صادرات ایران به ترکمنستان یک دهم واردات از این کشور/ قیمت گاز شناور شد

محمدرضا فرقانی در گفتگویی با خبرگزاری ترند نیوز جمهوری آذربایجان، بخش هایی از سیاست اقتصادی و مبادلات خارجی دولت نهم را در قبال کشوری چون ترکمنستان تبیین کرده است.

این مقام دیپلماتیک کشورمان درباره حجم روابط اقتصادی دو کشور گفته است: "حجم روابط در سال های اخیر رشد بسیار خوبی داشته، از 1.4 میلیارد دلار در سال 2006 به 1.9 میلیارد در سال 2007 و 3 میلیارد دلار در سال 2008 رسیده است. عمده روابط تجاری بیشتر مبتنی بر واردات ایران از ترکمنستان شامل نفت خام، گاز طبیعی، گاز مایع و تولیدات فراورده های نفتی مانند بنزین، گازوئیل، مازوت، نفت کوره و فراورده های پتروشیمی است و همچنین کالاهایی از قبیل پنبه و نخ جزء واردات اساسی ایران از ترکمنستان است. البته صادرات ایران به این کشور هم قابل توجه است و چیزی در حدود 300 میلیون دلار در سال 2008 بود."

وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره قیمت گاز انتقالی به ایران از ترکمنستان، توضیح داده است: "بر اساس توافقاتی که حدود یک ماه پیش یعنی اوایل ماه جولای بین ایران و ترکمنستان انجام شد، دو کشور در زمینه قیمت گاز به توافق رسیدند که بر اساس این توافق، قیمت گاز صادراتی بر اساس فرمولی که مورد رضایت طرفین است محاسبه خواهد شد. بنابر این قیمت گاز یک قیمت شناوری خواهد بود که بر اساس آنچه که در جهان و سایر مناطق بین المللی است و بر اساس قیمت نفت، گازوئیل و دیگر فراورده های نفتی محاسبه خواهد شد. بنابراین بر خلاف گذشته قیمت ثابت نخواهد بود."

مبادله گازی ایران و ترکمنستان طی یک سال گذشته با رفت و آمدها و حرف و حدیث های متعددی توام بود و در برخی مقاطع به شایعاتی چون افزایش ده برابری قیمت گاز وارداتی از ترکمنستان کشیده شد. حالا قیمت گاز شناور است و به نظر می آید شرایط برای افزایش قیمت در فصل سرد سال آماده تر از گذشته باشد.

افزایش بی سابقه قیمت گاز صادراتی ترکمنستان به ایران و ماجرای قطع آن در زمستان سال 86، در حالی اتفاق افتاد که ترکمنستان در سال 76 ( 1997میلادی ) براساس یک قرارداد 25 ساله متعهد شد که روزانه 23 تا 25 میلیون متر مکعب گاز به ایران صادر کند و طبق قرارداد قیمت هر هزار متر مکعب گاز صادراتی حدود 42 دلار تعیین شد.

با این حال ترکمنستان در زمستان 1384 در حالی که هنوز نتوانسته بود حجم صادرات را طی مدت 9 ساله به سقف مورد نظر در قرارداد برساند، با طرح درخواست افزایش قیمت گاز و قطع آن، ایران را به پای قراردادی کشاند که طی آن قیمت گاز صادراتی با 33 دلار افزایش به 75 دلار رسید و در مقابل ترکمنستان ملزم به افزایش حجم صادرات گاز بدون درخواست افزایش قیمت مجدد طی سه سال شد.

در عین حال، عشق آباد در کمتر از یک سال بعد از انعقاد این قرارداد بار دیگر خلف وعده کرد و خواستار افزایش صد درصدی قیمت گاز (حدود 145 دلار) شد. ترکمنستان در پی بی پاسخ ماندن این درخواست از سوی ایران، دی ماه 86 و در سرمای بی سابقه آن سال، گاز صادراتی خود را قطع کرد و چند ماه بعد در فروردین ماه با مذاکرات طرفین و قیمتی که هیچ گاه به طور رسمی اعلام نشد، صادرات گاز را از سر گرفت.