موافقت دهلی نو با تشدید تحریم‌های تهران

ديپلماسى ايرانى: قطار تشدید تحریم‌های ایران همچنان از غرب به سمت شرق حرکت می‌کند. قریب به شش ماه است که تحریم‌های اقتصادی از سوی شورای امنیت، کنگره ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر ایران تحمیل شده است. بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی اعتقاد دارند که دلیل عدم بازخورد مثبت این تحریم‌ها، عدم همراهی کشورهای آسیایی با غرب در این تحریم‌ها است. روسیه و چین در شورای امنیت رای به قطعنامه چهارم علیه برنامه هسته‌ای ایران دادند اما در عمل تنها همراهی روس‌ها با تحریم‌ها، عدم تحویل دادن موشک‌های اس سیصد به تهران بود. پکن هم به صراحت اعلام کرد که تنها تحریم‌های تصویب شده از کانال شورای امنیت محور تصمیم گیری‌های ما هستند و قرار نیست که چین در قامت قدرتی آسیایی از تحریم‌های کنگره امریکا یا اتحادیه اروپا تبعیت کند. در خیل کشورهای آسیایی هم کره جنوبی و ژاپن تا اندازه ای با تحریم‌ها کنار آمدند و در مقام انتخاب میان ایران و ایالات متحده، گزینه دوم را برگزیدند. امارات متحده عربی هم که بیشترین حجم تجارت را با تهران دارد و بسیاری آن را بازار اقتصادی ایران می‌دانند تا اندازه‌ای فعالیت‌های مالی تهران را در این کشور عربی کوچک حاشیه خلیج فارس به حالت تعلیق در آورده است. در آسیای میانه هم فشار بر پاکستان و هند برای تشدید تحریم‌ها بسیار بود. انتقال خطوط گازی ایران و توافقنامه ای که در همین خصوص با دهلی نو امضا شده در حقیقت خاری به چشم کاخ سفیدنشین‌هایی است که تاکید دارند تحریم‌ها باید نفس گیر باشند.

این روزها زمزمه تشدید تحریم‌ها از سوی ایالات متحده بسیار به گوش می‌رسد. آن هم در فاصله زمانی نشست ژنو تا نشست استانبول. دو نشستی که غرب یک سال انتظار آن را کشید. با این همه تند و تیزهای آمریکایی اعتقاد دارند که باید ماشه تحریم‌ها را همین حالا کشید. غربی‌ها نشست ژنو را برای خروج پرونده هسته‌ای ایران از بحران الزامی‌می‌دانند اما نه مکفی. بسیاری از امریکایی‌ها هم ادعا می‌کنند که هیات ایرانی در این نشست تنها به خرید زمان بیشتر ادامه داد. همین طیف انتخاب استانبول به عنوان میزبان بعدی را موفقیتی برای تهران می‌دانند که همواره بر لزوم حضور ترکیه در این مذاکرات اصرار داشت.

آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند که پیش نویس تحریم‌های جدید علیه ایران را تا پیش از نشست استانبول مهیا خواهند کرد. شاید بر همین اساس است که دهلی نو هم به پیشواز این تحریم‌ها می‌رود. این بار بانک ذخیره ارزی هندوستان نام ایران را در لیست سیاه خود قرار داده است. رئیس این بانک در بیانیه ای در این خصوص تاکید کرد که تمامی ‌حساب‌های تجاری و دولتی ایران در این بانک که در حقیقت واسطه ای میان تهران و غرب در روزهای تحریم است باید مورد بازبینی و اعمال محدودیت قرار گیرد. هفته گذشته هم بانک مرکزی هندوستان محدودیت‌های مالی و مالیات‌هایی را بر صادرات و واردات نفت و گاز از و به ایران اعمال کرد. دهلی نو در حالی این موضع سخت را در مقابل تهران اتخاذ می‌کند که ايران پس از عربستان سعودی دومین تامین کننده نفت هند است.  دهلی نو اصرار دارد که با توجه به مورد تحریم واقع شدن تهران، تمامی ‌مراوه ده‌های مالی ایران باید خارج از اتحادیه نقل و انتقال مالی آسیایی باشد. ایران سومین صادر کننده محصولات نفتی و گازی خام است. حجم بالایی از مراوده‌های اقتصادی ایران هم از طریق صادرات می‌گذرد. از زمان آغاز تحریم‌ها، بانک‌های غربی یک جانبه نقل و انتقال‌های مالی تهران را متوقف و ممنوع اعلام کرده اند و هم زمان آسیایی‌ها هم به نوعی با غرب در این مسیر همراهی می‌کنند. اتحادیه نقل و انتقال‌های آسیایی بلوکی بانکی است که برای سهولت در مراوده‌های ارزی میان چند کشور امضا شده است. ایران، هند، پاکستان، بنگلادش، هندوستان، مالدیو، میانمار، سریلانکا و نپال از اعضای این اتحادیه هستند. هندی‌ها اصرار دارند که تهران به دلیل تحریم‌های بین المللی باید فعالیت خود را در دایره این بلوک هم محدود کند.

هندوستان در حالی بازی اقتصادی را بر تهران سخت تر می‌کند که بسیاری از تحلیل گران سفر باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده به این کشور را بی تاثیر بر این موضع گیری نمی‌دانند. در دو سال نخست حضور باراک اوباما در قدرت، هند آنچنان که باید و شاید در مرکز توجهات کاخ سفید قرار نگرفته بود. همین مساله دلخوری هندی‌هایی را به دنبال داشت که در هشت سال ریاست جمهوری جورج بوش بسیار مورد الطاف کاخ سفید قرار گرفته بودند. همزمان با بالا گرفتن بحث تحریم‌ها و انزوای ایران بود که باراک اوباما متوجه شد هند در قامت شریک استراتژیک واشنگتن می‌تواند بهترین گزینه برای تشدید فشارها بر ایران باشد. مانموهان سینگ، نخست وزیر هند با تشریفات به واشنگتن دعوت شد و ضیافت شامی ‌به افتخار حضور وی در کاخ سفید برگزار شد. قریب به دو ماه پیش هم که چهل و چهارمین رئیس جمهوری آمریکا راه آسیا را در پیش گرفت، دهلی نو اصلی ترین میزبان او بود. اوباما در این سفر حمایت همه جانبه کاخ سفید از عضویت دائم هند در شورای امنیت را سوغاتی برای هندی‌ها آورد. بسیاری همین حمایت اوباما و سخنان تند و تیز مقام‌های آمریکایی در خصوص پاکستان که رقیب دیرینه هندی‌ها است را فتح الباب همراهی هند با غرب در تحریم‌های ایران می‌دانند.