مرجعیت خبری و رسانه ای در بحران

نویسنده: حسن صفرخانی، کارشناس ارشد بین الملل

دیپلماسی ایرانی: با تسلیت شهادت سردار سلامی و تنی چند از فرماندهان و دانشمندان هسته ای و امید به پاسخگویی مناسب به این جنایت ددمنشانه دشمن، ضرورت دارد در این برهه حساس از مواجهه دشمنان با جمهوری اسلامی ایران به ابعاد اخبار و رسانه در جنگ و نقش تعیین کننده آن در نتایج جنگ نگاهی دقیقی داشته باشیم.

در شرایط جنگ و بحران های امنیتی، مدیریت اخبار و اطلاعات به عنصری حیاتی برای حفظ امنیت ملی، وحدت اجتماعی و جلوگیری از گسترش شایعات و به خطر افتادن امنیت ملی تبدیل می‌شود. 

تاریخ نشان داده است که جنگها تنها در میدان نبرد پیروز نمی‌شوند، بلکه جبهه رسانه ای و روانی نقشی تعیین کننده در سرنوشت درگیری‌ها دارد. در عصر اطلاعات، مدیریت اخبار جنگ به عاملی استراتژیک تبدیل شده که می‌تواند بر تصمیمات نظامی و سیاسی؛ روحیه نیروهای نظامی، حمایت عمومی وهمبستگی ملی و  حتی تصمیمات دشمن تأثیر بگذارد.

در شرایط جنگ، اطلاعات به سلاحی استراتژیک تبدیل می‌شود که می‌تواند سرنوشت نبردها و روحیه‌ی ملت‌ها را تعیین کند. کنترل و مدیریت اخبار و رسانه‌ها در این دوران نه یک انتخاب، بلکه یک "ضرورت امنیتی "است. این کنترل باید به گونه‌ای اعمال شود که هم از امنیت ملی محافظت کند و هم از ایجاد هرج ومرج اطلاعاتی و رسانه ای و اخبار جلوگیری کند.  

ضرورت مدیریت و کنترل اخبار و رسانه ها در زمان جنگ به دلایل زیر حائز اهمیت است : 

الف) حفظ امنیت عملیات نظامی 

- انتشار ناخواسته‌ی جزئیات اطلاعات نظامی و امنیتی، موقعیت های  استراتژیک و موقعیت استقرار نیرو و امکانات دفاعی و تجهیزات نظامی  یا استراتژی‌های نظامی می‌تواند به دشمن کمک کند.
  
- رسانه‌های بی‌ضابطه؛  ممکن است ناخواسته اطلاعات حیاتی را فاش کنند (مثل تصاویر ماهواره‌ای، نقل‌قول‌های فرماندهان، یا گزارش‌های میدانی) و این موجب خسارت های سنگین به کشور شود.   

ب) جلوگیری از جنگ روانی دشمن 

- دشمن از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای شایعه‌پراکنی، تحریف حقایق و تضعیف روحیه‌ی ملی استفاده می‌کند و ضروری است نسبت به کنترل و مدیریت شبکه های اجتماعی اقدامات موثری انجام شود. 
 
- تلاش دشمن از طریق تولید اخبار جعلی (Fake News) و محتوای رسانه ای مورد نظر می‌توانند باعث وحشت عمومی، هرج و مرج، شورش و فرار سرمایه‌ها و بی‌ثباتی اجتماعی شوند.  

ج) حفظ وحدت ملی و جلوگیری از تفرقه 

- تمام تلاش دشمن در زمان نبرد و جنگ از هم پاشیدن وحدت ملی و همبستگی اجتماعی و حمایت ملی از قدامات کشور در جنگ تمرکز پیدا می کند و دشمن از طریق  تفرقه‌اندازی رسانه‌ای و اخبار و اطلاعات غلط می‌تواند به شکاف‌های قومی، مذهبی یا سیاسی دامن بزند.

-  کنترل اخبار باعث می‌شود پیام‌های ملی یکپارچه و هماهنگ باشند و از تشتت آراء جلوگیری شود.

د) مدیریت افکار عمومی
 
 - افکار عمومی و جهت گیری آن در زمان جنگ از اهمیت بسزایی برخوردار است و در زمان وقوع جنگ حمایت افکار عمومی از تلاش ها و اقدامات کشور در مواجهه با دشمن، به ارائه منابع خبری و رسانه ای معتبر و به موقع و سریع است تا مردم  از سردرگمی نجات یابند و در راستای منافع ملی یکپارچه در برابر دشمنان بایستند. 
   
-  اگر دولت و نهادهای رسمی اخبار را مدیریت و کنترل نکنند، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و  رسانه‌های بیگانه این خلأ را پر می‌کنند.

با توجه به آنچه ذکر شد در حوزه مدیریت و کنترل اخبار در زمان جنگ می بایست اقدامات ذیل انجام پذیرد.

الف) ایجاد مرجعیت خبری واحد 

- تعیین نهادهای رسمی (مثل ستاد کل نیروهای مسلح یا وزارت اطلاعات) و خبرگزاری های رسمی مثل ایرنا و خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان منبع اصلی اخبار جنگ.

- تشکیل ستاد اطلاع رسانی و جنگ روانی  با حضور رسانه های معتبر
  
- سرعت عمل در انتقال اخبار و اطلاعات از سوی مراجع رسمی
 
- جلوگیری از انتشار اخبار متضاد و چندپاره که باعث سردرگمی می‌شود. 

ب) مقابله با اخبار جعلی و جنگ روانی 

- راه‌اندازی واحدهای ضدشایعه  برای رصد و پاسخ به اطلاعات نادرست.

- همکاری با پلتفرم‌های رسانه‌ای برای حذف محتوای تحریک‌آمیز.

ج) تنظیم مقررات حالت فوق العاده و جنگ  برای رسانه‌ها
 
- الزام رسانه‌ها به تأیید اخبار توسط مراجع رسمی قبل از انتشار.

- برخورد جدی و مجازات رسانه‌هایی که اخبار کذب منتشر می‌کنند.

با توجه به حملات رژیم صهیونیستی به ایران اسلامی و شهادت سردار سلامی و برخی از دانشمندان به نیابت از امریکا و غرب؛ تمام تلاش اسرائیل و هم پیمانان آن ها و لشگر سایبری امریکا و اروپا و غرب  و مزدوران داخلی و خارجی آن ها در جهت توسعه جنگ روانی و جنگ نرم و جهت دهی به افکار عمومی در جهت منافع دشمن است؛ بی شک در این میدان بی توجهی به مدیریت و کنترل اخبار و مرجعیت رسانه ای خسارت های جبران ناپذیری در پی خواهد داشت؛ امید است با لطف و عنایت خداوند متعال و  تدبیر دست اندر کاران ملت سرافراز ایران در این برهه حساس از تاریخ همچون سال های دفاع مقدس سربلند و پیروز از معرکه جنگ بیرون بیایند و در تاریخ حماسه دیگری از این ملت ثبت و ضبط شود.