از اظهارات دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس تا بیانیه ضدایرانی تازه
ایران و دو روی سکه شورای
مالک مصدق
دیپلماسی ایرانی: کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر ادعاهایی علیه جزایر سهگانه ایران مطرح کردند و مدعی شدند که ایران حقوق امارات را نادیده گرفته است. این بیانیه تازه در واکنش به اظهارات اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، صادر شد و شورای همکاری مدعی شد که مواضع ایران «حاکمیت بحرین و حقوق امارات» را نقض میکند. همچنین این نهاد عربی ادعا کرد که اظهارات مسئولان ایران «حاکمیت کویت و عربستان سعودی بر میدان الدره (آرش)» را زیر سؤال میبرد و محکوم است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن تاکید بر روشن بودن موضع تهران درباره جزایر سهگانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، تصریح کرد که هیچ تردید یا شکی در خصوص حاکمیت ایران بر این جزایر وجود ندارد و بیانیه شورای همکاری، تکرار ادعاهای قبلی امارات و شورای همکاری است که ایران به هیچ وجه آن را نمیپذیرد. بقائی همچنین افزود که حساسیت هر ایرانی نسبت به حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی کشور طبیعی است و اظهارات شورای همکاری به هیچ عنوان مورد قبول ایران نیست.
شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه خود ادعا کرد که مواضع ایران «اصل حسن همجواری» را نقض کرده و در تضاد با تلاشهای آنها برای تقویت روابط است. این بیانیه در چهلوششمین نشست شورای همکاری خلیج فارس به میزبانی منامه صادر شد و بار دیگر ادعا شد که جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی بخشی از خاک امارات هستند. ایران پیشتر نیز بر «حقوق تاریخی» خود و «قواعد بینالمللی» برای حضور در میدان آرش تاکید کرده و از کویت خواسته بود که به جای صدور ادعاهای یکطرفه، به میز مذاکرات بازگردد تا اختلافات از طریق گفتوگو و بررسیهای فنی و حقوقی حل شود. تهران همواره مواضع خود را شفاف و مبتنی بر قوانین بینالمللی دانسته و هرگونه ادعای مخالف با حاکمیت ملی خود را مردود اعلام کرده است.
دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس: نمیخواهیم ایران سقوط کند. ما به دنبال شکوفایی ایران هستیم
همزمان با بیانیه ضد ایرانی شورای هماکری خلیج فارس، نشست «مجمع دوحه ۲۰۲۵» با محور «سیاست دفاع، امنیت، میانجیگری در منازعات و ساختن صلح» و تمرکز بر «ایران و محیط امنیتی در حال تغییر منطقه» برگزار شد و جاسم البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، طی سخنانی بر ثبات و شکوفایی تهران تأکید کرد و گفت کشورهای عضو شورا «نمیخواهند ایران فروبپاشد». او همچنین مجموعهای از خواستههای کشورهای عربی جنوب خلیج فارس از ایران را «مطالباتی ساده و اساسی» توصیف کرد و بر ضرورت تمرکز بر آینده مشترک و بهرهگیری از تجربیات اقتصادی و توسعهای خود برای همکاری با ایران تأکید نمود.
البدیوی در این نشست به پیشرفت اقتصادی کشورهای شورای همکاری طی ۸ دهه گذشته اشاره کرد و گفت تولید ناخالص داخلی این کشورها در سال گذشته حدود ۲.۴ تریلیون دلار بوده و آنها مایلاند تجربیات خود را با ایران به اشتراک بگذارند. او بر احترام به اصول حسن همجواری، پایبندی به منشور سازمان ملل، گفتوگو و عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورها تأکید کرد و بر لزوم نهادینه کردن گفتوگوهای جاری بین ایران و کشورهای عضو شورا و ساختن چشماندازی مشترک برای آینده منطقهای تأکید نمود.
در این نشست، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، نیز حضور داشت و تأکید کرد که ایران با وجود چالشهای تاریخی توان عبور از بحرانها را دارد و همواره آماده گفتوگو و همکاری منطقهای بوده است. علاوه بر ظریف، ناتالی توتچی، مدیر مؤسسه امور بینالمللی ایتالیا، و تریتا پارسی، معاون اجرایی اندیشکده «کوئینسی برای حکمرانی مسئولانه» در واشینگتن، در اداره و تحلیل مباحث نشست حضور داشتند.
حرکت روی خط توازن
شورای همکاری خلیج فارس با این دو موضع ظاهراً متضاد، تصویر پیچیدهای از سیاست منطقهای خود ارائه کرده است. از یک سو، بیانیه تازه این شورا در واکنش به اظهارات اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، بار دیگر بر ادعاهای سابق درباره جزایر سهگانه و میدان گازی آرش تأکید کرد و عملاً نشان داد که نگاه ضدایرانی همچنان یکی از ارکان سیاست رسمی کشورهای عضو این شورا است.
در سوی دیگر، سخنان جاسم البدیوی، دبیرکل شورای همکاری، در مجمع دوحه، نشان میدهد که کشورهای عربی منطقه نمیتوانند نقش و اهمیت ایران در نظم امنیتی و اقتصادی منطقه را نادیده بگیرند. او با تأکید بر ثبات و شکوفایی تهران، خواستار تمرکز بر آینده مشترک و بهرهگیری از تجربیات اقتصادی و توسعهای کشورهای خلیج فارس برای همکاری با ایران شد. این اظهارات نشان میدهد که برخلاف لحن بیانیه رسمی، بازیگران این شورا بهخوبی واقفند که ایران یک بازیگر کلیدی در معادلات منطقهای است و هرگونه تلاش برای نادیده گرفتن جایگاه تهران میتواند منجر به بیثباتی در خلیج فارس شود.
به این ترتیب، شورای همکاری خلیج فارس روی یک خط باریک توازن حرکت میکند؛ از یک سو بر ادعاهای ارضی و منافع خود تأکید دارد و از سوی دیگر، نمیتواند جایگاه استراتژیک ایران را در روابط منطقهای و امنیتی نادیده بگیرد. این وضعیت، سیاست این شورا را به نوعی دوگانه و متناقض تبدیل کرده است؛ سیاستی که همزمان هم فشار علیه ایران را حفظ میکند و هم ضرورت گفتوگو و تعامل را برای مدیریت بحرانها و حفظ ثبات منطقه میپذیرد. چنین دوگانگیای نشان میدهد که تهران نه تنها تحت فشار ادعای حقوقی و سیاسی قرار دارد، بلکه جایگاهش بهعنوان بازیگر موازنهساز در منطقه همچنان برای کشورهای خلیج فارس غیرقابل حذف است./شرق
نظر شما :