جان تازه به اقتصاد بیمار ونزوئلا

روابط ایران و ونزوئلا در سال های آخرین دولت محمد خاتمی همزمان با قدرت گرفتن هوگو چاوز در  در این کشور رو به گسترش گذاشت. در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد روابط دو کشور از توسعه فراوانی برخوردار شده و مناسبات تجاری و اقتصادی تهران - کاراکاس روز به روز گسترش می یابد.

شماری از منتقدان می گویند که به جای سرمایه گذاری در کشور ونزوئلا بهتر بود ایران در کشوری دست به حجم وسیعی از سرمایه گذاری می زد که مزیت های نسبی بیشتز از جمله نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی به تهران داشت. شماری از موافقان گسترش روابط دو کشور هم اعتقاد دارند که حالا که فرصت توسعه روابط وجود دارد، چرا از آن استفاده نکنیم؟

فارغ از بررسی نظر منتقدان و موافقان گسترش روابط تجاری و اقتصادی با ونزوئلا، نگاهی داریم به وضعیت اقتصادی ونزوئلا که  تلاش می کند اقتصاد بیمار و کم تحرک خود را در مسیر توسعه پرشتاب قرار دهد.

                                                           * * *

 رو به رشد گذاشت ونزوئلایکی از کشورهای  قاره امریکا است که اقتصادی وابسته به نفت دارد. این کشور پنجمین صادر کننده بزرگ نفت در جهان است  و از نظر حجم ذخایر نفتی در شمار ده کشور اول قرار دارد.

به طور متوسط در هر سال 80 درصد از درآمد صادراتی ونزوئلا از نفت تامین می شود و نیمی از درآمد دولت مرکزی کشور ونزوئلااز صنعت نفت بدست می آید. آمارها نشان می دهد در سالهای اخیر نفت یک سوم ارزش کل تولید ناخالص داخلی کشور ونزوئلا را تشکیل  می داد و این سهم کلان نمادی از اهمیت صنعت نفت در اقتصاد و صنعت این کشور دارد.

به گزارش اﮋانس اطلاعات انرﮋی امریکا در سال 2000 میلادی ونزوئلا3.1 میلیون بشکه نفت خام در روز تولید می کرد اما بعد از سال 2002 میلادی در اثر اعتصابات صنعت نفت این سرزمین میزان تولید نفت خام در ونزوئلا به 2.3 میلیون بشکه در روز رسید. در سال 2004 میلادی تولید نفت در این کشور قاره امریکا به 2.6 میلیون بشکه در روز رسید و یک سا بعد یعنی در سال 2006 میلادی تولید روزانه نفت به مرز 3 میلیون بشکه رسید.

آقای چاوز این رشد تولید نفت در کشور را که در اثر سیاستگذاری های دولت وقت کشور است موفقیتی بزرگ برای اقتصاد و دولت این کشور می داند.

 کنسول آمریکا در کاراکاس می گوید روی کارآمدن هوگو چاوز تحولات بزرگی را در ساختار اقتصادی این کشور ایجاد کرده است. اولین و بزرگترین تحول  تغییر مناسبات تجاری و نفتی این کشور با ایالات متحده امریکا بود.

مخالفت آقای چاوز با سیاستهای امریکا به خصوص سیاستهای دولت بوش سبب شد تا بسیاری از پژوهشگران پیش بینی هایی در مورد کاهش روابط تجاری این کشور با امریکا و کاهش یا حذف صادرات نفت و فراورده های نفتی و نزوئلا به امریکا کنند.

 البته این پیش بینی ها زمانی بالا گرفت که چاوز رییس جمهور وقت این کشور برای نشان دادن مخالفت خود با بوش و سیاستهای وی تهدید کرد که صادرات نفت ونزوئلابه این کشور را قطع خواهد کرد. این مساله زمانی اهمیت بیشتر پیدا می کند که بدانیم امریکا بزرگترین شریک تجاری ونزوئلادر صنعت نفت است و سالانه بیشترین سهم از تولیدات این کشور را مصرف می کند.

به گزارش مرکز اطلاعات انرﮋی امریکا درروز بیشتر از 1.5 میلیون بشکه نفت خام  و فرآورده های نفتی تولیدی ونزوئلا وارد بازار امریکا می شود. شرکتهای نفتی ونزوئلادر هر  سال 11 درصد از نفت وارداتی امریکا را تامین می کنند که 60 درصد از صادرات نفت ونزوئلا را تشکیل می دهد.

ویسنت فرپس سیبلیس اقتصاددان ارشد امور ونزوئلا در بانک جهانی در گزارش اخیر خود آورده است: در حال حاضر نقش ونزوئلادر بازار نفت امریکا بسیار زیاد است  و ادامه روند کنونی سبب می شود تا نقش این کشور در امریکا هر روز بیشتر و پر رنگ تر شود.

وی با توجه به سیاستهای اخیر چاوز در کاهش وابستگی به امریکا در صادرات  نفت و روی اوردن به دیگر کشورهای جهان می گوید: در کوتاه مدت روی گرداندن ونزوئلا از بازار امریکا کار بسیار مشکلی است و برای اقتصاد کشور تبعات منفی به همراه دارد ولی اجرای این سیاست در دراز مدت نمی تواند آسیبی به اقتصاد ونزوئلا وارد آورد.

دفتر حسابرسی اقتصادی دولت امریکا نیز با توجه به وضعیت موجود و سیاستهای چاوز می گوید: فقدان نفت ونزوئلادر بازار جهانی و بازار مصرف امریکا می تواند باعث افزایش قیمت نفت و صنایع وابسته به ان شود. در عین حال این مساله سبب خواهد شد نرخ رشد اقتصادی ایالات متحده امریکا نیز کاهش یابد.

چاوز در افزایش روابط اقتصادی وتجاری خود با دیگر کشورهای جهان و تلاش برای جایگزین کردن انها با امریکا با مناسبات نفتی و تجاری  اقدام به ارتقای سطح روابط خود باکشورهای  چین- ایران و هند کرد.

ونزوئلا در سال 2006 میلادی روزانه 150 هزار بشکه نفت به چین صادر کرد در حالیکه در سال 2004 میلادی این کشور تنها 12 هزار و 300 بشکه نفت به این کشور صادر کرده بود.دولت ونزوئلادر نظر دارد تا 5 سال آینده میزان صادرات نفت به کشور چین را به 500 هزار بشکه برساند.

در مقابل چین 2 میلیارد دلار در بخش اکتشاف و استخراج نفت ونزوئلاسرمایه گذاری کرد و 9 میلیارد دلار در زیرساختهای حمل و نقل- زیرساختهای مخابراتی- معدن و کشاورزی ونزوئلاسرمایه گذاری کرده است.

در بخش ارتقای سطح روابط تجاری و اقتصادی ونزوئلا با ایران این دوکشور در اوت سال 2006 میلادی توافق نامه ای برای احداث یک پالایشگاه نفتی مشترک در کشورهای اندونزی – سوریه  و ونزوئلا امضا کردند.

علاوه بر آن شرکت نفتی دولت ایران یعنی پتروناس در نظر دارد در بخش اکتشاف و استخراج نفت اورینکو بلت سرمایه گذاری کند.

 ونزوئلا در قرارداد دیگری متعهد شد  از اوریل سال 2006 روزانه 2 میلیون بشکه نفت به کشوربه هند صادر کند. این دوکشور سرمایه گذاری تازه ای در بخش اکتشاف و استخراج نفت کشور هند انجام خواهند داد.   

 به گزارش مرکز تحقیقات سیاسی و اقتصادی امریکا روی کار آمدن  هوگو چاوز باعث تسریع نرخ رشد اقتصادی این سرزمین و حل شدن سهم زیادی از معضلات اقتصادی آنها شد.

سیاست حمایت از فقرا و اصلاح زیر ساختهای اقتصادی برای تعدیل ساختارها سبب شد تا نرخ بیکاری در این سرزمین کاهش یابد و اوضاع اقتصادی بهبود یابد.البته این رشد در اثر سیاست گذاری دولت پس از اعتصابات و شورشهای صنعت نفت این کشور در سال 2002 میلادی بود.

 در این سال  شورشها سبب شد تا اوضاع اقتصادی این کشور نابسامان شود و نرخ رشد اقتصادی این کشور تنزل یابد اما پس از اتمام شورشها اصلاح اقتصاد این کشور آغاز و سیر افزایش نرخ رشد اقتصاد شروع شد. در سالهای 2003 و 2004 میلادی اقتصاد ونزوئلا جانی تازه گرفت و سیاستهای دولت سبب شد تا نرخ رشد اقتصاد افزایش یابد.

این وضع ادامه داشت  تا اینکه در سال 2005 میلادی تولید ناخالص داخلی ونزوئلا9.3 درصد رشد کرد  و برای اولین بار در تاریخ کشور ونزوئلا نرخ بیکاری به کمتر از 10 درصد رسید.

سایت شاخص ازادی اقتصادی میزان آزادی اقتصاد ونزوئلارا 47.7 درصد اعلام کرده است که رتبه 144 را در جهان دارد.