رفیق (زندگینامه کامل ارنستو چه گوارا)

نويسنده و گردآورنده: خورخه کاستانیدا

ترجمه: بیژن اشتری

ناشر: نشر ثالث

تعداد صفحات: 688

بیژن اشتری در این باره گفته است: بعد از تحقیقات بسیار با همکاری مدیران و همکاران در نشر ثالث، کتاب «رفیق» را از بین انبوه کتاب های مشابه برای ترجمه و چاپ انتخاب کردیم زیرا بنا به اذعان اغلب محققان و پژوهشگرانی که در زمینه زندگی چه گوارا تحقیق کرده اند، این کتاب بهترین کتاب زندگینامه ای است که تاکنون درباره چه گوارا چاپ و منتشر شده است. 

به گفته مترجم،  چه گوارایی که در این کتاب به تصویر کشیده شده یک ابرمرد معصوم عاری از اشتباه نیست بلکه انسانی است با تمام نقطه ضعف ها و قدرت های یک انسان معمولی. جذابیت کار کاستانیدا نویسنده کتاب «رفیق» نیز در همین ویژگی نهفته است.

«رفیق» هم یک ارزیابی از دوران زندگی چه گواراست و هم تصویری شفاف و واضح از یک انسان: والدینش، ازدواج هایش، خودپسندی هایش، قدرت اراده بی نظیرش، مبارزاتش، و خشم و عصبیت های عنان گسیخته اش. 

بخش عمده ای از مطالب این کتاب مبتنی بر انبوه مصاحبه هایی است که نویسنده با دوستان، همرزمان، آشنایان، همکاران و اعضای خانواده چه گوارا انجام داده است. 

خورخه کاستانیدا مولف کتاب «رفیق؛ زندگی و مرگ ارنستو چه گوارا» زاده مکزیک و فارغ التحصیل رشته دکترای تاریخ و امور بین الملل از دانشگاه پرینستون امریکا و دانشگاه پاریس فرانسه است. کاستانیدا همچنین از سال 1978 در دانشگاه مکزیکو، دانشگاه پرینستون ، دانشگاه نیویورک و دانشگاه برکلی تدریس کرده است.

درباره چه گوارا نیز می توان به این مختصر بسنده کرد که او ارنستو رافائل گوارا دلاسرنا که معمولاً به‌عنوان چه‌گوارا یا ال‌چه شناخته می‌شود در "روزاریا" دومین شهر بزرگ آرژانتین زاده شد. پدر او "ارنستو گوارا لینچ" ایرلندی و مادرش "سلیا دولاسرنا" اسپانیایی بود. این خانواده از طبقه متوسط جامعه با گرایش‌های شدید چپ و تمایلات آزادی خواهانه بودند. خانواده گوارا ستایشگر "خوزه مارتی" و هوادار جمهوری خواهان در دوره جنگ‌های داخلی اسپانیا بودند.

گوارا یکی از اعضای جنبش ۲۶ ژوئیه فیدل کاسترو بود. این جنبش در سال ۱۹۵۹ قدرت را در کوبا به ‌دست آورد. گوارا چندین پست‌ مهم را در دولت جدید کوبا بر عهده داشت و پس از آن با امید برانگیختن انقلاب‌ در دیگر کشورها کوبا را ترک کرد. وی ابتدا در سال ۱۹۶۶ به جمهوری دموکراتیک کنگو رفت و سپس به بولیوی سفر کرد. در بامداد ۸ اکتبر ۱۹۶۷ در نزدیکی لاهیگوئرا (دهکده کوچکی در بولیوی و در نزدیکی کوه های آند) چه‌گوارا به همراه چندتن از چریک‌ هایش به محاصره ارتش

بولیوی که به وسیله ماموران سیا و افسران آمریکایی همراهی می‌شدند درآمد و با جراحات فراوان دستگیر شد. سرانجام "چه" انقلابی آرژانتینی الاصل توسط ارتش بولیوی در نزدیکی واله ‌گرانده در سانتا کروز دلاسیه‌را کشته شد. تفاصیل مرگ او هنوز هم مبهم است ولی خیلی‌ها باور دارند که دولت بولیوی از قصد گوارا را کشت تا از اجرای یک محاکمه عمومی برای او جلوگیری کند.

پس از مرگ گوارا او به عنوان یک تئوریسین و متخصص در فنون جنگی و جنگ ‌آوری بی همتا تبدیل به قهرمان جنبش‌های انقلابی سوسیالیستی جهان سوم شد. وی همچنین تصویری محبوب برای انقلاب و جناح چپ در فرهنگ غربی است.

او پیش از اینکه دست به انقلابی بزند کل آمریکای لاتین را به همراه دوستش آلبرتو گرانادو گشت زده و همچنین کتابی بسیار معروف که فیلم آن نیز ساخته شده است با نام "خاطرات سفر با موتور سیکلت" را به رشته تحریر در آورده است.

  با وجودی که طی سه دهه گذشته کتاب های زیادی درباره ارنستو چه گوارا در کشور ما چاپ و منتشر شده، اما تاکنون هیچ کتابی به طور کامل و دقیق به شرح زندگی و فعالیت های این انقلابی امریکای لاتین نپرداخته است. مترجم و ناشر کتاب «رفیق» نوشته خورخه کاستانیدا معتقدند که این کتاب اولین اثر زندگینامه ای کامل درباره چه گوارا است که به فارسی ترجمه و عرضه می شود.