مقتدی صدر به دنبال توقف اربعین است؟

دیپلماسی ایرانی: اگر چه بن بست سیاسی و فضای دوقطبی حاکم در عراق به نحوی روی منافع و امنیت ایران در این کشور و در کل نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی در خاورمیانه تاثیر مخرب خود را داشته است، اما اقدمات چند ساعت پیش جریان صدر در حمله به کاخ ریاست جمهوری و دفتر نخست وزیری عراق که به کشته شدن  8 تن و زخمی شدن حدود 25 نفز انجامید، شرایطی را رقم زد که به شکلی مستقیم تمام برنامه ریزی های ایران در جهت برگزاری مراسم اربعین تحت الشعاع قرار داده است. 

در پی تصمیم مقتدی صدر برای کناره گیری از تمام فعالیت های سیاسی در عراق و بستن همه دفاتر جریان صدر در این کشور و اوج گیری آشوب خیابانی، ایران هم مجبور به بستن مرزهای زمینی خود با عراق شد. 

به نظر می رسد شخصیت تمامیت خواه مقتدی صدر این بار پروژه جدیدی را برای ناکامی چارچوب هماهنگی در جهت ادامه حیات پارلمان، تعیین رئیس جمهور، نخست وزیر و تشکیل کابینه جدید کلید زده است. چرا که اقدامات پیشین صدری ها از دوگانه سازی سیاسی تا ایجاد فضای قطبیتی در عراق و نیز تحصن و درخواست از دادگاه فدرال و شورای عالی قضایی برای انحلال پارلمان نتوانست مقتدی صدر را به هدف خود برساند. 

از این حیث صدر با نمایش خداحافظی از عرصه سیاسی در عراق دور جدیدی از تنش های کم سابقه را در این کشور کلید زده است که در یک سناریوی بدبینانه با موج سواری روی آن می تواند تا مرز جنگ داخلی هم پیش رود. 

بی شک تداوم و تشدید این تنش آفرینی های مقتدی صدر روی منافع و امنیت همسایگان عراق، به خصوص جمهوری اسلامی تاثیر خود را خواهد داشت. لذا مطرح شدن تهدید زوار ایرانی برای حضور در مراسم اربعن از سوی صدری ها و متعاقبش بستن مرزهای زمینی توسط مقمات داخلی، نه تنها پروژه متوقف سازی اربعین را توسط مقتدی صدر به ذهن متبادر می کند، بلکه امکان دارد گسل فعلی صدر با تهران تبعات جدی تری در در روزها و هفته های آتی به دنبال داشته باشد.  

تا پیش از اقدامات چند ساعت پیش مقتدی و جریان متبوعش این تصور وجود داشت که صدر از آن درجه هوش برخودار است تهران را در بلندمدت از خود دور نکند، اما به نظر می رسد صدری ها اکنون دیگر قید روابط به ایران را زده اند. 

البته این گزاره تحلیل مطرح بوده و هست که رهبر جریان صدر در دوره گذار فعلی تا زمان انحلال پارلمان و شکست چارچوب هماهنگی، اولویت و تمرکزش را روی دوقطبی سازی و تنش سیاسی قرار داده است. لذا در این برهه وجود درجه ای از گسل سیاسی میان صدر با تهران اجتناب ناپذیر جلوه می کند. اما گسل فعلی که صدر با تهران به بار آورده است به نظر نمی رسد در کوتاه مدت قابل ترمیم باشد.

از این منظر حتی اگر مقتدی صدر در نهایت موفق به رسیدن به خواسته هایش برای انحلال پارلمان شود نمی تواند از پس هزینه های تبعات اقدماتش که به تشدید گسل با ایران انجامیده است، برآید. خاصه آنکه صدر سیاست مداری است که برای تداوم خود در صحنه سیاسی عراق و نیز بدل شدن به چهره ای تمام کننده به برقرار روابط با همه بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای از ایران و عربستان گرفته تا ایالات متحده و ... نیازمند است. 

بنابراین توازن بخشی باید جزو اولویت های صدر باشد که با در نظر گرفتن واقعیت های فعلی و انچه در چند ساعت اخیر در بغداد روی داده تنها چیزی که فعلا دیده نمی شود توازن بخشی است. 

در همین راستا توییت 25 اردیبهشت/ 15 مه 2022 مقتدی صدر و پیش کشیدن طرح پلن B با عنوان «اوپوزیسیون ملی» موید آن است که سناریوی قبضه قدرت از سوی وی تغییرات معناداری پیدا کرده است و امروز به عینه این تغییرات معنادار را مشاهده می کنیم.  

حتی در یک گزاره بدبینانه رادیکال باید اذعان داست که تحولات صدری ها در این چند هفته جریان از ورود به منطقه سبز بغداد گرفته تا حمله به پارلمان و سر دادن شعار علیه چارچوب هماهنگی و جمهوری اسلامی ایران و نهایتا حمبه به کاخ ریاست جمهوری و دفت نخست وزیر و کشته شدن 8 تن حکایت از آن دارد که مقتدی صدر که قبل تر روی مرز باریکی از «تقابل» و «تفاهم» سیاسی با تهران گام برداشته بود اکنون گزینه تقابل، آن هم تقابل تمام عیار را برگزیده است.