انقلاب‌ دوم، تسخیر لانه‌‌ جاسوسی‌ آمریکا، آثار و پیامدها

نویسنده: احمدرضا شاه علی

مرکز اسناد انقلاب اسلامی

فصل اول کتاب دربر دارنده کلیات است و در آن به مفاهیم، سابقه تاریخی احتمالی چنین اقداماتی، تاریخچه و سیر توصیفی اشغال سفارت آمریکا و نیز مباحث حقوقی، اشاره کرده است. در فصل دوم، مواضع و نظرهای نیروهای سیاسی آن زمان در برابر این واقعه جمع آوری شده و در فصل سوم آثار و پیامدهای داخلی تسخیر لانه جاسوسی و در آخر فصل چهارم آثار و پیامدهای خارجی آن بیان شده است.

از نقاط متمایز این کتاب بررسی و موضع از لحاظ حقوقی و بیان نظرات فرانسیس آنتونی بویل استاد حقوق دانشگاه ایلینویز آمریکا و استناد او به اصل دفاع مشروع پیشگیرانه برای تبیین تسخیر سفارت آمریکا است.

در این پژوهش سعی شده تا به گونه ای جامع اثر این واقعه بر انقلاب اسلامی و آثار و پیامدهای آن مشخص شود در حالی که بقیه آثار پیرامون این واقعه مجموعه ای از خاطرات و به شیوه توصیفی هستند.

از نظر نویسنده می توان دلایل زیر را جزو عوامل و دلایل اشغال سفارت بیان کرد:

الف) تسخیر سفارت واکنش طبیعی به 25 سال توهین و تحقیر ملت ایران توسط آمریکا و دست نشانده آن شاه بود.

ب) تسخیر سفارت برای مقابله با توطئه گری های آمریکا در برابر انقلاب اسلامی اقدامی پیشگیرانه بود.

ج) سفر شاه به آمریکا و حمایت آمریکا از او خاطره کودتای 28 مرداد سال 1332 ه.ش در ذهن مردم ایران را یادآوری می کرد.

د) عملکرد دولت موقت سبب شد تا عده ای با هدف در تنگنا قرار دادن و استعفای آن سفارت را تسخیر کنند.

بر اساس آنچه در کتاب آمده، بطور کلی می توان موضع گیری همه گروه های سیاسی چپ و راست در ایران را در قبال این حادثه به سه مرحله تقسیم کرد:

الف) در مرحله اول، همه گروه ها به دنبال حمایت جدی امام خمینی (ره) و مردم از حرکت مجبور شدند با تأخیر حداکثر چند روزه حمایت خود را از حرکت دانشجویان اعلام کنند.

ب) با آغاز افشارگری ها گروههای سیاسی واکنش های متفاوتی نشان می دادند. برخی می خواستند اسنادی را علیه رقبا افشاء کنند. برخی گروهها که افشاگری به ضرر ایشان بود دانشجویان را به طرفداری از گروه های خاص متهم می کردند . برخی هم سکوت کردند.

ج) با پایان افشاگری ها و آغاز مذاکرات مجلس برای آزادسازی گروگان ها این گروه ها به انتقاد شدید از دانشجویان پرداخته و آنان را محکوم کردند.