مواضع تهران مبتنی بر شخص نیست

دیپلماسی ایرانی: جان کری، وزیر امور خارجه امریکا در مسکو حرف های غیر منتظره ای زد. از جمله به صراحت گفت که واشنگتن با تلاش های روسیه برای حل بحران سوریه موافق است و از طرح مسکو برای حل این پرونده حمایت می کند. راه حل مسکو نیز چیزی جز راه حل سیاسی نیست. گزینه نظامی را رد می کند و می گوید که باید دو طرف متخاصم پای میز مذاکره بنشینند و برای حل بحران جاری در سوریه بر اساس توافقات نشست ژنو راه حل بیابند. در بحبوحه این سفر علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه کشورمان نیز به اردن رفت تا در آن جا هشدارهای لازم را بر سر بحران سوریه به مقام های اردنی بدهد و در عین حال رایزنی هایی نیز در این زمینه با آنها داشته باشد. وی بلافاصله پس از آن به دمشق رفت و در دیدار با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه و دیگر مقام های سوری نتایج رایزنی اش با اردنی ها را به اطلاع آنها رساند. دیپلماسی ایرانی آخرین تحولات سوریه را با حسین شیخ الاسلام، مشاور امور بین الملل رئیس مجلس شورای اسلامی و معاون پیشین وزیر امور خارجه در میان گذاشته که در زیر می خوانید:

همان طور که در جریان هستید روسیه و امریکا توافق کرده اند که بر اساس توافق ژنو اقدامات خود نسبت به حل بحران در سوریه را سامان دهند. نظر ایران نسبت به توافق ژنو چیست؟

ما همیشه گفته ایم که بحران سوریه راه حل نظامی ندارد و همیشه به راه حل سیاسی خوشامد گفته ایم. ما نظر خود را در مورد توافق ژنو در همان یک سال پیش اعلام کردیم. مسئولیت این خونریزی ها از یک سال پیش اگر نه قبل از آن را هم بر گردن کسانی می دانیم که خیال می کردند می توانند از طریق نظامی و با ارسال اسلحه و پول و اعزام تروریست سرنوشت بحران سوریه را به نفع خود رقم بزنند. ما از همان اول گفته ایم که این کار جنایت است. حالا که آقای کری به روسیه رفته و در مسکو علی رغم همه توهین و معطلی که در کرملین به او شده است، این موضوع را اعلام کرده، یک شکست جدی برای سیاست جنگ طلبان در سوریه تلقی می شود. ایران آمادگی دارد که برای برقراری آتش بس در سوریه کمک کند و بعد از آن گفت و گو های سوری ـ سوریه آغاز شوند. تا از این طریق یک راه حل ملی بدون دخالت خارجی مورد توافق قرار بگیرد و خواست مردم سوریه از طریق صندوق رای محقق شود. اما باید توجه داشت که این راه حل مشکلات جدی ای در مقابل خود دارد. باید همه طرفین کمک کنند که این مشکلات حل شوند.

مشکلات بر سر توافق سیاسی برای حل بحران سوریه چیست؟

برای مثال نماینده معارضه کیست؟ آیا معارضه تروریست و خشونت طلب که طی این مدت با پول و اسلحه غربی ها و بعضا کشورهای عربی رشد کرده است، الان قابل کنترل هستند تا آتش بس برقرار شود؟ آیا کشورهایی که تا به حال پول و اسلحه به معارضه سوریه ارسال می کردند و مامن تروریست ها بودند و سازمان های اطلاعاتی شان به تروریست ها کمک می کردند که از مرز عبور کنند و برگردند و عملیات انجام دهند، این گونه حرکات را متوقف خواهند کرد؟ این ها پیش فرض های اصلی راه حل سیاسی است. باید پول و اسلحه و کمک های نظامی و عملیاتی و عبور از مرزهای کشورهای همسایه همگی متوقف شوند. وگرنه این هم دروغ بزرگی خواهد شد برای این که چهره برخی کشورها مانند امریکا را که در حال حاضر بسیار مخدوش شده است، از نظر سیاسی و تبلیغاتی ترمیم کند. در این صورت آن ها در ظاهر خواهند گفت که با مذاکره موافقیم اما سیاست های اصلی آن ها سیاست های جنگ طلبانه خواهد بود.

بر اساس توافق ژنو باید دولت انتقالی در سوریه قدرت را به دست بگیرد. امریکا به حضور بشار اسد در دولت انتقالی راضی می شود؟

توافق ژنو می گوید دولت انتقالی بر اساس گفت و گو بین معارضه و حکومت کنونی تشکیل خواهد شد. آقای کری از جملات قبلی که همواره بر نبودن بشار اسد اصرار داشت، این بار در مصاحبه مطبوعاتی خود عقب نشینی کرد. این خلاف قوانین بین المللی است که کشوری برای مردم کشور دیگری تصمیم بگیرد و بخواهد بگوید چه کسی باید در قدرت باشد و چه کسی نه. این حرف امریکایی ها که بشار اسد نباید در دولت انتقالی حضور داشته باشد از اول خلاف قوانین بین المللی بود و هنوز هم هست.

شما ایجاد محتمل می دانید یک دولت انتقالی در سوریه بر اساس توافق ژنو سر کار آید که بشار اسد هم در راس آن حضور داشته باشد؟

دولت انتقالی باید بر اساس توافق دولت و معارضه شکل بگیرد. باید دید نتیجه مذاکرات چه خواهد بود؟

اگر بشار اسد قبول کند که در دولت انتقالی حضور نداشته باشد، موضع ایران چه خواهد بود؟

موضع ایران ربطی به شخص ندارد. ما می گوییم نباید کسی در امور داخلی سوریه مداخله کند. ما می گوییم کسی حق ندارد به جای ملت سوریه تصمیم گیری کند. موضوع این است.

اخیرا اردن به معارضه سوریه نزدیک شده است. با توجه به سفر آقای صالحی به اردن، به نظر شما آیا ایران اهرم فشاری دارد تا اردن را وادار به کاهش حمایت از معارضه سوری کند؟

بله؛ به نظر من تمام کسانی که تا به حال از معارضه سوریه حمایت می کرده اند، همگی پشیمان هستند. آن هایی که بر طبل جنگ می کوبیدند، به این نتیجه رسیده اند که جنگ به نتیجه نمی رسد. اردن کشور ضعیفی است. زیر فشار امریکایی ها است. اردن مجبور شده که حضور امریکایی ها در خاک خود و آموزش نیروهای معارض سوری در این کشور را بپذیرد. اما اردن با این اقدامات حق همسایگی با سوریه را رعایت نکرد. این ها خلاف قوانین بین المللی است. اما نظام پادشاهی اردن در مقابل اروپا و امریکا ضعیف است.

آقای صالحی بلافاصله بعد از اردن به طور غیر منتظره ای به سوریه رفته است. این سفر دستور کار ویژه ای دارد؟

غیر منتظره بودن سفر به دلیل مسائل امنیتی است و گرنه این سفر هماهنگ شده بوده است. این سفر نشان می دهد حتما ایران یک عنصر فعال حل مسئله سوریه است. ایران یک طرح شش ماده ای دارد و هنوز روی آن تاکید می کند. با بسیاری از معارضه سوری در مورد این طرح صحبت شده و آن ها نیز این طرح را قبول کرده اند. دولت سوریه نیز این طرح را پذیرفته است.

انتشار اولیه: شنبه 21 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: چهارشنبه 25 اردیبهشت 1392