تلاش برای کوتاه کردن مسیر تهران - منامه

ظاهرا نامه رئیس جمهور به حمدبن عيسى آل خليفه پادشاه بحرين که توسط صادق محصولى وزير کشور جمهوری اسلامی ايران به منامه ارسال شده بود و در آن بر لزوم تقويت روابط دو کشور و تمايل ايران به حفظ روابط دوجانبه تاکيد شده بود، همچنان دربسته مانده است.

وليعهد بحرين روز گذشته در جریان نشست جهانى اقتصاد در بحرالميت گفته است که کشورش خواهان برقراری روابط مساعد با ايران است اما چشم انداز اين روابط معلوم نيست.

می توان گفت عالی ترین سطح مناسبات فیمابین در شرایط حاضر در سطحی پایین تر از وزرا قرار دارد و مسائل کلان را شامل نمی شود. اگر معاون وزير کشور نیز امروز عازم بحرين شده است تحت عنوان رئيس سازمان مديريت بحران ایران و به خاطر شرکت در اجلاس "تهيه گزارش پيشگيرى از خطرات حوادث غیر مترقبه سازمان ملل در سال 2009" بوده است.    

این نشست دو روزه، اجلاسی جهانی تحت نظارت نخست وزير بحرين است که طی آن وزير خارجه بحرين، دبيرکل سازمان ملل و دبير کل شوراى همکارى خليج فارس درباره راهکارهای پيشگيرى از بحران و خطرات ناشى از حوادث غير مترقبه سخنرانی می کنند.

با این وصف سفر معاون وزیر کشور را نمی توان در ادامه دیپلماسی عربی ایران دانست چرا که اساسا به رویدادی جهانی و با مشارکت کارشناسان و مسئولان کشورهای مختلف جهان مربوط می شود.

به تازگی امیر عبداللهیان سفیر ایران در بحرین گفتگویی با روزنامه الوسط انجام داده است که با وجود فضای منفی حاکم بر مصاحبه، سعی کرده است تا پاسخ هایی امیدوارکننده و مبتنی بر "به زودی" ارائه دهد.

وى در پاسخ به روزنامه الوسط که گفته بود "روابط منامه و تهران در پى اظهاراتى که در خدمت توسعه روابط دو کشور نبوده، به سردى گراييده است" اعلام داشته است: با وجود درک اشتباهى که از اظهارات يک مسئول ايرانى در قبال بحرين برداشت شده بود، اين بحران از آغاز با درايت مسئولان عالى رتبه دو کشور مديريت شد و در راستاى مهار بحران، فرستاده اى از سوى رييس دولت ايران به بحرين اعزام شد و سپس فرستاده ويژه‌اى از سوى ملک حمد پادشاه بحرين به ايران اعزام شد و روابط فيمابين به حالت عادى بازگشت.

عبداللهيان توصیف خبرنگار الوسط را مبنی بر اینکه گرمای سابق در روابط دو کشور وجود ندارد، رد کرده و گفته است: روابط بين دو کشور همچنان تداوم دارد و ما شاهد توسعه بسيار زيادى در عرصه‌هاى مختلف، چه در سطح همکارى و هماهنگى بين دو کشور در عرصه‌هاى منطقه‌اى و بين‌المللى هستيم و ديدارها و تماس‌ هاى مستقيم بين وزیران خارجه دو کشور ادامه دارد.

او برای اثبات محکم بودن این روابط و توسعه بسیار زیاد آن، به پیشرفت توافقنامه امنيتى بين دو کشور، تبادلات اتاق هاى بازرگانى ايران و بحرين، رفت و آمد لنج ها و کشتى هاى تجارى ايران و سفرهاى دينى، درمانى و تفريحى و گردشگرى دو طرف اشاره کرده است؛ در حالی که اغلب این موارد تحت تاثیر فضای سرد موجود میان تهران - منامه همچنان مبهم و سوال برانگیز است.

سفیر ایران درباره ادامه مذاکرات توافقنامه امنیتی نتوانسته است تاریخ مشخصی را بیان کند و برگزاری دومین دوره اجلاس کميسيون عالى مشترک دو کشور را موکول به "اولین فرصت" و "آینده نزدیک" کرده است.

وی درباره اينکه مذاکرات گاز بين دو کشور نیز پيشرفت جدى نداشته، به تاثیرات بحران اقتصادی جهان اشاره کرده و گفته است: در این باره مذاکرات فنى بين طرفين پيشرفت‌هاى خوبى داشته است. من معتقدم که این مقوله تحت تاثیر از تبعات بحران اقتصادى جهانى است و شايد اين موضوع موجب شده است تا حدى با تاخير در مذاکرات روبرو شویم.

علاوه بر این، او وجود ملاحظات سياسى را در موضوع گاز وارد ندانسته و افزوده است: به مسئولان بحرينى اعلام کرده‌ ايم که در اين پروژه جدى هستيم و اين پروژه در ایران در دستور کار ما قرار دارد. همين موضوع در مورد طرف بحرينى نيز صدق مى‌ کند... بار ديگر تاکيد می کنم که در پروژه گاز هيچ گونه تعارضى در ديدگاه هاى طرفين وجود ندارد.

این گفته ها در حالی است که بحرین بعد از بروز اختلافات سیاسی با تهران در زمستان 87 ، تهدید کرد که ممکن است این مذاکرات را ترک کند. برخی تحلیلگران این موضع را اعمال فشاری از سوی بحرینی ها برای کاهش بهای گاز ایران و اخذ امتیازاتی در این باره دانستند.

سفیر ایران همچنین در تلاش است تا رایزنی های بیشتری را برای تسهیل سفرهای تجاری ایرانیان به بحرین انجام دهد. موانع موجود بر سر تزانزیت کشتی های ایرانی و مشکل ویزای مسافران ایرانی از دیگر مشکلاتی است که عبداللهایان هم در صحبت های خود به آن اشاره کرده و در تلاش برای رفع موانع آنها است.