نگاهی به روابط ایران و روسیه

در اين شماره نويسندگان به نشر ديدگاه خود در خصوص تحولات روسيه، آسياى مرکزى و قفقاز پرداخته‌اند. در این شماره می خوانیم:

 بررسى روابط ايران و روسيه در گفتگو با دکتر مهدى سنايى: مهدى سنايى، رئيس موسسه فرهنگى مطالعاتى روسيه، آسياى مرکزى و قفقاز (ايراس)، استاد دانشگاه تهران و نماينده مردم نهاوند در مجلس شوراى اسلامى در این مصاحبه به بیان دیدگاه های خود در خصوص ابعاد مختلف تحولات جدید روابط ايران و روسيه پرداخته است. وی که رئيس گروه دوستى پارلمانى ايران و روسيه نيز هست، در اين گفتگو نحوة تأثیر مولفة امریکا بر تعاملات جارى و آتى روابط تهران و مسکو را نیز مورد توجه قرار داده است.

 زندگى و انديشه‌هاى رودکى به قلم دکتر بهرام اميراحمديان: امیراحمدیان در این مقاله با اشاره به جایگاه والای رودکی در ایران و تاجیکستان از جمله اینکه مهم ترين خيابان شهر دوشنبه پايتخت تاجيکستان «رودکى» نام دارد و در تهران نیز بزرگ ترين تالار نمايش به نام او مزين است و يکى از خيابان‌هاى قديمى تهران نیز به نام اوست، به سیر تحل زندگی ادبی این شاعر بزرگ پرداخته است.

 افول هژمونى آمريکا در مقابله با ايران، روسيه و چين به قلم رضا حجت شمامى: حجت شمامی در ابتدای این مقاله با تعریف مفهوم «هژمونى» و اینکه ابتدا این مفهوم در سنت مارکسيستى خود را به ادبيات سياسى جهان عرضه کرد، به سیر تحول رفتاری امریکا (به عنوان هژمون) با نیروهای ضدهژمونی از جمله ایران، روسیه و چین پرداخته است. به اعتقاد وی ايالات متحده آمريکا با در خطر ديدن منافع خود در عرصه نظام بين‌الملل و خدشه پذير بودن انديشه و عمل هژمونيک خود، در صدد بر آمده تا براى جلوگيرى و يا حداقل کمرنگ کردن ائتلاف قدرت‌هاى ضد هژمون از جمله ایران، روسیه و چین، موانعى را در برابر هر يک از آنها قرار دهد.

 سامانه دفاع موشکى؛ تقابل نوين روسيه و آمريکا به قلم شعيب بهمن: در این مقاله به سیر تحول تقابلی روسیه و امریکا در باب سامانة دفاع موشکی واشنگتن پرداخته شده است. به اعتقاد نویسنده پس از فروپاشى اتحاد جماهير شوروى، روابط روسيه و ايالات متحده آمريکا همواره با فراز و نشيب‌ها و پيچيدگى‌هاى خاص خود همراه بوده، به نحوى که تعامل و تقابل توأمان شاخص روابط این دو کشور طی سال های اخیر است. از منظر او در حال حاضر روسيه در چند جبهه با غرب و به خصوص با ابالات متحده آمريکا دچار کشمکش است که از آن جمله مى‌توان به احساس نگرانى نسبت به گسترش ناتو به شرق، استقلال کوزوو، همکارى اروپا با ايالات متحده در جهت دهى به امور کشورهايى چون گرجستان و صربستان و مونته نگرو، مسئله مالکيت بر بخش‌هايى از قطب شمال و خروج روسيه از پيمان منع سلاح‌هاى متعارف اشاره نمود که دراین بین موضوع استقرار بخشی از سامانة دفاع موشکی امریکا در اروپای شرقی از شاخص ترین وجوه تقابلی روسیه و امریکا است.

  فساد نهادينه در روسيه به قلم على‌رضا نورى: در این مقاله نوری به موضوع فساد نهادینه در جامعة روسیة پس از شوروی پرداخته است. به عقیدة او به تبع فروپاشى شوروى و نابسامانى‌هاى عديده‌ى پس از آن، فساد به پديده‌اى نهادينه و فراگير در روسيه تبديل شده، حيات سياسى، اقتصادى و اجتماعى اين کشور را به بصورت منفى زير تأثير قرار داده و چالشى مهم در روند توسعه‌ى آن بوده است.

 ملى‌گرايى و نژادپرستى در روسيه به قلم مهين السادات صمدى: در سالهاى اخير، اخبار زيادى در رسانه‌هاى روسيه منتشر شده که حاکى از قتل مهاجران در اين کشور مى‌باشد و اين در حالى است که سعى مى‌شود دلايل اين قتل‌ها پنهان نگه داشته شود. صمدی در این مقاله تلاش کرده دلايل و انگيزه‌هاى اين قتل‌ها و پيامد‌ها و نتايج اين شيوه برخورد با اتباع خارجى در روسيه را مورد بررسى قرار دهد. با این ملاحظه مقاله‌ او در صدد پاسخگويى به سوالاتی از جمله؛ علل بروز خشونت شديد در روسيه امروز، علت هدف قرار گرفتن مهاجران کارگر از سوی نژاد پرستان، اقدامات مقامات روسيه برای مقابله با این جنایات و افراد و گروه های دخیل در تشدید اين خشونت‌ها است.

 تحول جايگاه کشورهاى آسياى مرکزى در منطقه و جهان به قلم فاطمه عطرى، مناقشات قومى در قفقاز شمالى و راهکارهايى براى سياست قفقازى ايران نوشته حامد کاظم‌زاده و... سایر بخش های این مجله را تشکیل می دهد.

 در این شماره مؤسسة ايراس ضمن استقبال از تضارب نظرات و ديدگاه‌ها، از کلية اساتيد، کارشناسان، پژوهشگران و دانشجويان فعال در اين حوزه، خواسته است تا مقالة علمى، تحليل و گزارش های خود را به ماهنامه و سايت ايراس ارسال کنند. راهنمای تدوين مقالات براى ماهنامة و سايت ايراس در سايت مؤسسه به نشانى www.iras.ir قابل دسترسى است.