ناز و کرشمه اعراب براى شرکت در نشست اتحاديه عرب در بغداد
ديپلماسى ايرانى: عراق اصرار دارد که نشست آتى سران اتحاديه عرب در بغداد برگزار شود. بر اساس توافقى که در اجلاس قبلى اتحاديه عرب در شهر سرت در ليبى حاصل شد، عراق ميزبان نشست آتى سران اتحاديه عرب در بغداد است.
در روزهاى يک‌شنبه تا سه‌شنبه (9 تا 11 ژانويه) يعنى زمانى که عمرو موسى در عراق بود، وى خود را متعهد دانست که به هر قيمتى شده عراق را ميزبان نشست اتحاديه عرب کند. وى در ديدار با آيت الله سيستانى نيز گفت که تمام توان خود را به کار مى‌گيرد تا عراق ميزبان نشست اتحاديه عرب شود.
عراق به دنبال اين است که با ميزبانى نشست اتحاديه عرب از يک سو زمينه‌هاى آشتى حکومت جديد عراق با کشورهاى عربى على‌الخصوص عربستان سعودى و ديگر کشورهاى عرب حاشيه خليج فارس را به دست آورد و از سوى ديگر گامى در احياى جايگاه و منزلت از دست رفته‌اش که پس از جنگ کويت 1991 سير نزولى به خود گرفت و پس از سال 2003 و حمله ايالات متحده به عراق به کلى نابود شد، بردارد. ولى در اين ميان مسئله‌اى نيز در برابر اين خواسته عراق وجود دارد و آن اين که اگر نشست اتحاديه عرب در عراق برگزار شود و رهبران عرب حاضر به سفر به بغداد نشوند، آن گاه اين نشست مى‌تواند براى عراق گران تمام شود و نتايجى مغاير با آنچه عراقى‌ها مى‌خواهند به دست آيد. به خصوص اين که عراقى‌ها اصرار دارند که اين نشست در بغداد برگزار شود و برگزارى آن در هر شهرى غير از پايتخت را به معناى توهين به هيمنه عراق مى‌دانند و آن را به شدت رد مى‌کنند.
ناز اعراب
کشورهاى عربى پس از حمله امريکا به عراق در سال 2003 روابط خود را با اين کشور قطع کردند. پس از آن که حکومت جديد عراق به گونه‌اى شکل گرفت که هيچ کدام از معيارهاى جامعه عربى را در خود نداشت، کشورهاى عربى نپذيرفتند که چنين حکومتى را به رسميت بشناسند. در معيار کشورهاى عربى که الهام گرفته از انديشه‌هاى پان‌عربيسم و ناصريم است، رئيس جمهور يک کشور عربى نمى‌تواند کرد باشد، رياست دولتش در دست شيعيان باشد و شاکله قدرت در اختيار شيعيان قرار بگيرد حتى اگر شيعيان در آن کشور اکثريت باشند.
به همين دليل رابطه کشورهاى عربى با عراق جديد تيره و تار شد. تا بدانجا که در نخستين جلسه اتحاديه عرب پس از سقوط رژيم بعثى نماينده عراق را به اجلاس راه ندادند و وزير امور خارجه عراق يعنى هوشيار زيبارى را در اتاق انتظار نگه داشتند تا تصميم بگيرند که آيا مى‌توانند يک کرد عرب را به اجلاس راه دهند يا خير.
در حال حاضر به غير از بحرين، سوريه، مصر و اردن ديگر کشورهاى عربى با عراق رابطه ندارند. به گونه‌اى که نه تنها سفارت‌خانه‌اى در بغداد داير نکرده‌اند بلکه يک دفتر ساده نيز در اين کشور راه نينداخته‌اند. ايران هراسى نيز تا کنون نتوانسته بر سر پرونده عراق موثر واقع شود و اعراب را به از سرگيرى روابط با اين کشور ترغيب کند. حتى فشارهاى ايالات متحده نيز باعث نشده تا کشورهاى عربى در رابطه‌شان با عراق تجديد نظر کنند. به ويژه عربستان سعودى که بر تداوم تخريب روابط با عراق پافشارى مى‌کند. از اين رو بسيارى اين سئوال را مطرح مى‌کنند در صورتى که هنوز کشورهاى عربى در بغداد سفارت خانه ندارند، بغداد چگونه مى‌تواند ميزبان نشست سران اتحاديه عرب شود؟
ممکن است اين پرسش به وجود بيايد که اگر نگاه کشورهاى عربى به عراق تا اين اندازه تيره است پس چگونه در نشست اتحاديه عرب در سرت کشورهاى عربى پذيرفتند که عراق ميزبان آتى نشست شود؟ در پاسخ به اين پرسش بايد يادآور شويم زمانى که اين نشست برگزار شد، جريان‌هاى سياسى عراق در کش‌مکش تشکيل دولت به سر مى‌بردند و آن چنان فضا عليه مالکى بود که بيشتر سران کشورهاى عربى اين گونه برداشت مى‌کردند که او ديگر نخست‌وزير نخواهد بود و احتمالا رئيس جمهور نيز از ميان چهره‌هاى سنى فهرست العراقيه که از قبل از انتخابات تا کنون مورد حمايت کشورهاى عربى به خصوص عربستان سعودى قرار دارد، انتخاب خواهد شد. فهرست العراقيه نمايندگى سنى‌هاى عراق را بر عهده دارد و اين باعث شده تا همراهى عربستان و ديگر کشورهاى عربى را نيز به دنبال داشته باشد. به همين دليل انتخاب بغداد براى دور آتى نشست را پذيرفتند.
عربستان سعودى و متحدانش در شوراى عالى همکارى خليج فارس رابطه خوبى با نورى مالکى ندارند. مشابه اين وضعيت را سوريه نيز در رابطه با مالکى دارد. پس از انجام چند انفجار شديد در عراق که انگشت اتهام به سوى بعثى‌هاى پناهنده در سوريه نشانه رفت، دولت عراق به انتقادهاى شديد از بشار اسد و دولت سوريه پرداخت که به تيرگى روابط تازه حسنه شده دو کشور انجاميد تا بدانجا که دو طرف سفراى خود را فرا خواندند. اکنون سفراى دو کشور با وساطت ايران به محل‌هاى ماموريت خود بازگشته‌اند ولى همچنان روابط دمشق – بغداد حسنه نيست.
عربستان سعودى نيز از نورى مالکى دلگير است. به خصوص پس از انتخاب مجدد وى که با رد درخواست پادشاه عربستان از جريان‌هاى سياسى عراق و حل اختلاف ميان آنان در رياض روابط دو طرف تيره‌تر شد. عراقى‌ها بهره‌بردارى سياسى عربستان را براى اجماع رهبران سياسى در اين کشور براى تشکيل دولت نپذيرفتند و به جاى آن اربيل عراق را محلى براى توافق ميان خود برگزيدند.
همچنين زمانى که نورى مالکى قبل از تشکيل دولت به ايران آمد و پس از آن دولت خود را در عراق تشکيل داد، عربستان و بحرين نيز از او دعوت کردند که به پايتخت‌هايشان بيايد، مالکى اين دعوت را پذيرفت و حتى پيام داد که به زودى به رياض و منامه سفر خواهد کرد ولى هيچ گاه وعده خود را عملى نکرد تا دلخورى کشورهاى حاشيه خليج فارس از او بيشتر شود.
ناراحتى عربستانى‌ها از عراقى‌ها را در عدم پذيرش اين کشور در شوراى همکارى خليج فارس به خوبى مى‌بينيم. در حالى که رابرت گيتس وزير دفاع امريکا در تابستان گذشته به رياض رفت و از مقامات عربستانى خواست که تقاضاى عراق براى عضويت در اين شورا را بپذيرد، عربستان و به دنبال آن ديگر کشورهاى عضو اين شورا همچنان در پذيرفتن عراق تعلل مى‌کنند و حاضر به پذيرفتن آن در جمع خود نيستند.
تيرگى روابط عربستان با دولت مالکى تا به اين اندازه است که برخى از نزديکان مالکى اعدام‌هاى اخير عراقى‌ها در عربستان را ناشى از اين اختلاف مى‌دانند و مى‌گويند که اين نشان مى‌دهد که عربستان تا چه اندازه از دولت جديد عراق ناراضى است. به گزارش پايگاه خبرى عراق آزاد، حیدر العبادی، نماینده مجلس عراق از فراکسیون پیمان ملی، اعدام دو شهروند عراقی در زندان های عربستان سعودی را پیامی به حکومت عراق مبنی بر نارضایتی عربستان سعودی از ترکیب حکومت جدید عراق دانست و گفت: «زمان بندی این اقدام برای ما مشخص نیست اما احتمالا عربستان سعودی می خواهد نارضایتی خود را از حکومت و دولت جدید عراق نشان دهد.»
اين شواهد به خوبى نشان مى‌دهد که عراق به اين سادگى نمى‌تواند ميزبانى نشست را بر عهده داشته باشد مگر اين که اتفاق ويژه‌اى بيفتد يا اين که کشورهاى عربى به رغم وجود اين اختلافات حاضر به حضور در نشست آتى اتحاديه عرب در بغداد شوند. نشستى که هنوز زمان قطعى آن مشخص نشده است.
نظر شما :