مجله هفته/ نگاه خريدارانه به مطبوعات

دردسرهاى لوکاشنکو

محمد کرباسی در همشهرى 11 دى مقاله اى دارد با نام "لوکاشنکو سرگردان میان شرق و غرب". او در اين مطلب به چند نمونه از رفتارهاى دو دولت روسيه و بلاروس در ماه گذشته اشاره کرده و با کنارهم گذاشتن آنها به اين نتيجه رسيده که لوکاشنکو بار ديگر دست دوستى به سوى روسيه دراز کرده است. توافق پرسود بلاروس با روسيه در زمينه انتقال انرژى و عدم‌ محکومیت سرکوب مخالفان از سوی روسیه از جمله اين موارد است.

او مى نويسد بعيد است لوکاشنکو با اين روند بتواند مانند گذشته روند نزدیک شدن خود را به اتحادیه اروپا طی کند و شاید به همین خاطر بود که دیمیتری مدودف پس از ناآرامی‌های انتخاباتی در بلاروس اعلام کرد که امیدوار است بلاروس در مسیر دوستی با همسایگانش گام بردارد.

اين تحليلگر پيش بينى کرده است که در چنين وضعیتى این امکان وجود دارد که کشورهای غربی بار دیگر تحریم‌های اقتصادی بلاروس را در برنامه‌های خود قرار دهند و بحران اقتصادی و گیر افتادن بلاروس در میان روسیه و غرب سخت‌ترین روزها را برای لوکاشنکو در پنجمین دوره ریاست‌جمهوری‌اش رقم بزند.

ببر روسى – ايرانى

عنوان سرمقاله مردم سالارى در 11 دى بود: «سازمان محيط زيست پاسخگو باشد» اين مطلب را مرجان حاجى حسنى درباره ماجراى معاوضه ببرهاى ايرانى و روسى و مرگ نابهنگام يکى از ببرهاى وارداتى به ايران نوشته بود.

پس از آنکه در ارديبهشت امسال مسئولان محيط زيست نويد دادند که حسرت از دست دادن ببر ايرانى به پايان رسيده و قرار است نسل اين حيوان زيبا در کشور احيا شود، يک جفت پلنگ به کشور روسيه داديم و آنها على رغم مخالفت مردم و رسانه هايشان، يک جفت ببر سيبرى را در ازاى آن پلنگ ها عازم کشور ما کردند... اما منطقه حفاظت شده ميانکاله که قرار بود در روزهاى آغازين ورود ببرها به ايران براى اسکان مهمانان دوست داشتنى ما آماده شود بنا به گفته مسئولا ن به دليل کمبود اعتبار آماده نشد و ببرها ناچار شدند محيط آلوده باغ وحش ارم را با غذايى تحمل کنند که چه باب ميلشان بود و چه نبود بايد با آن کنار مى آمدند چرا که در باغ وحش ارم غذايى به غير از گوشت الا غ و گاهى سر الا غ براى گوشتخواران سرو نمى شد. از غذا که بگذريم شرايط آب و هوايى و قرار گرفتن در معرض ديد بازديدکنندگان مسائلى نيست که ببر سيبرى به آن عادت داشته باشد. لازم به يادآورى است که به محض ورود پلنگ هاى ايرانى به کشور روسيه که با هواپيماى اختصاصى وارد اين کشور شدند ولاديمير پوتين نخست وزير اين کشور شخصا به ديدن پلنگ هاى ما رفت و اين ديدار تاکنون چندين بار صورت گرفته است. اما ببرهاى روسى در باغ وحش مورد بازديد بچه هاى مهدکودک و پيش دبستانى قرار گرفتند...

احتمال بازگشت اصلاح طلبان صفر درصد است

در همان روز روزنامه ابتکار به قلم محمدعلى وکيلى موضوع «انتخابات آينده و سرنوشت گروه هاى سياسى!» را در صدر يادداشت هايش قرار داده است.

بر مبناى آنچه نويسنده باور دارد، بدنه اجتماعى اصلاح طلبان، اميد خود را به نيروهاى شناخته شده سياسى از دست داده و به دنبال نيروهاى ناشناخته هستند. بر اين اساس بخشى از اصولگرايان به دنبال جلب رضايت آنان هستند و در اين مسير رقابت پنهانى در جريان است و بخشى از رفتارهاى سياسى اين گروه ها، معطوف به اين هدف است. حال با اين تصوير احتمال بازگشت اصلاح طلبان به ساحت سياست در ايران، صفر درصد است پس انتخابات دوره نهم مجلس شوراى اسلامى، صحنه رويارويى جدى نيروهاى اصولگرا خواهد بود.

ضرورت همراهى هند با امريکا

روزنامه تهران امروز طى يادداشتى در 11 دى با عنوان "هند و سياست انطباق با رويکردهاى آمريکا " به قلم حجت کاظمى آورده است:‏ جوهر نگاه هندى‌ها در دوره فعلى آن است که مسئله اصلى قدرتمند شدن در مناسبات جهانى است و هسته اصلى اين قدرتمند شدن، ارتقاى توانمندى‌ها و ظرفيت‌هاى اقتصادى و توليدى است.در اين ميان، سياست خارجى هند به مانند سياست خارجى تمامى دولت‌هاى توسعه گرا مى‌کوشد در مقام عاملى در راستاى تقويت اين فرآيند و رفع موانع موجود عمل کند.

اين جهت گيرى بسيار شبيه رويکردى است که کارگزاران سياست خارجى چين و تا حدودى روسيه در پيش گرفته اند. از منظرى ساختارى، شباهت سياست خارجى اين سه کشور در تعامل با محيط بين‌المللى بايد به عنوان تابعى از موقعيت آنها در ساختار قدرت بين الملل تحليل شود که نوع و الگوى خاص رفتارى را به آنها تحميل مى کند. در اين ميان رفتار قدرت اصلى نظم بين‌الملل يعنى ايالات متحده، منطبق با موقعيت و اولويت‌هاى اين کشورها دقيقا استفاده از جهت‌گيرى کلان اين کشورها به منظور پيشبرد اهداف مدنظر خود است. ايالات متحده طى دو دهه اخير کوشيده است تا در مسير تعامل با اين دسته از کشورها، مسيرى مبتنى بر تعامل دو جانبه را پيگيرى کند که در آن اين کشورها مجبورند به منظور بهره مندى از مزايايى چون کمک هاى مالى، دسترسى به بازارهاى آمريکاى شمالى،تامين منافع در حوزه هاى نفوذ استراتژيک، دريافت تکنولوژى، پيوند يافتن به جريانات مالى بين‌المللى و... که براى تحقق هدف اصلى آنها يعنى ارتقاى توانايى و پويايى اقتصادى امرى ضرورى است، در موضوعات استراتژيک مدنظر ايالات متحده، با آن کشور همراهى کنند.

دريافت هزينه چند ميليون دلارى اصلاح طلبان از امريکا

محمد کاظم انبارلويى در سرمقاله 12 دى روزنامه رسالت با عنوان "پاسخى به اظهارات اخير خاتمى؛ انتخابات آزاد و سالم!" به سالگرد 9 دى که به پايان حوادث اعتراضى پس از انتخابات رياست جمهورى نهم معروف است مى پردازد و سخنان سيدمحمد خاتمى رييس جمهور پيشين ايران را درباره شرايط ضرورى انتخابات آتى کشور مورد حمله قرار مى دهد.

انبارلويى معتقد است که خاتمى و دوستانش پاى مداخله بيگانگان را به رقابت‌هاى سياسى انتخاباتى باز کردند و بنابراين چطور مى توان گفت که به انتخابات آزاد و سالم اعتقاد دارند؟ وى مى نويسد: دوستان خاتمى رسما حمايت‌هاى خارجى و بويژه حمايت‌هاى رهبران دولت‌هاى اروپايى را پذيرفتند. خاتمى وزير ارشاد خود را به همراه تعدادى از روزنامه‌نگارانى که در دوران اصلاحات مشى آنها اهانت به مقدسات مردم و نظام و مقدسات دينى بود به لندن فرستاد تا حلقه لندن را در اتصال با حلقه واشنگتن براى ايجاد يک سامانه رسانه‌اى عليه ملت ايران تجهيز و تمهيد کند!

او در ادعايى ديگر از دريافت هزينه چند ميليون دلارى اصلاح طلبان از امريکا سخن به ميان آورده و نوشته است: آيا منظور آقاى خاتمى از انتخابات آزاد اين است که او و دوستانش به راحتى سرسپردگى به اجانب را بپذيرند و حمايت‌هاى آنها را جلب کنند؟
آيا منظور آقاى خاتمى از انتخابات آزاد اين است که اجازه دهد آمريکايى‌ها ميليون‌ها دلار بودجه در کنگره خود براى کمک به
اصلاح طلبان و پيروزى آنها در انتخابات هزينه کنند و اجازه ندهند احدى در ايران به آنها اعتراض کند؟!

لزوم مديريت اختلافات با عربستان

روزنامه شرق 12 دى در سرمقاله اى به قلم سيدحسين موسوى نگاهى مى اندازد به اظهارات على‌اکبر صالحى سرپرست وزارت خارجه در روز معارفه اش. او که در اين روز از اهميت ارتباط با ترکيه و عربستان گفته بود و آن را جزو اولويت هاى سياست خارجى خود برشمرده بود، نويسنده مقاله را بر آن مى دارد تا تاريخچه اى از روابط ايران با ترکيه و عربستان بنويسد و اهميت آن را در شرايط کنونى کشور بررسى کند.

موسوى در اين يادداشت که "استراتژى ايمن‌سازى محيط پيرامونى ايران" نام دارد، با اشاره به اختلاف‌نظرهاى ايران با عربستان مى نويسد: مديريت اين اختلاف‌نظرها به گونه‌اى که به چالش‌ و رويارويى آشکار منتهى نشود، ممکن و بلکه ضرورى به نظر مى‌رسد. به عنوان مثال مى‌توان به تمايل آشکار رياض و تهران براى مديريت سازنده اين اختلاف‌نظر در نمونه بحران سياسى لبنان و نتايج مثبت آن در شکل حفظ ثبات نسبى اين کشور اشاره کرد. با وجود اين و به‌رغم آگاهى دو طرف از حجم موانع موجود بر سر راه روابط باثبات دو کشور همراه با ارتقاى‌ آن، اين پرسش مطرح مى‌شود که چرا مسئولان دو کشور از جمله دکتر على‌اکبر صالحى به عنوان سکاندار جديد اجرايى سياست خارجى ايران بر ضرورت قرار گرفتن رابطه تهران و رياض در صدر اولويت‌هاى سياست‌هاى منطقه‌اى تاکيد مى‌کنند؟

رييس مرکز پژوهش‌هاى علمى و مطالعات استراتژيک خاورميانه در ادامه به تجربه حضور خود در نشست هاى منطقه اى با موضوع اهميت روابط جهان عرب با ايران اشاره کرده و مى نويسد: موضوعاتى که در اين نشست‌هاى علمى مطرح مى‌شود، شبيه موضوعاتى است که در ايران نيز مطرح است. نکته مهم‌تر در فضاى ناظران هوشمند عرب اين است که نه‌تنها ايران از دايره تهديدبينى خارج شده و در دايره فرصت‌بينى قرار گرفته، بلکه بسيارى از شخصيت‌هاى نامدار جهان عرب آشکارا و البته با تاسف به اين نکته اشاره مى‌‌کنند که کسانى که ايران را يک تهديد براى منطقه مى‌دانند، عمدتاً بومى و منطقه‌اى‌نگر نبوده و بيشتر به تمايلات عوامل خارجى اجابت مى‌کنند. در ترکيه و مراکز مطالعاتى و دانشگاهى اين کشور نيز روى ضرورت برخوردارى آنکارا از روابط باثبات با ايران به عنوان کشورى با عمق استراتژيک بر تمايلات گروه‌هاى غربگرا غلبه دارد. مجموعه اين واقعيت‌ها به ايران فرصت مى‌دهد که با اطمينان از نتايج و پيامدهاى مثبت استراتژى ايمن‌سازى محيط پيرامونى‌اش گام بردارد و به تحکيم هرچه بيشتر روابط خود با دو قطب مهم منطقه‌اى يعنى ترکيه و عربستان سعودى بپردازد.

چالش احتمالى ايران و عراق

روزنامه دنياى اقتصاد 14 دى ماه سرمقاله اى دارد با عنوان "ميادين مشترک با عراق؛ فرصت‌ها و چالش‌ها" به قلم محمودرضا فيروزمند. اين يادداشت اشاره دارد به دور جديد مذاکرات نفتى ميان هيات‌هاى ايرانى و عراقى به ميزبانى مقام هاى وزارت نفت کشورمان که هدف آن بحث و بررسى راهکارها و چارچوب‌هاى حقوقى و قراردادى لازم براى توسعه همکارى‌هاى دوجانبه، به‌خصوص در حوزه بهره‌بردارى از ميادين نفتى مشترک ميان دو کشور عنوان شده بود.

نويسنده ضمن بررسى ابعاد مختلف اين موضوع و ظرفيت هاى نفتى ميادين مشترک، نکته اى را توضيح مى دهد که بويژه براى مقام هاى نفتى کشورمان حائز اهميت است. او مى نويسد: اخبار پيرامون صنعت نفت عراق حاکى از آن است که دولت نورى‌المالکى براى محقق ساختن برنامه‌هاى بلندپروازانه خود براى رسيدن به توليد 8 تا 10 ميليون بشکه نفت در روز، ضمن برگزارى مناقصات بين‌المللى فشرده توانسته است پاى شرکت‌هاى بزرگ بين‌المللى از جمله اکسون موبيل، انى، شل، لوک اويل، بى‌پى و حتى شرکت‌هاى چينى مانند ساينوپک را به صنعت نفت عراق باز کند. در اين ميان، بى‌شک توسعه ميادين بزرگى مانند مجنون (آزادگان جنوبى) و سنباد (يادآوران) با مجموع تقريبى 60 ميليارد بشکه ذخيره نفت در جا نيز از چشم سياست‌گذاران صنعت نفت عراق پنهان نمانده و احتمالا اين کشور بخواهد در بلند مدت از توان شرکت‌هاى خارجى براى توسعه و بهره‌بردارى از اين ميادين بزرگ استفاده نمايد، امرى که در صورت وقوع همکارى احتمالى ميان ايران و عراق را دچار چالش خواهد کرد.

او سپس اين سوال را پيش مى کشد که با توجه به موانع قانونى پيش روى همکارى مشترک با دولت‌هاى همجوار، آيا مذاکرات با عراق هم به سرنوشت مذاکرات با عمان بر سر ميدان هنگام دچار خواهد شد؟ يقينا با تلاش سياست‌گذاران و تصميم‌سازان کشور مى‌توان با درس گرفتن از تجربه هنگام، زمينه را براى ايجاد چارچوب‌هاى همکارى با دولت‌هاى شريک و در نهايت صيانت از ثروت‌هاى ملى که در اين ميادين مشترک نهفته‌اند، فراهم کرد. اما چه بايد کرد؟

تجزيه سودان و خطر الگوپذيرى منطقه

«طرح تجزيه سودان و خطر الگوپذيرى منطقه»عنوان سرمقاله روزنامه‌ جمهورى اسلامى در روز چهارشنبه 15 دى ماه بود که از شمارش معکوس براى تجزيه سودان خبر داده بود. اين روزنامه با اشاره به نزديک شدن به همه پرسى جدايى جنوب سودان نوشته است: اگرچه تبليغات فريبکارانه‌اى صورت گرفته که ممکن است پاسخ اين همه پرسى منفى باشد و در نتيجه جاى نگرانى نيست ولى براساس شواهد موجود، از مدت‌ها قبل سازمان ملل، قدرت‌هاى خارجى و حتى تجزيه طلبان جنوب سودان، خود را براى عملياتى شدن طرح تجزيه سودان آماده کرده‌اند.

نکته مهم از منظر اين يادداشت اين است که در صورت تحقق طرح تجزيه، از يک طرف قدرت‌هاى خارجى از جنوب سودان به عنوان يک کانون جديد بحران در قلب آفريقاى مسلمان بهره مى‌گيرد و از آن به عنوان يک سرپل ارتباطى براى گسترش ابعاد بحران و سرايت دادن آن به ساير سرزمين‌هاى اسلامى سوء استفاده خواهد کرد. علاوه بر اين، تجربه سال هاى اخير نشان مى‌دهد که صهيونيست‌ها از اين فرصت طلايى با دست بازترى بهره مى‌برند تا در قلب دنياى اسلام نفوذ کنند. برخى سرمايه گذاران صهيونيست نيز در انتظار ارزيابى نتايج همه پرسى 19 دى هستند که اگر زمينه‌ها به نفع قدرت هاى خارجى تغيير کرد، براى سرمايه گذارى در جنوب سودان وارد عمل شوند.

دموکراسى خواهان دربند در جهان

 نزهت اميرآباديان گزارشى از فارين پاليسى براى روزنامه شرق (14 دى) گردآورى و ترجمه کرده و عنوان آن را "ستاره‌هاى گولاک" گذاشته است.

اين گزارش درباره فعالان سياسى و حقوق بشرى در کشورهاى مختلف دنياست که سرنوشتى چون ليو شيائوبو فعال مدنى محبوس در زندان هاى چين دارند. نويسنده مى خواهد بگويد ليو شيائوبو که جايزه امسال نوبل صلح را مال خود کرد، تنها يک نمونه از صد‌ها مرد و زن بى‌گناهى است که در حال حاضر به دليل ديدگاه‌هاى سياسى يا مبارزه براى حقوق بشر در زندان هستند.

اين گزارش کوشيده است تعدادى از اين افراد را که برجسته‌ترين زندانيان سياسى جهان به شمار مى آيند و اغلب به آسياى ميانه يا شرقى تعلق دارند، به اين شرح معرفى کند:

عبدالجليل السنکيس وبلاگ‌نويس، دانشمند و رييس گروه شيعه مخالف دولت در بحرين، اوتوهويچ يک بازرگان برجسته و فعال و مدافع دموکراسى در بلاروس، يو گمبيراست راهب بودايى که در 29سالگى اتحاد راهبان برمه‌اى را پايه‌گذارى کرد، هو جيا مدير انجمن ميراث فرهنگى چهارم ژوئن که گروهى مدافع دموکراسى و آزادى‌هاى سياسى در چين است، اسکار الياس بيستِ، پزشک، موسس و رييس بنياد حقوق بشر کوباست، يوگنى زاوتيس مدير کميته ‌بين‌المللى حقوق بشر و قانون‌مدارى در قزاقستان، آزيمسن اسکارف يکى از شناخته‌شده‌ترين مدافعان حقوق بشر ازبک و رئيس سازمان اير، خودورکوفسکى رئيس شرکت نفتى يوکوس بود که داراى نفوذ اقتصادى زياد و خواستار اصلاحات سياسى در روسيه است، يوسف جمعه شاعر اهل ازبکستان و تيچ کوانگ‌دو راهب بودايى و رييس بزرگ عبادتگاه بوداييان متحد ويتنام که زندگى خود را به شفقت، پيشرفت عدالت، عدم خشونت و روادارى اختصاص داده است. آخرين نمونه در پايان اين فهرست، نه يک فرد که يک کشور است؛ کره شمالي. در کره شمالى هيچ سازمان حقوق بشرى اجازه فعاليت ندارد، تمام رسانه‌ها در کنترل دولت است و شهروندان بسيار کمى به اينترنت دسترسى دارند. مردم کره نه مى‌توانند از خبر‌هاى خارج از کشور مطلع شوند و نه خبرى از وضعيت خود و زندگى‌شان به بقيه دنيا برسانند. با اين حال به گواهى حدود 300 هزار نفر از اهالى کره شمالى که توانسته‌اند از اين کشور فرار کنند و نيز بر اساس مدارک ماهواره‌‌اى، رژيم پيونگ‌يانگ بزرگ‌ترين گولاک را در جهان دارد. بيش از 200 هزار نفر از مردم در زندان‌هايى که محل آنها نامعلوم است و در اردوگاه‌هاى کار اجبارى به سر مى‌برند.