خطیب زاده: وضعیت نسبت به قبل از حضور مورا در تهران بهتر است/ایران و آذربایجان تلاش دارند از سوءتفاهم‌ها عبور کنند

دیپلماسی ایرانی: سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره سفر انریکه مورا به تهران و تحرکات رژیم صهیونیستی و اینکه در چه مرحله‌ای از توافق هستیم؟ گفت: هر موقعی که ابتکاری انجام و تحرکی در حوزه دیپلماسی انجام می‌شود رژیم جعلی اشغالگر قدس تحرکات خود را ضد دیپلماسی انجام می‌دهد و چیز جدیدی نیست. 

وی سپس گفت: در ادامه، تماس‌ها بین ایران و هماهنگ کننده مذاکرات وین انجام می‌شد، امیرعبداللهیان و بورل توافق کردند تماس‌ها به صورت حضوری انجام شود و مورا به تهران آمد و مذاکرات بسیار جدی و معطوف به نتیجه و همراه با ابتکارات خاص از سوی ایران برگزار شد و آقای مورا چند دور گفت‌وگوهای طولانی با آقای باقری داشت. برخی راه‌حل‌هایی که پیشنهاد شد، قرار شد طرف آمریکایی اگر پاسخ دهد ما بتوانیم در موقعیتی قرار بگیریم که همه طرف‌ها به وین برگردند. اگر آمریکا تصمیم سیاسی خود را اعلام کند می‌توانیم گام مهمی در این زمینه برداریم.

به گزارش فارس، سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره افغانستان بیان کرد: هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان مسؤولیت دارد برای تامین امنیت در داخل افغانستان و این‌که گروه‌های تروریستی تهدیدی علیه همسایگان نباشد اقدامات لازم را انجام دهد.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره حق‌آبه هیرمند نیز اظهار داشت: از دو منظر می‌توانم پاسخ دهم، یکی از منظر حاکمیتی است که من از این منظر عنوان می‌کنم و بُعد دیگر هم بُعد توجه به شرایط اقلیمی منطقه غرب آسیاست که از فقدان استانداردهای محیط زیستی رنج می‌برد. موضوع محیط زیست موضوعی است که همه مشترکا در این منطقه باید به آن توجه کنند. تیر ماه میزبان وزرای محیط زیست کشورهای منطقه در تهران هستیم و درباره محیط زیست و ریزگردها صحبت کنیم. در سال ۱۳۵۱ معاهده لازم الاجرایی بین ایران و افغانستان امضا و این معاهده بند داوری و قسمت‌های لازم الاجرا دارد. همواره تلاش کردیم با همسایگان از مسیر دوجانبه جلو برویم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اظهارات اولیانوف سفیر روسیه در سازمان ملل نیز خاطرنشان کرد: نقش روسیه در سازمان ملل نقش سازنده و مثبتی بود. من درباره توئیت‌های پراکنده اظهارنظر نمی‌کنم. هم آقای لاوروف پشت تریبون اعلام کرد و موضع رسمی دولت روسیه را گفت و هم آقای امیرعبداللهیان موضع ایران را بیان کرد. درباره روسیه طبیعی است جنگی که در اوکراین رخ داده و اختلافات عمیق بین روسیه و غرب و اروپا شاید نقش روسیه را در حوزه میانجیگری از جمله برجام کم‌رنگ تر کند.

خطیب‌زاده درباره انتشار دست نوشته‌هایی از اسدالله اسدی دیپلمات بازداشت شده ایران در بلژیک هم اظهار داشت: متاسفانه یک دیپلمات جمهوری اسلامی ایران با نقض بدیهی‌ترین مصونیت‌ها و نقض کنوانسیون وین برخلاف مقررات و معاهدات بین‌المللی با نقض آشکار مصونیت‌ها و حقوق این دیپلمات توسط دولت آلمان و بلژیک دستگیر شده است. کل این فرآیند غیرقانونی بوده و در شرایط نامناسبی نگهداری شده و حقوقش نادیده گرفته شده است. مصونیت‌های دیپلماتیک رعایت نشده و بدعتی در حقوق دیپلماتیک توسط کشورهای اروپایی رخ داده است که جای تاسف دارد. البته ایران هم از مجاری دوجانبه و هم مجاری خاص خود، این موضوع را پیگیری کرده و ترجیح بر این بوده از همین طریق موضوع حل شود و ارجاع به مراجع ذیربط بین‌المللی و حقوق بشری در دستور کار جدید قرار گرفته که همان نقض آشکار حقوق و مصونیت‌های اسدی است. باعث تاسف است دولت‌های اروپایی فکر می‌کنند برای مجرمین و جاسوسان و کسانی که با نقشه وارد ایران شدند می‌توانند هیاهو و ادعا ایجاد کنند و مانور بدهند و این نمایش‌ها را اجرا کنند در حالی که ناقض حقوق اولیه دیپلمات‌های ایران هستند. کل موضوع دادگاه مخدوش است و ما کل فرآیند را غیرقانونی می‌دانیم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر انریکه مورا به تهران گفت: آنچه ایران خواسته تنها حقوق خودش است و چیزی بیشتر از حقوقش نخواسته و آنچه در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نیامده نخواسته است. باید تمامی بخش‌ها و مؤلفه‌های فشار حداکثری و هر پیچ و مهره‌ای که دولت ترامپ گذاشته باید باز شود.

وی درباره سفر خانم دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل، گفت: خانم دوهان ایران است و از ۲۰۱۴ که گزارشگر ویژه با حمایت ایران همراه بود تلاش کردیم همواره کمک کنیم که گزارش‌های حقیقی از اقدامات قهرآمیز علیه کشورها دربیاید. ایشان بر اساس درخواست و برنامه خود ملاقات‌هایش را انجام می‌دهد و فکر می‌کنم چهارشنبه جمع بندی سفر خود را اعلام خواهد کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره حکم احمدرضا جلالی و توصیه نامه‌های مسافرتی برخی کشورهای اروپایی برای عدم سفر به ایران و بازداشت شهروندان اروپایی و بحث مبادله آنها با اسدی نیز اظهار داشت: جلالی سه سال قبل دستگیر شده و حکم امنیتی دارد و از طریق یکی از کشورهای اروپایی ضد امنیت ملی ایران کار کرده و باعث خسارات جانی علیه دانشمندان ما شده است. برخی گروکشی‌ها قابل قبول نیست. حکم جلالی صادر شده است. درخواست داده‌اند اجرای حکم در زمان دیگری انجام شود که در حال بررسی است. قوه قضاییه این کار را پیگیری می‌کند.

وی درباره هشدارهای سفر به ایران از سوی اروپایی‌ها نیز گفت: بهتر است به جای اینکه بگوییم کدام کشورها بگوییم انگلیس و سوئد. این یک سیاست شناخته شده است و به جای اینکه مواضع خود را پشت تریبون‌ها اعلام کنند در هشدارهای سفر بیان می‌کنند. دعوت می‌کنم پشت تریبون بیایند و به جای هشدارهای تکراری سفر، پشت تریبون‌ها بگویند. ایرانی‌های مقیم انگلیس به ایران می‌آیند. آنها سعی کنند جاسوس نفرستند و ایرانی‌ها مواظب باشند سرویس‌های امنیتی برخی کشورها از آنها سوءاستفاده نکنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره توقف مورا در فرودگاه فرانکفورت بعد از بازگشتش از تهران نیز اظهار داشت: بدنامی رژیم صهیونیستی بر همه آشکار است. درباره بازداشت مورا سؤال کردیم و موضوع ظرف چند دقیقه مرتفع شد و بهتر است خود ایشان و اتحادیه اروپا در این زمینه توضیح دهند.

وی درباره اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه درباره سدسازی و ریزگردها بیان کرد: ما از استقبال ترکیه استقبال می‌کنیم و باید تلاش کنیم مشکل ریزگردها را مرتفع کنیم.

خطیب‌زاده درباره انتخابات پارلمانی لبنان نیز اظهار داشت: ایران همواره تلاش کرده در کنار مردم لبنان برای تحقق خواست و ارده آنها باشد. ایران هیچ وقت سعی نکرده در امور داخلی لبنان دخالت کند. 

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره سفر ‌آیت‌الله رئیسی به منطقه و سفر امیر قطر به تهران نیز بیان کرد: آقای رئیسی عازم یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس است و موقعی نهایی شود دفتر رئیس جمهوری گزارش می‌دهد. برنامه‌های منطقه‌ای آقای رئیسی با قوت در حال پیگیری است. هم سفر امیر قطر و هم سفر قبلی ایشان به دوحه و سفر به یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس حاکی از اهمیتی است که برای روابط با همسایگان قائلیم، آنچه در سیاست خارجی به صورت گزاره به اطلاع می‌سد در عمل شاهدید. امیدواریم سفر آتی رئیس جمهوری به آن کشور همراه با دستاوردها برای مردم باشد.

وی در پاسخ به اینکه آیا مقامی از ایران برای شرکت در مراسم رئیس امارات و عرض تسلیت به این کشور سفر می‌کند؟ گفت: من به ملت و دولت دوست امارات تسلیت می‌گویم و امیدوارم رئیس جدید کشور امارات عربی متحده، آقای محمد بن زاید، برای کشور امارات شکوفایی و آینده‌ای بهتر و برای منطقه پیام آور ثبات و صلح و دوستی باشد. سفری توسط وزیر امور خارجه در دستورکار است و امروز قرار بود تنظیم شود. روابط ایران و امارات به عنوان دو همسایه فارغ از اتفاقی که در امارات رخ داد و درگذشت رئیس این کشور، می‌تواند مسیر خودش را طی کند و فرصت‌های جدیدی در روابط ایجاد شده و امیدواریم این فرصت در روابط در دوران محمد بن زاید به مرحله جدیدی برسد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر مورا به تهران و اظهارات بورل مبنی بر خروج از بن بست نیز اظهار داشت: ملاقات‌ها در تهران مسیر درستی را پیش آورده و حرکت رو به جلو بوده و ابتکاراتی که اعلام شده از سوی ایران قابل اجراست و از نظر اتحادیه اروپا به نظر می‌رسد قابل اجراست و تنها منتظر واشنگتن هستیم. وضعیت نسبت به قبل از حضور مورا در تهران بهتر است.

وی در پاسخ به سؤالی نیز گفت: ایران از روز اول تلاش کرده راهکار سیاسی در یمن جواب دهد، جنگ تمام شود و مردم یمن دسترسی آزاد و مناسبی برای تامین مایحتاج خود داشته باشند.

خطیب‌زاده به ترور هدفمند شیرین ابوعاقله توسط رژیم اشغالگر قدس نیز اشاره و آن را به شدت محکوم کرد. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به پرسشی اظهار داشت: ایران فروش نفت خود و سهم خود از بازار نفت و حضور مقتدرانه از بازار انرژی را همواره پیگیری کرده است و می‌کند.

وی درباره رکورد زدن بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نیز گفت: ما عضو آژانس و ان.پی.تی هستیم و در چارچوب توافق فنی و رفتار آژانس یعنی حفظ بی طرفی و عدم سیاسی کاری همواره روابط نزدیکی با آژانس داشته‌ایم و حتی در زمانی که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف شد به همکاری با آژانس ادامه دادیم.

وی همچنین درباره کمک به فوتبال کشور برای ورود به بازی های جام جهانی قطر نیز گفت: وزارت امور خارجه در کنار فدراسیون فوتبال هر کجا گفتند آمادگی خود را برای کمک اعلام کردیم. ما پیشنهادهای وزارت امور خارجه را مرور و ارائه کردیم و البته فدراسیون فوتبال براساس نیازها و برنامه‌های خود برخی را پذیرفته و برخی را بررسی می‌کند. مهم این است که وزیر ورزش و دولت در بازی‌های جهانی ورود می‌کنند و ان‌شاءالله حضور موفقی را از تیم خودمان داشته باشیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره درخواست‌های فرابرجامی نیز بیان کرد: ‌‌این آمریکا بود که با تصور این‌که مشکلاتی که در حوزه دوجانبه ایجاد کرده می‌تواند از طریق مذاکرات وین حل کند گاهی اوقات باعث تطویل مذاکرات شد. الآن در نقطه‌ای هستیم که آمریکا باید براساس برجام و قطعنامه امکان انتفاع اقتصادی ایران و عادی شدن تجارت ایران و دیگر تعهدات، توافق را بپذیرد. نمی‌تواند فشار حداکثری و پیچ و مهره‌ها برای فشار بر ایران را حفظ کند و از طرف دیگر فکر کند به توافقی برای بازگشت به برجام برسد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره روابط ایران و آذربایجان نیز گفت: ایران و جمهوری آذربایجان تلاش کردند طی چند ماه گذشته از این سوءتفاهم‌هایی که بعضا در حوزه فضای رسانه ای یا با نقل قول‌هایی که بعضی افراد بیان می کنند، عبور کنند. ایران تمام موارد خود را از طریق مجاری خودش هم به سفارت آذربایجان در تهران و هم از طریق وزارت امور خارجه آذربایجان در محل بیان کرده است. تلاش کردیم به عنوان ایران برخی اشتباهاتی که از سوی هر کدام از همسایگان رخ می‌دهد با نگاه برادرانه و مصلحانه اصلاح کنیم. مطمئنم جای اظهارات در ملاقات‌هاست. اگر سرویس اطلاعاتی کشوری اطلاع خاصی را دارد در چارچوب قضایی و مراودات معمول انجام دهد.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اظهارات بورل مبنی بر این‌که مذاکرات از بن بست خارج شده است و یکی از نمایندگان عنوان کرده که باقری به زودی عازم وین خواهد شد نیز اظهار داشت: من چنین خبری را نشنیدم. درباره اظهارنظر بورل باید بگویم بیشتر جنبه ایجابی اظهاراتش مدنظر قرار می گیرد. اینکه در یک یا دو نقطه، نقطه اختلافی داشته باشیم در مذاکرات غیرطبیعی نیست. رفت و آمد پیام‌ها هیچ وقت در هیچ نقطه‌ای متوقف نبوده است. آنچه امروز در دسترس است چند قدم جلوتر از قبل از سفر موراست.

وی به دیدار گروه دوستی پارلمانی ایران و چین با امیرعبداللهیان اشاره کرد و گفت: درباره پروژه‌هایی که باید اجرا شود تفاهماتی شد. درباره برنامه ۲۵ ساله همکاری ایران و چین نیز قرار شده هر وزارتخانه و بخشی که پروژه آن به جایی رسیده خودش اعلام کند. همکاری در حوزه های هوا و فضا و هواپیما نیز گفت‌وگوهایی بوده ولی نمی توانم بگویم به تفاهمی رسیده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سفر امیر قطر به تهران نیز اظهار داشت: این سفر در پاسخ به سفر آقای دکتر رئیسی به دوحه بود. چندین پرونده و موضوع دوجانبه و رایزنی‌های منطقه‌ای را در این سفر بررسی کردیم. از همه تلاش‌های دولت قطر و شخص امیر قطر برای حل و فصل موضوعات در منطقه تشکر می‌کنیم و دوستی قطر را ارج می‌نهیم.