تلاش جهانی برای تغییر اقتصاد افغانستان

همگان افغانستان را کشورتولید کننده و صادر کننده تریاک می شناسند. در سالهای اخیر سازمانهای جهانی از قبیل بانک جهانی و صندوق بین المللی پول تلاشهای زیادی برای کاهش سهم مواد مخدر دراقتصاد این کشور کردند و در راستای رسیدن به این هدف، یارانه های کلانی به تولیدکنندگان گندم و میوه اعطا کردند.

 

 تخصیص یارانه ها سبب شد تا هزینه تولید این محصولات در کشور افغانستان تنزل پیدا کند و درآمد و سودآوری کشاورزان و باغداران افغان رشد یابد. مولیریو پورتوگال، مدیر اجرایی امور افغانستان در صندوق بین المللی پول در این مورد می گوید: اصلاح زیرساختهای کشاورزی افغانستان سبب می شود تا نرخ رشداقتصادی این کشور افزایش یابد زیرا کشاورزی 80 درصد از اقتصاد این کشور را تشکیل میدهد.

 

 سوق دادن انگیزه کشاورزان منطقه به سمت تولید میوه و گندم و دیگر محصولات غذایی سبب خواهد شد تا زمین های زیر کشت تریاک هر روز کمتر شده، از وابستکی اقتصاداین سرزمین به این ماده مخدر کاسته شود. البته رسیدن به این هدف مستلزم حمایت سازمانهای جهانی برای مدتهای طولانی است تا به تدریج اقتصاد بیمار افغانستان درمان گردد.

 

 وی افزوده که  5 سال قبل تولید مواد مخدردر افغانستان 60 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می داد اما در سال 2006 میلادی این بخش تنها یک سوم یاحدود 35درصد اقتصاد افغانستان را تشکیل می داد که این موفقیتی بزرگ برای دولت کرزای محسوب می شود. افزایش سطح زیر کشت گندم و میوه در این کشور اسیایی سبب می شود تاسهم مواد مخدر در اقتصاد باز هم کاهش یابد و درآمد این کشور از تولید میوه و گندم ارتقا یابد.

 

سازمان ملل متحد نیز در گزارش اخیر خود براین نکته تاکید کرده است. طبقاین گزارش 35درصد از کل تولید نا خالص داخلی کشور افغانستان از کشت و صادرات تریاکبدست می آید. در حالیکه تنها 6/12 درصد از جمعیت این کشور جنگ زده  در بخشهای مرتبطبا تولید یا صادرات آن فعال هستند.

بارنت رابین استاد روابطخارجی دانشگاه نیویورک در سایت تحلیلی این دانشگاه نوشته است: آمارهای ارایه شدهتوسط دولت افغانستان آمار صحیحی نیست . اقتصاد مواد مخدر در افغانستان هر روزبزرگتر می شود و این مساله به دلیل ضعف دولت در کنترل عوامل آن است.

 

 ضعف سیاستهای امنیتی و اقتصادی در افغانستان سبب می شود تا هر روز بر شمار افرادی که وارد این صنعت می شوند افزوده شود. آمارها نشان می دهد از سال 2001 میلادی تا به حال نه تنهاسهم تولید تریاک در کشور افغانستان کاهش پیدا نکرده بلکه امروزه این کشورآسیایی 90درصد از مواد مخدر مصرفی جهان را تامین می کند و این به معنای فاجعه ای بزرگ برای افغانستان و جهان است.

 

دولت آمریکا نیز در گزارشاخیر خود خبر از تولید 5هزار و 644 تن تریاک درسال 2006 میلادی در افغانستان داد.این در حالیست که تولید تریاک کشور افغانستان در سال 2005 میلادی برابر با 4هزار و 475 تن بوده است. 61 درصد از اراضی افغانستان زیر کشت این محصول هستند و ارزش تجارت آن برابر با 1/3 میلیارد دلار است.

 

 بلومبرگ به نقل از ریچارد بوچر معاون وزیرکشور امریکا در مورد میزان تجارت مواد مخدر در افغانستان می نویسد: این رقم بسیاربالایی است به خصوص زمانیکه بدانیم ارزش کل اقتصاد این کشورتنها 9 میلیارد دلاراست.

 

آمارهای ارایه شده توسط دولت افغانستان نشان داد در سال مالی 2005-2006 میلادی اقتصاد این کشور آسیایی 14 درصدرشد کرد اما در سال 2006-2007 میلادی نرخ رشد اقتصادی این کشور 12 درصد خواهد بود.

 

 آنها این کاهش را به دلیل تغییر ساختارهای اقتصادی می دانند و عقیده دارند با ادامهروند کنونی اقتصاد افغانستان همچنان رشد را تجربه خواهد کرد. اشرف حیدری سخنگویسفارت افغانستان در آمریکا در مصاحبه ای با سایت دیپلماسی عمومی که سایت دانشگاهکارولینای جنوبی است در مورد رشد اقتصاد افغانستان در سالهای اخیر می گوید: بعد ازخارج شدن طالبان از سیاست افغانستان ما اصلاحات زیادی را در بازار مالی و پولی درافغانستان انجام دادیم.

 

 البته تمرکز اصلی ما روی توسعه بخش خصوصی بود. از سال 2002میلادی واحد پول جدید برای افغانستان معرفی شد و اصلاح زیر ساختهای جذب  سرمایهگذاری خارجی و ساختار بانک مرکزی در کشور آغاز گردید. ساخت جاده ها، پستها ونیروگاههای برق ، سیستم حمل و نقل و مخابرات که تاثیر زیادی روی رشد اقتصادی کشور وجذب سرمایه های خارجی داشت نیز شروع شد.

به گزارش صندوق بین المللیپول طی پنج سال گذشته  اقتصاد کشور افغانستان پس از حذف بخش مواد مخدر بیشتر از 16درصد در سال رشد کرد که یکی از اصلی ترین دلایل آن کمکهای خارجی به دولت کرزای برایخارج کردن وابستگی به مواد مخدر بود.

 

بوچر ادامه داده که دولت کرزای هر ساله معادل نیمی از بودجه خود کمک خارجی دریافت می کند. این میزان کمک خارجیبرای کشوری که در اثر حضور طالبان و یا ضعف زیر ساختهای صنعتی هر ساله بامحرومیتهای زیادی روبرو بوده است مبلغ چشمگیری نیست.

 

هرالد تریبیون نیز در موردمیزان کمکهایی که افغانستان در سال های آتی دریافت خواهد کرد می نویسد: کمیسیوناروپا در نظر دارد طی 4 سال آینده 600 میلیون یورو معادل 790 میلیون دلار آمریکا بهافغانستان کمک کند.

 

 دولت بوش نیز در نظر دارد در سال جاری میلادی 698 میلیون دلاربرای ساخت جاده ها، تامین غذای مردم و بازسازی افغانستان به دولت کرزای واگذارنماید. طی پنج سال گذشته دولت آمریکا در هر سال بین 5/2 تا 3 میلیارد دلار به دولتکرزای کمک کرده است که این کمکها تا زمانی که اقتصاد افغانستان سلامت خود رابازیابد ادامه خواهد یافت. اشرف حیدری سخنگوی سفارت افغانستا ن در واشنگتن بزرگترین سرمایه گذاران خارجی و کشورهای شرکت کننده در بازسازی افغانستان را کشورهای آمریکا،کانادا، چین، ژاپن، اتحادیه اروپا و ایران معرفی کرد و افزود: در چندین سال گذشته 35 کشور درافغانستان سرمایه گذاری  کردند که بزرگترین سرمایه گذار آمریکا بوده است.

 

 در میان این کشورها ایران رتبه چهارم را دارد.ایران در بازسازی کشورافغانستان کمکهای زیادی کرد. سال گذشته خبرگزاری ایرنا گزارش داد که 50 شرکت ایرانیاجرای پروژه های بازسازی این کشور را در دست گرفتند.علاوه بر آن شماری از نیروهایایران برای بازسازی روستاهای افغانستان عازم این کشور شدند و پروژ های بازسازیروستاها و تامین نیازمندیهای اولیه روستاییان را بر عهده گرفتند.

 

 اخباری هم در موردکمکهای نقدی ایران به دولت کرزای مخابره شد که به دنبال آنها کرزای ایران را دوست افغانستان خواند. وی در ملاقات اخیرش با بوش در واشنگتن براین نکته اذعان داشت کهایران یک همسایه خوب و کشور دوست برای افغانستان است. این سخن در شرایطی گفته شد کهبوش با حضور ایران در افغانستان اظهار مخالفت کرده بود.