روس‌ها؛ اولين مهمانان خارجى صالحى
ديپلماسى ايرانى: وقتى على اکبر صالحى، در مراسم معارفه خود به عنوان سرپرست وزارت امورخارجه به جايگاه ويژه روسيه و چين در سياست خارجى جمهورى اسلامى‌ايران اشاره کرد و گفت اين دو کشور به دلايل مختلف و متعدد جايگاه خاصى دارند و مستلزم توجه ويژه سياسى هستند، کمتر کسى فکر مى‌کرد صالحى، اولين ديدار خارجى خود را به هيئتى روسى اختصاص دهد.
روابط ايران و روسيه که بعد از راى مثبت روسيه به قطعنامه 1929 شوراى امنيت عليه ايران دوران پرتنشى را مى‌گذراند با ديدار آقاى احمدى نژاد با مدودف در حاشيه اجلاس سران کشورهاى حاشيه درياى خزر در باکو وارد فضاى تيره‌ترى شد و اختلافات ايران و روسيه در اين ديدار به طور علنى مطرح شد به گونه‌اى که سرگئى پريخودکو، دستيار ويژه رئيس جمهور روسيه اين ديدار را ناخوشايند دانسته بود و گفته بود که هيچ کدام از طرفين مراعات اقتضائات ديپلماتيک را نکرده است.
اما بعد از گذشت قريب به دو ماه سکوت در روابط ايران و روسيه، سرپرست وزارت امور خارجه ايران، ويکتور ايوانف روسى را به حضور پذيرفت و در ديدار با او از اهميت رابطه ايران و روسيه سخن گفت: ايران و روسيه دو همسايه‌اى هستند که مى‌توانند در شرايط منطقه تأثيرگذار باشند و افزايش رايزنى‌هاى سياسى مى‌تواند تأثيرات مطلوبى در منطقه داشته باشد.
صالحى که به واسطه رياستش بر سازمان انرژى اتمى و فعاليت‌هايش درباره راه اندازى نيروگاه بوشهر رابطه ويژه‌اى با روس‌ها دارد در ديدار با ايوانف گفته است که همکارى‌هاى خوبى در زمينه هسته‌اى داريم که اميدوارم در ديگر عرصه‌ها نيز شاهد روابط مستحکم و خوبى بـاشيم. او با اشاره بـه راه‌اندازى نيروگاه بوشهر تا دو ماه آينده و اتصال آن به شبکه برق سراسرى گفت: با اين رويداد شاهد توسعه همکارى‌ها با روسيه در زمينه انرژى هسته‌اى خواهيم بود.
اگرچه صالحى در اين ديدار با اشاره به زمينه‌هاى همکارى و ارتقاى روابط در صدد بهبود روابط ايران و روسيه بود اما سخنانش درباره گفت‌وگو‌هاى صريح سياسى نشان از توجه او به مشکلات موجود در رابطه ايران و روسيه داشت. صالحى در اين خصوص گفته است: بـا يک گفتمـان صريح به نفع دو طرف مى‌تـوانيم تـعاملات سياسى خود را به‌گونه اى تنظيم کنيم که هر دو کشور بهره‌مند شويم. اين توجه به موانع پيش روى رابطه دو طرفه را در سخنان علاءالدين بروجردى، رئيس کميسيون امنيت ملى و سياست خارجى مجلس شوراى اسلامى نيز مى‌توان به وضوح ديد. او در ديدار با ايوانف گفته است: مقامات روسيه با تصميم‌گيرى بر اساس منافع مشترک دو کشور مى‌توانند مانع تأثيرگذارى منفى برخى کشورها در مناسبات ايران و روسيه شوند.
تجربه تاريخى ارتباط ايران با روسيه نشان داده است که روس‌ها در هر شرايطى تنها خود را به منافع ملى روسيه وفادار مى‌دانند و به چيزى غير از آن تعهدى ندارند. در بسيارى از مواقع دلخورى ايران از همسايه شمالى‌اش ناشى از درک نادرست تفکرات سياست خارجى روسيه بوده است. به اين معنى که ايرانى‌ها هنگام فکر کردن درباره چگونگى تصميم‌گيرى و عمل به تعهدات در روسيه، در بسيارى موارد عنصر منافع ملى را در تصميم‌گيرى سياست خارجى روسيه، ناديده مى‌گيرند و اين ناديده گرفتن باعث ايجاد مشکلات بسيارى مى‌شود.
اينکه سرپرست وزارت خارجه، اولين ديدار خود را به هيئت روسى اختصاص مى‌دهد و از سوى ديگر روسيه براى ديدار با صالحى هيئتى را به ايران مى‌فرستد، نشان از جايگاه دو کشور در تفکرات سياست خارجى يک ديگر دارد. اما به نظر مى‌رسد ايران بايد با در نظر گرفتن الگوى تصميم گيرى سياست خارجى در روسيه، تعاملات خود را با اين کشور به نحوى سامان دهد که از اين طريق حداکثر منافع و حداقل ضرر متوجه کشور شود.
نظر شما :