ایران و خاورمیانه بزرگ
دیپلماسی ایرانی: خاورمیانه با دارا بودن بیش از 70 درصد منابع نفت و گاز دنیا و استمرار تولید و بخش زیادی از انرژی مورد نیاز جهان از سال 1908 تا کنون و نیز حضور مهاجران یهودی و تاسیس اسرائیل همواره مورد توجه قدرت‌های بزرگ بوده است. طرح خاورمیانه بزرگ که توسط نومحافظه کاران آمریکا تدوین شده بود که تهه کنندگان هدف آن را گسترش دموکراسی، ایجاد و حمایت از حکومت‌های معتدل، ایجاد جامعه مدنی و توسعه فرصت‌های اقتصادی و... اعلام می‌کردند.
کتاب «ایران و خاورمیانه بزرگ» که حاصل همایشی با همین عنوان است که در سال 1384 توسط موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی در دانشگاه تهران برگزار شده بود، به وضعیت ایران در مقابل این طرح می‌پردازد. در این کتاب 23 مقاله از برجسته‌ترین صاحبنظران و متخصصین این حوزه آمده است.
دکتر حمید احمدی استاد دانشگاه تهران در مقاله‌ای با عنوان « آمریکا و قومیت‌ها در خاورمیانه در دو دهه آینده با تاکید بر ایران» به اهمیت قومیت‌ها می‌پردازد و می‌نویسد: «بنابراین بهترین راه برای جمهوری اسلامی ایران آن است که اجازه ندهد تضاد با آمریکا و اسرائیل به مرحله برخورد کشانده شود و با تلاش‌های پیگیر درصدد تنش زدایی در سطح جهانی و منطقه‌ای با این بازیگران باشد. در صورت تنش‌زدایی با اسرائیل و آمریکا، کشورهای الحاق‌گرایی چون جمهوری آذربایجان و یا امارات متحده عربی و دیگران قادر به چالش با ایران از طریق قوم گرایی نیستند.»
مارک گازیوروسکی استاد علوم سیاسی دانشگاه ایالتی لوییزیانا آمریکا نیز در مطلبی با عنوان «تاثیر طرح خاورمیانه بزرگ بر ایران» به این موضوع می‌پردازد و می‌نویسد: «در سالهای آینده آمریکا توانایی برقراری دموکراسی در خاورمیانه را نداشته و حتی شاید آثار منفی به دست آورند. من به ایجاد خاورمیانه دموکرات خوشبین نیستم و قدرت و عملکرد آمریکا را شدیدا مورد انتقاد قرار می‌دهم. بر این عقیده مصر هستم که این عملکردها نه تنها تاثیر مثبتی در منطقه ندارد، بلکه بر عکس، آثار سوئی در پی دارد.»
ویلیام بیمن مردم شناس و استاد دانشگاه در آمریکا در مطلبی با عنوان «یکپارچگی و تنوع در خاورمیانه معاصر: راهی به سوی اتحاد منطقه ای در آینده» به فرهنگ ایرانی و اهمیت آن در منطقه می‌پردازد و می‌نویسد: «ایران می‌تواند دوستی خردمن، متحدی قدرتمند، و الگویی برای کشورهای منطقه باشد که تغییر ساختارهای حکومتی را تجربه می‌کنند.»
دکتر محمد صدرمعاون سابق وزارت خارجه نیز در مطلبی با عنوان طرح خاورمیانه بزرگ؛ چیستی و اهداف آن می‌نویسد:«طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا بیش از آن که یک طرح تفصیلی (پروژه) با آغاز و انجامی روشن ومعین باشد، پروسه‌ای طولانی است که نه تنها برای خاورمیانه‌ای‌ها، بلکه برای آمریکایی‌ها نیز دارای نقاط تاریک و ابهامات فراوان است»
در این کتاب مقالات دیگری ازدیگر صاحبنظران این حوزه از جمله ابراهیم متقی، طلال عتریسی، اریک هوگلند، محمود سریع القلم، داود فیرحی به چاپ رسیده است.
این کتاب با ویراستاری وحید دریابیگی و توسط موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی در بهمن 1387 در 320 صفحه به چاپ رسیده است.
نظر شما :