می دهد که توافق ژنو ربطی به ادامه تلاش های آمریکا برای جلوگیری از دور زدن تحریم ها و کمک رسانی به برنامه های هسته ای ایران نداشته و نخواهد داشت. تحریم های جدید شرکت ها و افرادی را نشانه گرفته اند که به تعبیر این تحریم ها در اشاعه هسته ای و دور زدن تحریم ها نقش داشته اند.

در همین حال برخی قانونگذاران آمریکایی به دنبال اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران هستند اما باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا می گوید این تحریم های می تواند حرکت دیپلماتیک برای حل مساله هسته ای ایران را مخدوش کند. این در حالی است که علی آهنی، سفیر ایران در فرانسه می گوید: افزاریش تحریم ها موضع مخالفان را تقویت می کند. تندورهایی که از چرخش سیاست خارجی ایران راضی نیستند و نفوذ خود را از دست داده اند. به گفته وی، این توافقنامه مخالفانی در داخل و خارج از ایران دارد. ایران می خواهد تعهدات خود را حفظ کند اما باید اطمینان داشته باشد که طرف مقابل نیز جدی است و می توان به غرب به عنوان یک شریک مهم، اعتماد کرد.

توافق ژنو به منظور تعلیق بخشی از برنامه های هسته ای ایران در مقابل لغو بخشی از تحریم ها به مدت شش ماه تدوین شده است تا زمان لازم برای مذاکرات بیشتر وجود داشته باشد. برخی دیپلمات های غربی می گویند، هیات ایرانی در وین ، ساعاتی پس از اعلام تصمیم واشینگتن خبر را دریافت کرد و غافلگیر شد. یک دیپلمات اروپایی نیز گفت: این تحریم ها ربطی به موضوعات مورد بررسی در وین نداشت اما آنها تصمیم گرفتند جلسه را ترک کنند. برخی نیز می گویند ، امیدوار بودند این مشکل موقتی باشد و هیات ایرانی به مذاکرات بازگردد.

این در حالی است که جان کری، وزیر خارجه آمریکا می گوید امیدوار است مذاکرات در روزهای آینده از سرگرفته شود. او در جریان سفری به اسرائیل گفت: ما در وین به سختی روی موضوعات کار کردیم و پیشرفت هایی داشتیم اما به نظر می رسد نیاز به مشورت با پایتخت ها وجود داشته است. وی افزود: انتظار می رود مذاکرات در روزهای آتی از سرگرفته شود و سند اقدام به طور کامل اجرا شود.

مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این زمینه اظهار داشت: انتظار می رود مذاکرات به زودی از سرگرفته شود. پس از چهار روز مذاکرات که از پیچیدگی موضوعات فنی حکایت دارد، روشن است که به گفت و گو های بیشتر نیاز داریم.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10