سیطره خیر

سیطره خیر

آیریس مرداک

ترجمه شیرین طالقانی

با ویرایش و مقدمه مصطفی ملکیان

240 صفحه

انتشارات شور

آیریس مرداک (99-1919) فیلسوف، رمان نویس و شاعر بریتانیایی به مدت 15 سال در دانشگاه آکسفورد به تدریس فلسفه اشتغال داشت.

او در طول جنگ جهانی دوم از اعضای فعال حزب کمونیست بود اما سرانجام از ایدئولوژی آن مایوس شد و استعفا داد. از سال 1938 تا 1942 به عنوان معاون در وزارت دارایی کار کرد و سپس برای بخش امداد سازمان ملل در اتریش و بلژیک فعالیت کرد. مرداک سپس به تحصیلات فلسفه تحت نظر ویتگنشتاین پرداخت و از آن پس کاملا خود را وقف نوشتن و تدریس کرد.

اولین اثر منتشر شده مرداک "سارتر عقل گرای خیال پرداز" نام داشت. سپس به رمان نویسی روی آورد و کتاب های "در زیر تور"، "ناقوس"، "دریا دریا" "قصر شنی" و چند داستان و نمایشنامه را نوشت. او همچنین کتاب ها و مقالاتی در موضوعات افلاطون، هنر، آزادی، سیاست، دین و اخلاق شناسی منتشر کرد.

این نویسنده معتقد است که فعالیت اخلاقی امکان دارد در فکر رخ دهد، دگرگونی اخلاقی غالبا از مقوله تغییر شیوه نگرش به جهان است، و کردار از دل کیفیت آگاهی اخلاقی سر برمی آورد و این کیفیت را نشان می دهد. او قائل بر این است که یکی از کارهای فلسفه اخلاق بررسی این نکته است که آیا اصلاح اخلاقی ممکن است یا خیر و اگر ممکن است چگونه امکان پذیر است؟ او چنین اصلاحی را مستلزم تلاشی طاقت فرسا برای غلبه بر این گرایش می داند که نگرش خود را به جهان و اشخاص دیگر تحت هدایت عرف و عادات، اختلال اعصاب و خودپرستی قرار دهیم.

مرداک از فیلسوفانی که آزادی را به مثابه اعمال اراده گزینشگر بی مانع و رادع تصویر کرده اند انتقاد می کند. او آزادی را رهاندن خود از دست وسوسه ها و توهماتی می داند که هرچند آرامش بخش و تسلی بخش اند، ولی آدمی را در یک جهان خیالی گرفتار می کنند و مانع روشن بینی می شوند.

آیریس مرداک در فلسفه و ادبیات به اخلاق توجه ویژه ای دارد و در کتاب "سیطره خیر" بحث وجود خیر و خوبی را شرح و بسط داده است. او در این کتاب وجود واقعی و عینی خوبی را یگانه راه فهم فکرت خدا در روزگار ما می داند.

این کتاب به قلم کسی است که خود را یک افلاطونی مشرب ویتگنشتاینی معرفی می کند. مصطفی ملکیان از اندیشمندان کشورمان ویرایش کتاب را انجام داده و مقدمه ای 40 صفحه ای بر آن نوشته است.