سال ۲۰۰۸ خونین‌تر از سال ۲۰۰۷
دیپلماسی ایرانی: ۲۱ سپتامبر از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی صلح اعلام شده است. امسال هشتمین باری است، که روز جهانی صلح جشن گرفته می‌شود، اما ترازنامه صلح در سال گذشته چه بوده است؟ آیا جهان در سال پیش صلح آمیزتر شده است؟
در حال حاضر نمی‌توان به درستی و با قطعیت افزایش منازعات خشونت‌آمیز و به خطر افتادن صلح جهانی را پیش‌بینی کرد، زیرا که نتیجه آمار و ارقام منازعات بین‌المللی از سوی موسسات پژوهشی در پایان سال جاری میلادی انتشار خواهد یافت. بی‌شک از هم‌اکنون می‌توان پیش‌بینی کرد، که آمار موسسات پژوهشی در این باره متفاوت خواهد بود، زیرا که دسته‌بندی و رده‌بندی منازعات بین‌المللی به گونه‌های متفاوتی صورت می‌گیرد.
به گزارش خبرگزاری آلمان، موسسه پژوهشی منازعات بین‌المللی وابسته به دانشگاه هایدلبرگ آلمان، یکی از مراکز تحقیقاتی است، که از سال ۲۰۰۲ میلادی تاکنون با دسته‌بندی گسترده و معیارهای متمایز جدولی از منازعات جهانی را هر ساله ارائه می‌دهد.
بنا به تعریف این موسسه پژوهشی می‌توان منازعات بین‌المللی را برحسب شدت آنها به پنج مرحله متفاوت تقسیم کرد. این مرحله‌بندی‌ها از اختلافات پنهان اما عاری از خشونت میان طرف‌های درگیر آغاز شده و به جنگ‌های منظم و سازماندهی شده میان کشورها یا گروه‌های متخاصم ختم می‌شود.
موسسه پژوهشی هایدلبرگ با توجه به این تقسیم‌بندی نزدیک به ۳۴۵ منازعه بین‌المللی را در سال ۲۰۰۸ ثبت کرده است. این تعداد نسبت به سال ۲۰۰۷ افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد.
افزایش تعداد منازعات در سال ۲۰۰۸ الزماً بدین معنا نیست که جهان از صلح فاصله بیشتری گرفته، بلکه می‌تواند به خاطر بهبود اطلاع‌رسانی از منازعات و درگیری‌ها در سطح جهانی باشد. دستیابی به اطلاعات و سرعت انتقال آنها در ۱۵ سال گذشته به طور چشمگیری رشد داشته است.
این شرایط مدیون گسترش جهانی ایمیل، اینترنت، تلفن‌های همراه و دیگر فناوری‌های ارتباطی بوده، که از سوی گروه‌ها و کشورهای درگیر نیز به شدت و به صورت حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علی‌رغم عدم قطعیت آمار و ارقام موجود، می‌توان یک جهت‌گیری روشن را در چگونگی روند منازعات کنونی مشخص کرد. بنا به گزارش موسسه پژوهشی هایدلبرگ جهان در سال ۲۰۰۸ بیش از سال ۲۰۰۷ به خشونت گراییده است. به گونه ای که تعداد درگیری‌های خشونت‌آمیز از ۳۲ به ۳۹ مورد افزایش داشته است.
از این ۳۹ درگیری ۹ مورد مربوط به جنگ‌های رو در رو بوده است. در حالی که جهان در سال ۲۰۰۷ تنها شاهد شش جنگ بود. در سال ۲۰۰۸ تعداد درگیری خشونت‌آمیز اما موقتی نیز افزایش نشان می‌دهند. موسسه پژوهشی هایدلبرگ از این درگیری‌ها به عنوان بحران نام می‌برد. به گفته کارشناسان ۲۱۱ مورد در سال ۲۰۰۸ به عنوان منازعاتی عاری از خشونت رده‌بندی شده‌اند.
سه ماه پس از هفتمین سالگرد روز جهانی صلح در سپتامبر سال ۲۰۰۸ جنگ غزه میان اسرائیل و حماس به عنوان یکی از خشونت‌آمیزترین نوع منازعات آغاز شد.
متخصصان منازعات بین‌المللی پیش‌بینی می‌کنند که تحول جنگ‌های خونین در سال ۲۰۰۹ میلادی نسبت به سال پیش از آن اساساً تغییری نخواهد داشت. این پیش‌بینی بنا به مشاهداتی مستمر از سال ۲۰۰۰ میلادی تاکنون صورت گرفته است. در دهه گذشته تعداد منازعات به شدت خشونت‌آمیز نوسان بسیار محدودی را نشان می‌دهد.
قاره آفریقا در ۱۲ ماه گذشته شاهد بیشترین منازعات در مقایسه با دیگر نقاط جهان بوده است. موسسه پژوهشی هایدلبرگ در سال ۲۰۰۸ دست‌کم ۱۲ منازعه کاملاً خشونت‌آمیز را در قاره آفریقا ثبت کرده است.
از این میان می‌توان به سه جنگ جدید در این قاره اشاره کرد. این منازعات در کشورهای سودان، چاد، کنگو، سومالی، اتیوپی، مالی و نیجر رخداده و تا کنون هیچ یک از آنان به پایان نرسیده‌اند؛ حتی تاکنون راه حل‌های سیاسی نیز برای این منازعات ارائه نشده است.
وضعیت مشابهی را می‌توان در قاره آسیا مشاهده کرد. آسیا پس از آفریقا در جدول منازعات بین‌المللی مقام دوم را داراست. برخی از درگیری‌ها در قاره آسیا ادامه منازعات گذشته و برخی دیگر جدید هستند. مناطق درگیری‌ها در کشورهایی نظیر عراق، ایران، اسرائیل/فلسطین، ترکیه، هندوستان، پاکستان و سریلانکا بوده که در این میان باید به افزایش زدوخورد‌های خونین در افغانستان از آغاز سال ۲۰۰۹ توجه بیشتری کرد.
موسسه پژوهشی هایدلبرگ در قاره امریکا نیز درگیرهای خونین داخلی در کلمبیا و زد و خوردهای شدید میان نیروهای انتظامی مکزیک و باندهای مواد مخدر را برای قاره امریکا تاکنون ثبت کرده است.
در مقابل قاره اروپا شاهد تحولات مثبتی در زمینه صلح است. در پی درگیری‌های خونین میان روسیه و گرجستان بر سر مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا در اوت سال گذشته به نظر می‌رسد که در قفقاز جنوبی مجدداً آرامش برقرار شده است هرچند که مذاکرات سیاسی برای حل بحران تاکنون بی‌نتیجه بوده است.
در هفته پیش نیز اسلوانی و کراوسی تصمیم گرفتند که اختلافات و تهدیدات خود بر سر تعیین مرز مشترک در دریای آدریاتیک را کنار بگذارند و به دنبال راه حلی سیاسی برای مشکلات خود باشند.
یکی از مشاهدات شگفتی‌آور موسسه پژوهشی هایدلبرگ افزایش کودتاها در سال ۲۰۰۹ میلادی است. از آغاز هزاره جدید میلادی گمان می‌رفت که قدرت‌گیری از طریق کودتا از مد افتاده و قدیمی شده است. از آغاز سال ۲۰۰۹ تاکنون حدود ۹ کودتای نظامی رخداده است که آخرین آن در هندوراس بود. اما کارشناسان هنوز مطمئن نیستند که این روش در آینده روندی پایدار برای کسب قدرت‌سیاسی در کشورهای جهان نباشد.
نظر شما :