اجلاس اوپک در جده ؛ ادامه نگرانی از قیمت بالای نفت

 

در شرایطی که قیمت هر بشکه نفت خام در بازارهای جهانی بین 130 و 140 دلار امریکا نوسان می کند وزرای انرژی کشورهای عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت در جده یکی از شهرهای عربستان سعودی گردهم آمدند تا راهکاری برای تعدیل قیمت نفت در بازارهای جهانی بیابند.

 

در این جلسه که در روز یک شنبه 22 ماه ژوئن سال 2008 میلادی برگزارشده است نه تنها وزرای انرژی کشورهای تولید کننده نفت بلکه رهبران کشورهای بزرگ مصرف کننده نفت نیز حضور دارند تا با کمک یکدیگر راهی برای حل مشکل بازار نفت بیابند. این جلسه را می توان یک جلسه ابتکاری دانست.

 

 

ابتکار برگزاری این جلسه توسط مقامات عربستان سعودی انجام شد . مقامات عربستان که در ملاقاتهای دو جانبه با سران امریکا بارها بر نقش عوامل غیر بازاری در افزایش قیمت نفت تاکید داشتند پیشنهاد کردند جلسه ای بین کشورهای تولید کننده و مصرف کننده نفت برگزار شود تا همگی در کنار هم شرایط بازار را بررسی کنند و راهکاری برای کنترل رشد اخیر قیمت نفت بیابند.

 

 در ملاقاتهای دو جانبه ای که مقامات عربستان سعودی با سران امریکایی داشتند اعراب محتکران و دلالان را عامل اصلی رشد قیمت نفت دانستند ولی امریکا رشد تقاضا در کشورهایی از قبیل چین و هند و کم بودن نرخ رشد عرضه در مقایسه با نرخ رشد تقاضا را عامل بحران کنونی بازار نفت دانستند و از اوپک خواستند تا برای پاسخگویی به نیازهای جدید بازار تولید خود را بیفزاید.

 

طبق گزارشهای موجود در این جلسه در مورد افزایش سقف تولید در کشورهای عضو این سازمان ، راهکارهای حل بحران کنونی بازار نفت و ایجاد ثبات بیشتر در بازار بحث می شود . شایان ذکر است کشورهای عضو اوپک هیچ گاه گناه افزایش قیمت نفت را به دوش نگرفته اند و همواره تاکید کرده اند که قیمت کنونی نفت به دلیل عوامل غیر بازاری و تنشهای سیاسی در منطقه است .

 

آنها به عنوان تاییدی برای نظریه خود به افزایش تولید عربستان سعودی در ماه می اشاره می کنند و می گویند:" با وجود اینکه عربستان سعودی در ماه می سال جاری میلادی تولید خود را روزانه 300 هزار بشکه افزایش داده است ولی قیمت نفت در بازارهای بین المللی همچنان رشد کرد.

 

 در این ماه رشد تولید نفت توسط عربستان که به زعم بسیاری از تحلیل گران تنها کشوری است که توان افزایش معنی دار تولید را دارد تغییر محسوسی در قیمت نفت ایجاد نکرد .

 

اما با وجود این تجربه نا موفق کشورهای غربی همچنان درخواستهای خود را از سران عربستان مبنی بر افزایش تولید تکرار کردند و عربستان که بارها از تن در دادن به این درخواست سر باز زده بود بالاخره پذیرفت که تولید خود را افزایش دهد.

 

 این کشور برای دومین بار در سال جاری و خارج از چارچوب سازمان اوپک قبول کرد از اول ماه جولای سال 2008 میلادی تولید خود را به 7/9 میلیون بشکه در روز برساند . قرار بر این است که تولید نفت در کشور عربستان از اول ماه جولای 3 درصد معادل 300 هزار بشکه در روز افزایش یابد."

 

 

چاکیب خلیل دبیر کل اوپک در آستانه اجلاس روز یک شنبه گفت :" ما بر این باوریم که بازار نفت در تعادل است و نیازی به افزایش تولید وجود ندارد .به همین دلیل سازمان اوپک دلیلی برای افزایش ظرفیت تولید خود نمی بیند."نماینده ایران در سازمان اوپک نیز تاکید کرد که افزایش تولید در شرایط کنونی بازار نفت غیر ضروری است زیرا دلیل افزایش قیمت نفت عرضه پایین نیست.

 

رسانه های عربی تشکیل این جلسه فوق العاده در جده را فراهم شدن فرصتی برای دفاع کشورهای نفت خیز از عملکرد و منافع خود می دانند.

 

 آنها دلیل دو برابر شدن قیمت نفت در عرض یک سال گذشته و رسیدن قیمت هر بشکه نفت به مرز 140 دلار امریکا و بر پا شدن شورشها و اعتراضهای گسترده در سراسر جهان از بروکسل تا بانکوک را نیروهای پشت پرده بازار نفت دانستند و تاکید کردند که وضعیت کنونی بازار را نمی توان به دلیل عرضه پایین دانست.

 

اما سام بودمن وزیر انرژی امریکا در این مورد گفت:" کشورهای تولید کننده نفت باید نفت بیشتری به بازار وارد کنند تا فشار ناشی از افزایش قیمت نفت و منابع نفتی روی اقتصاد جهان را بکاهند. وی رشد اندک عرضه نفت در مقایسه با تقاضا را عامل رشد کنونی قیمت می داند."

 

 بودمن که افزایش تولید در کوتاه مدت را کلید حل شدن مشکل کنونی بازار می داند معتقد است برای حل شدن این مشکل در دراز مدت باید سرمایه گذاریهای کلانی در افزایش ظرفیت تولید انجام شود ."

 

در مورد برنامه هایی که در کوتاه مدت می تواند مشکل بازار نفت را حل کند می توان به ارتقای تولید توسط کشورهای عضو اوپک اشاره کرد. در همین راستا عربستان سعودی اعلام کرد از اول ماه جولای برای دومین بار در سال 2008 میلادی تولید خود را افزایش می دهد.

 

برای حل شدن کامل مشکل بازار نفت و بازگشتن ثبات به بازار نفت در دراز مدت باید سرمایه گذاری هایی در کشف و استخراج حوزه های نفتی جدید افزایش یابد . عربستان اعلام کرد از انتهای سال 2009 میلادی ظرفیت تولید خود را به 5/12 میلیون بشکه در روز می رساند ولی کشورهای غربی بر این باورند که عربستان باید بر حجم سرمایه گذاری خود در حوزه نفت و گاز بیفزاید تا بتواند ظرفیت تولیدش را از مرز 14 میلیون بشکه در روز بیشتر کند.

 

امارات متحده عربی و کویت نیز در زمره کشورهایی هستند که توان افزایش تولید را دارند ولی در شرایط کنونی نمی توانند برای تعدیل بازار نفت کاری انجام دهند. این کشورها را می توان ذخیره های آینده بازار دانست که ثبات اقتصاد بازار نفت را تضمین می کنند.

 

برخی از سران اقتصادی دنیا سرمایه گذاری روی منابع جایگزین انرژی را نیز سود آور می دانند . اینان معتقدند باید از امروز سرمایه گذاریهای تازه ای برای کشف و بهره گیری از دیگر منابع انرژی در جهان انجام شود تا میزان تقاضای نفت به تدریج کاهش یابد و بازار به تعادل برسد.

 

 به همین منظور کشور انگلیس در نظر دارد از سران سازمان اوپک دعوت کند تا در این کشور گرد هم بیایند و در مورد سرمایه گذاری در توسعه انرژی هسته ای در این کشور به بحث و گفت و گو بنشینند.

 

این اولین باری است که یکی از مقامات رسمی جهان در مورد منبع جایگزین نفت جلسه ای تشکیل داده است و به همین دلیل جلسه مذکور از اهمیت بالایی برخوردار است .