نقطه‌های تلاقی قاهره و تهران در بغداد

نویسنده: عادل الجبوری

دیپلماسی ایرانی: طی هفته‌های گذشته برگزاری نشست‌هایی میان هیئت‌های ایرانی و مصری در بغداد، پایتخت عراق به منظور زمینه سازی برای عادی سازی و ازسرگیری روابط میان دو کشور بعد از بیش از چهل سال قطعی را شاهد بودیم.

عراق به علت شرایط و اوضاع سیاسی کلی خود به ویژه پس از سرنگونی حکومت صدام حسین از فضای ناآرام روابط ایران و مصر تاثیر پذیرفت و این امر علی رغم این بود که موفق شد از طریق حفظ روابط متمایز خود با تهران و تثبیت روابطش با قاهره تا حدودی توزانی میان این تناقض‌ها برقرار کند.

آنچه در این زمینه کمک کننده بود این بود که ایران به ویژگی‌ها و ماهیت شرایط عراق مبتنی بر لزوم ارتباط با طرف‌های مختلف منطقه‌ای و بین المللی حتی دشمنان این کشور مانند آمریکا احترام گذاشت. مصر نیز درگیر حمایت از گروه‌ها و سازمان‌های تروریستی تکفیری در عراق نشد. علاوه بر این مصر بی‌طرفی خود را در صف بندی‌های منطقه‌ای و بین المللی برای سرنگون کردن حکومت عراق تشکیل شده در سال 2003 اعلام کرد.

تمامی این عوامل و عوامل دیگر به علاوه تحولات و متغییرهای منطقه‌ای مهم مانند آنچه میان ایران وعربستان اتفاق افتاد در ایجاد فضا در راستای احیای جنب و جوش برای نزدیکی میان تهران و قاهره نقش داشت.

عوامل متعددی وجود دارد که به عراق کمک می کند تا پل‌هایی را میان این دو کشور ایجاد کند و نقطه تلاقی و گفت وگوهای صریح، سازنده و عملی باشد. از جمله این عوامل عبارت اند از:

- نخست: پایان دادن به دوره بحران سازی و صدور آنها مانند آنچه در زمان حکومت صدام اتفاق می‌افتاد و آغاز دوره تلاش برای حل بحران‌های داخلی و خارجی و جست وجو برای یافتن راه حل‌های واقعی.

- دوم: موفقیت در مقابله با تروریسم تکفیری و شکست دادن دستورکارهای مبتنی بر غرق کردن این کشور در جنگ‌های داخلی.

- سوم: اتخاذ اصل استقبال از همسایگان و فراهم کردن فضای مناسب برای گفت وگوهای جدی‌ای که می‌تواند به تفاهم‌ها و توافق‌های سازنده منجر شود.

- چهارم: ثبات سیاسی، امنیتی و اجتماعی در عراق چشم انداز اقتصادی را تقویت کرده و این کشور را در کانون توجه بسیاری از کشورها، نهادها و شرکت هایی قرار داده است که به دور از مشکلات به دنبال منافع و امتیازات اقتصادی هستند. بر این اساس طبیعی است که عراق از بعد اقتصادی برای محقق ساختن اهداف سیاسی خود بهره ببرد و طرف‌ها خارجی برای حل بحران‌های خود با طرف‌های دیگر به این کشور پناه ببرند.

اگر نبود اراده واقعی و جدی در گذشته برای ازسرگیری روابط مسائل جانبی مانند نام گذاری این خیابان یا آن را شکل می‌داد، امروز فراهم بودن اراده جدی برمنافع عمیق و محاسبات واقعی و ارزیابی‌های عقلانی اتکا دارد.

منبع: رای الیوم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11