طالبان، الگوی انقلابیون بنگلادش

دیپلماسی ایرانی: نهادهای اطلاعاتی هند معتقدند سازمان استخبارات ارتش پاکستان موسوم به آی‌اس‌آی و چین کمونیستی در گسترش اعتراضات و سقوط دولت حسینه نقش داشتند. به گزارش شرق، اعتراض مسالمت‌آمیز دانشجویان به بی‌کاری و نحوه سهمیه‌بندی مشاغل دولتی در بنگلادش که در ماه گذشته آغاز شده بود، بعد از مدت کوتاهی به اعتراضات سراسری تبدیل شد؛ به‌طوری‌ که مطالبات رفع تبعیض در مشاغل دولتی به سرنگونی دولت شیخ حسینه تغییر ماهیت داد.

«تایمز او ایندیا» به نقل از نهادها و مقامات اطلاعاتی هند گزارش داده است که سازمان استخبارات پاکستان از شاخه دانشجویی جماعت اسلامی بنگلادش برای بی‌ثبات‌سازی و سقوط دولت شیخ حسینه حمایت کرده بود. به نوشته این رسانه، شاخه دانشجویی جماعت اسلامی بنگلادش موسوم به چاترا شیبیر از ابتدای سال جاری میلادی «حمایت مالی درخور توجهی برای بی‌ثبات‌سازی دولت حسینه» از آی‌اس‌آی پاکستان دریافت کرده بود.

مقامات اطلاعاتی هند گمان می‌کنند که منابع مالی برای بی‌ثبات‌سازی دولت حسینه از طریق نهادهای چینی که در پاکستان فعالیت می‌کنند، تأمین شده است. به نوشته «اپک‌تایمز»، شیخ حسینه، نخست‌وزیر سابق بنگلادش، در تلاش بود که در کنار روابط نزدیک با دهلی نو، روابط دوستانه‌ای نیز با پکن برقرار کند، اما روابط نزدیک بنگلادش با هند و غرب باعث نارضایتی چین کمونیستی بود. بر اساس آمارهای رسمی، میزان واردات بنگلادش از چین 10 برابر بیشتر از صادرات این کشور بوده و همچنین چین بزرگ‌ترین شریک تجاری بنگلادش در سال‌های گذشته بوده است. فعالیت‌های گروه‌های افراط‌گرا در هند و کشورهای همسایه، یکی از نگرانی‌های مقامات دولت نارندرا مودی بوده است.

همچنین نهادهای اطلاعاتی هند، جماعت اسلامی بنگلادش را به‌عنوان یکی از «گروه‌های افراط‌گرا» برای سال‌های متمادی تحت‌ نظر داشتند. تایمز او ایندیا به نقل از یک افسر اطلاعات هند گزارش داده است که هدف نهایی گروه جماعت اسلامی بنگلادش، تشکیل دولتی مشابه با دولت طالبان است و سازمان استخبارات ارتش پاکستان به این گروه اطمینان داده است که برای ایجاد دولتی مشابه طالبان در بنگلادش به جماعت اسلامی کمک می‌کند. در همین حال، رسانه دیپلمات هشدار داده است ‌اگر آمریکا و هند بخواهند از افزایش نفوذ چین کمونیستی بر منطقه جلوگیری کنند،‌ باید از انقلاب بنگلادش عبرت بگیرند و برای تضمین ثبات نهادهای قدرتمند دموکراتیک در جنوب آسیا تلاش کنند. تحلیلگر این رسانه با انتقاد از سیاست مقامات هندی در بنگلادش افزوده است‌ سیاست‌مداران و تحلیلگران در دهلی‌ نو برای مدتی طولانی باور داشتند که سیاست «مشت آهنین» شیخ حسینه در خدمت منافع هند است و اکنون با وقوع انقلاب در بنگلادش مشخص شد که آنها اشتباه می‌کردند.

بر اساس این مقاله، حکومت‌های اقتدارگرا و مبتنی بر مشت آهنین برای مدت طولانی نتوانسته‌اند دوام بیاورند و متحدان منطقه‌ای بعد از مدتی به دلیل عملکرد نامناسب این حکومت‌ها، با خطر از‌ دست رفتن منافع و اعتبار منطقه‌ای مواجه شده‌اند. دولت شیخ حسینه یکی از متحدان استراتژیک دولت نارندرا مودی بود که در توسعه پروژه‌های زیربنایی، حل‌وفصل اختلاف‌های مرزی میان دو کشور و مقابله با گروه‌های تروریستی با یکدیگر همکاری می‌کردند. شیخ حسینه، روز دوشنبه استعفا داد و به هند گریخت؛ به این ترتیب، عمر ۱۵‌ساله دولت او به پایان رسید. بر اساس گزارش‌ها، در این خشونت‌ها حدود ۲۵۰ نفر کشته و هزاران نفر زخمی شده‌اند.

ژنرال واکرالزمان، فرمانده ارتش بنگلادش، در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد بنگلادش در حال سپری‌کردن یک انقلاب است و دولت موقت تشکیل خواهد شد. هم‌زمان تصاویری از پرچم طالبان، بنگلادش و فلسطین در میان انقلابیون منتشر شد. برخی از کاربران هندی نیز با انتشار تصاویر و ویدئوهایی از خانه‌های آتش‌گرفته،‌ درباره تهدید امنیتی خانواده‌های هندو در بنگلادش توسط برخی معترضان افراطی ابراز نگرانی کردند. یک روز بعد از سرنگونی دولت بنگلادش، گروه‌هایی از دانشجویان معترض اعلام کردند ‌ از محمد یونس، اقتصاددان و برنده جایزه صلح نوبل برای ریاست دولت موقت بنگلادش حمایت می‌کنند. محمد یونس ۸۴‌ساله از مخالفان مطرح شیخ حسینه است. گفته می‌شود محمد یونس حاضر شده تا به‌طور موقت‌ قدرت را در دست بگیرد./شرق