توافق دولت عراق و گروه‌های مقاومت گزارش می دهد
تهران آزادی تصمیم‌گیری در خصوص مسائل سوریه را به مقاوت عراق داد
مهدی بازرگان، روزنامه نگار
دیپلماسی ایرانی: روزنامه الاخبار لبنان از توافق دولت عراق و گروه‌های مقاومت بر داد و نوشت که، «یک رهبر جنبش «نجباء» عراق تأیید کرد که توافقی میان گروه‌های مقاومت عراقی و محمد شیاع سودانی نخست‌وزیر عراق، صورت گرفته است که بر اساس آن مقاومت، عملیات نظامی علیه دشمن اسرائیلی در چارچوب حمایت از نوار غزه را متوقف کند و در برابر تغییرات سیاسی جاری در سوریه سکوت اختیار کند». به گزارش شرق و نقل از شفقنا، این توافق در چارچوب گفت وگو میان دو طرف و در پی درخواست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای انحلال گروه‌های مقاومت و تسلیم سلاح‌های آنان به دولت، حاصل شده است.
این فرد در گفت وگو با «الاخبار» اظهار داشت که، «گروه‌های مقاومت تصمیم گرفتند در امور سوریه دخالت نکنند و اوضاع را از دور دنبال کنند، همچنین منتظر بمانند تا جهت‌گیری‌های رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، و سیاست‌های او در قبال خاورمیانه، به‌ویژه ایران، مشخص شود.» وی افزود که، «جمهوری اسلامی ایران آزادی تصمیم‌گیری در خصوص مسائل سوریه و کنترل گروه‌های تروریستی تحت عنوان هیئت تحریر الشام را به ما داده است.» پایگاه خبری المعلومه هم از ادامه انتقال تجهیزات و نیروهای آمریکایی از عراق به سوریه خبر داد. این پایگاه عراقی همچنین به نقل از منابع آگاه سوری اعلام کرده که، «آمریکا به دنبال ایجاد یک پایگاه جدید در سوریه است.»
مخالفت آیت الله سیستانی و السودانی با انحلال حشد الشعبی
این مقام عراقی در گفت وگو با «الاخبار» پیرامون انحلال حشد الشعبی بیان کرد که، «تبلیغات برای انحلال حشد الشعبی و گروه‌های مسلح از سوی ایالات متحده و رژیم صهیونیستی با هدف تسلیم محور مقاومت انجام می‌شود، محوری که برای یک سال کامل در برابر رژیم ایستادگی کرد و توانست آن را از مقابله نظامی ناتوان سازد.» وی متذر شد که، «گروه‌های مسلح به سخنان دولت عراق پایبند بودند، به‌ویژه پس از وقایع سوریه، که گفته می‌شود ممکن است برنامه‌ای برای کشاندن کشور به سناریویی بدتر از سرنگونی نظام بشار اسد وجود داشته باشد؛ سناریویی که شاید به بازگشت تروریسم به عراق منجر شود.»
یک منبع مسئول عراقی پیش‌تر فاش کرده بود که دولت عراق بار‌ها درخواست‌هایی از سوی طرف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای انحلال «حشد الشعبی» و تسلیم سلاح گروه‌های مسلح به دولت دریافت کرده است. اما السودانی چند روز پیش تأکید کرد که هیچ شرط یا دستوری برای انحلال «حشد» وجود ندارد. او در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «بحث در این خصوص از خیال‌پردازی و برداشت‌های کسانی ناشی می‌شود که دیدگاه مخالفی نسبت به روند سیاسی دارند.»
قبل تر هم الاخبار عنوان داشته بود که هدف نماینده سازمان ملل از دیدار با آیت الله سیستانی درخواست برای صدور فتوای انحلال بسیج مردمی بود، اما ایشان این دیدار را نپذیرفت. به ادعای روزنامه الاخبار، منبع مسئول عراقی بر داده بود که، «دولت عراق بار‌ها با درخواست طرف‌های منطقه‌ای و بین المللی برای انحلال بسیج مردمی و تحویل سلاح‌های گروه‌های مسلح به دولت رو‌به‌رو شده است.» منبع دیگری نیز فاش کرد محمد الحسان نماینده سازمان ملل در عراق قصد داشت در دیدار دوم با آیت الله سیدعلی سیستانی، مرجع دینی عالی شیعیان، در نجف، از وی درخواست کند فتوای انحلال بسیج مردمی را که با فتوای ایشان تشکیل شده بود، یا ملحق شدن این نیرو‌ها به وزارت خانه‌های امنیتی را صادر کند، اما آیت الله سیستانی دیدار با او را نپذیرفت. منبع مسئول نزدیک به دولت در گفت‌و‌گو با روزنامه الاخبار تاکید کرد: که، «محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق بویژه پس از طوفان الاقصی و رویداد‌های سوریه و سقوط نظام آن، با همه طرف‌ها برای کاستن از درگیری‌های ایدئولوژیک تعامل می‌کند.»
وی این را هم یادآرو شد که، «مسئله انحلال بسیج مردمی و تجزیه گروه‌ها تمایلات غربی‌ها است و تازگی ندارد؛ بویژه آمریکا که همواره ناخشنودی خود را از این گروه‌ها که مورد حمایت ایران هستند یا سیاست‌های تهران را در منطقه اجرا می‌کنند، اعلام می‌کند.» منبع مذکور اداهم داد که، «السودانی همواره بر مداخله نکردن بسیج مردمی در درگیری‌های داخلی و منطقه‌ای تاکید می‌کند. او حتی در رویداد‌های غزه و لبنان نیز بسیج مردمی را به طور کامل دور نگه داشت، اما برخی طرف‌های بین المللی و منطقه‌ای بر این باورند که این گروه‌ها منافع آنها را تهدید می‌کنند.»
منبع دوم نیز تاکید کرد که، «(آیت الله) سیستانی فقط در دیدار نخست، الحسان را به حضور پذیرفت و در آن دیدار درباره اوضاع منطقه و منافع عراق گفت‌و‌گو شد. اما در دیدار دوم که چند روز پیش و به فاصله یک ماه پس از دیدار اول صورت گرفت، مرجع عالی شیعیان وی را به حضور نپذیرفت و فرزندشان محمدرضا با نماینده سازمان ملل در عراق دیدار کرد و همین نشان می‌دهد درخواست انحلال بسیج مردمی مطرح بوده و به حضور نپذیرفتن وی به مثابه مخالفت با این درخواست بوده است.
سیاست دولت السودانی، ایجاد فاصله از طریق موازنه مثبت
دولت عراق در وضعیت متکثر قومی و مذهبی در این کشور و به خصوص جنگ با داعش در سال 2014، دولت عراق سیاستی منحصر به فرد را پیش گرفته است. دولت السودانی به نحوی اجتناب ناپذیر سیاست «اعتدال و موازنه مثبت» را در دستور کار خود قرار داده و سعی دارد با توجه به فشار کشورهای خارجی، سهم خواهی گروه های داخلی و تنش های متعدد اقتصادی و سیاسی، میان گروه ها و کشورهای ذی نفع، نوعی موازنه برقرار کند. عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر پیشین عراق در دهم تیر ماه ۱۳۹۸ طی فرمان ده‌بندی، دستورات ویژه‌ای را برای سازماندهی نیروهای حشد الشعبی صادر کرده بود تا بتواند تحولات عراق با حضور حشدالعبی مدیریت کند. این دستور العمل عبدالمهدی در آن زمان با حمایت بخش زیادی از شخصیت‌ها، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی عراق همراه شد.
با این حال همزمانی صدور این فرمان با تحولات مهم منطقه نظیر: تشدید تنش میان ایران و آمریکا، حمله به سفارت و پایگاه‌های آمریکا در عراق، ادعای مقامات آمریکایی مبنی بر ردگیری منشأ حملات علیه مراکز نفتی عربستان از خاک عراق و حمله به سفارت بحرین در بغداد موجب شد که بحث‌ها پیرامون دلایل اتخاذ این تصمیم در کانون توجهات قرار بگیرد. اما با تغییر تحولات در خاورمیانه، به صوص پس از آغاز جنگ در غزه و نیز سقوط حکوت اسد، سبب شد که دولت فعلی عراق سیاست موازنه را در دستور کار دهد. در همین رابطه و به نوشته خبر فوری، دولت السودانی از طرفی میان ایران و آمریکا و از طرف دیگر، میان شیعیان، اهل سنت و کردها و حتی میان دو جریان اصلی شیعی در عراق یعنی حشدالعبی و جریان صدر نوعی موازنه مثبت برقرار کرده و در عین حفظ منافع، جلوی زیاده روی آنها را گرفته است.
به نظر می رسد، آیت الله سیستانی نیز به ایده توازن دولت عراق معتقد است. او می داند انحلال حشدالعبی می تواند به جنگ داخلی در عراق منجر شود و این به نفع هیچ کس نیست. به همین دلیل، صراحتا با این درخواست آمریکایی ها مخالفت کرده است. آنچه مشخص است این است که ایده دولت السودانی یعنی «موازنه مثبت» تا کنون به نفع عراق تمام شده است. با وجود درگیری و جنگ در فلسطین، لبنان و سوریه و یمن، عراق از جنگ داخلی مصون بوده است. شواهد گویای این است که آرامش فعلی توانسته به اقتصاد عراق نیز کمک کند و اقتصاد این کشور در سال های 2022 و 2023 رشد زیادی داشته است. در چنین شرایطی، به نفع گروه های داخلی مختلف و حتی کشورهایی مثل عربستان و ایران و قطر و آمریکا است که این توازن را به هم نزنند. جنگ داخلی می تواند جریان سوریه را در عراق تکرار کند و این مساله به ضرر تمام طرف های داخلی اعم از شیعیان و سنی ها و کردها و حتی کشورهای خارجی مانند ایران و آمریکا می شود.
مقاومت عراق: ایران آزادی تصمیم‌گیری در خصوص مسائل سوریه را به ما داده است
در کنار آنچه گفته شد الاخبار به نقل از مقامات مقاومت عراق خبر داد که ایران آزادی تصمیم‌گیری در خصوص مسائل سوریه را به ما داده است. به نوشته انتخاب، کاظم الفرطوسی، سخنگوی «کتائب سید الشهداء» در این باره توضیح داد که «شرایط، مواضع گروه‌های مقاومت را تعیین می‌کند و اصل وحدت جبهه‌ها وابسته به یک اتحاد موقت میان گروه‌های محور مقاومت نیست، بلکه یک موضوع اصولی و عقیدتی است. صرف‌نظر از تلفات، گروه‌های مقاومت عراق اصل وحدت جبهه‌ها را ترک نکرده و نخواهند کرد.»
الفرطوسی در بش دیگری از مصاحبه اش با «الاخبار» افزود که، «عملیات گروه‌های مقاومت علیه اسرائیل وابسته به عملیات حزب‌الله لبنان بود و با اعلام آتش‌بس در لبنان، عملیات گروه‌های مقاومت عراق نیز متوقف شد. علاوه بر این، برخی شرکا در عراق نظری متفاوت درباره این عملیات دارند و باید به دیدگاه‌های آنان گوش فرا داد». او ادامه داد: «اوضاع در حال حاضر تحت بررسی است و میان طرف‌های محور مقاومت ارتباطاتی برای هماهنگی مواضع و دستیابی به دیدگاه مشترک وجود دارد.»
همزمان و به گفته علی المطیری، کارشناس مرکز «الرفد للدراسات»، که نزدیک به جنبش «نجباء» است، «اصل وحدت جبهه‌ها تا زمانی که رژیم صهیونیستی به لبنان و فلسطین تجاوز کرده و در حال گسترش به سوریه است، باقی خواهد ماند». وی در گفت وگو با «الاخبار» تصریح کرد که؛، «گروه‌های مقاومت عراق، با وجود متوقف کردن عملیات نظامی خود در حال حاضر، در حال بررسی و ارزیابی اوضاع چه در داخل عراق و چه در سوریه هستند.» او همچنین اظهار داشت که «گروه‌های مسلح کاملاً از درخواست‌ها برای انحلال خود یا نابودی ساختارشان آگاه هستند و در این زمینه با نخست‌وزیر در ارتباط بوده‌اند. اما مرجعیت و مردم مخالف هرگونه اقدام علیه این نیرو‌ها هستند که با اشغالگری مقابله می‌کنند.»
المطیری به این موضوع نیز اشاره کرد که «این گروه‌ها دارای برنامه و ایدئولوژی هستند که با دولت همخوانی ندارد. به همین دلیل، بر اساس اهداف و پروژه‌های مشخصی از جمله مقابله با اشغالگری آمریکا و رژیم صهیونیستی عمل می‌کنند. فشار بر دولت برای انحلال حشد الشعبی یا گروه‌های مسلح با هدف زمینه‌سازی برای موضوع عادی‌سازی [روابط با اسرائیل]است.» وی خاطرنشان کرد که، «توقف عملیات این گروه‌ها با توافق با دولت و به دلیل فشار‌هایی که بر آن وارد شده، انجام شد. همچنین برای یافتن رویکردی جدید در قبال سوریه پس از تسلط گروهی که با القاعده و داعش و تروریسم به طور کلی ارتباط دارند.»/شرق
نظر شما :