پانصد سال حیات فرهنگی غرب

پانصد سال حیات فرهنگی غرب

ژاک برزون

ترجمه ابوتراب سهراب

نشر نگاه

"پانصد سال حیات فرهنگی غرب" سیر تطور اندیشه و فرهنگ و تحولات سیاسی و اجتماعی ناشی از آن را از سال 1500 میلادی روایت و تحلیل کرده است.

این کتاب تنها به ذکر وقایع و شرح گرایش های فرهنگی این دوره محدود نمی شود و در بارزترین شکل به شخصیت های مهم و موثر در این پنج سده نیز می پردازد. در آغاز از لوتر، لئوناردو، رابله و روبنس سخن به میان می آید اما به مارگریت ناوار، ماری دوگورنی، کریستینای سوئدی و... نیز می رسد و این شخصیت ها را در مقام اشخاص - و نه صرفا بازیگران تاریخ فرهنگی جهان - معرفی می کند.

نویسنده همچنین در لابلای صفحات کتاب گفتارها و نقل قول هایی از آثار یا سخنان شخصیت های همان دوره را متناسب با شرحی که از تاریخ آن دوره می دهد، گنجانده و به نوعی سندی برای آنچه نقل و تحلیل کرده ارائه داده است. نکته مهم تر درباره این اثر نقش آفرینی نویسنده نه صرفا به عنوان مورخ که به عنوان مفسر است. ژاک برزون تنها روایتگر تاریخ نیست بلکه با طرح مسئله های گوناگون، چرایی و چگونگی وقوع تحولات و اهدافی را که به دگرگونی های فکری و فرهنگی منجر شده تبیین می کند.

بخش اول کتاب با عنوان "از پیشنهادهای نود و پنج گانه لوتر تا مدرسه ناپیدای بویل" به اراسموس، لوتر، کالون، پترارک و... پرداخته و در ادامه، چشم اندازی از مادرید در حوالی سال 1540، آرمان شهری ها، شکسپیر، چشم اندازی از ونیز در حوالی 1650، دکارت، بیکن، کریستینای سوئدی، رابرت برتون و... را به تفصیل گزارش می دهد.

قرونی که کتاب به آن می پردازد موجب می شود تا خواننده در روندی گزارشی و تحلیلی به شکل گیری رنسانس و تاریخ مدرنیته اشراف کامل پیدا کند.

شاید مهم ترین و تفصیلی ترین بخش کتاب به تحولات دینی و تاثیرات مصلحان اروپایی بر جریان های کاتولیکی و پروتستانی اختصاص داشته باشد. تغییر تدریجی آداب و رسوم دینی، حیات معنوی مومنان و روش های تربیت دینی در قرون برشمرده در بخش دوم کتاب به انقلاب صنعتی، ماکیاولی، جان لیلبرن، الیور کرامول، حکومت آداب، فنه لون و... وصل می شود و بعد از ذکر چشم اندازی از لندن در حوالی سال 1715 به چهره هایی چون سویفت، جان لاو، مولیر، دیدرو، روسو و باخ می رسد. چشم اندازی از وایمار حوالی سال 1790 و ظهور گوته و بومارشه و موتسارت در همین فصل شرح داده شده است.

پیدایی مکاتب هنری چون رمانتی سیسم، ناتورالیسم، ابسورد و...، ظهور نویسندگان و متفکران و نیز فصل هایی که بطور مشخص به نقش هنر و ادبیات در پیشبرد اصلاحات و پیشرفت اجتماعی غرب پرداخته، در بخش های سوم و چهارم بررسی شده است. تحولات اساسی پایان قرن 19، ظهور پایه گذاران تفکر لیبرالی، اوج گیری ایالات متحده  در صنعت و اقتصاد و فرهنگ، کوبیست ها، فناوری های جدید و رسانه ها از دیگر موضوعاتی هستند که در جریان روایت و تحلیل پانصد سال حیات فرهنگی غرب از نظر نیفتاده است.