نشست افغانستان، تفاهم برای دولت فراگیر

نویسنده: محسن پاک آیین، رئیس اسبق ستاد افغانستان وزارت امور خارجه، سفیر سابق ایران در آذربایجان، ازبکستان، تایلند، زامبیا و تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل

دیپلماسی ایرانی - برگزاری دومین نشست وزرای امورخارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران یک اقدام هوشمندانه برای هماهنگ ساختن مواضع کشورهای منطقه در رابطه با تحولات افغانستان بود. ادامه این رایزنی ها با حضور وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان و مذاکره پیرامون چگونگی استقرار یک دولت فراگیر و ایجاد امنیت و ثبات در افغانستان، می تواند در آینده به یک تفاهم سازنده منجر شود.

امروز مردم افغانستان در شرایطی چشم به آینده دوخته اند که حضور آمریکایی‌ها و ناتو در افغانستان به مدت بیش از ۲۰ سال، بر حجم ویرانی‌ها و میزان مشکلات افغانستان افزوده و گروه تروریستی داعش را هم برای تحقق اهداف خود، در افغانستان مستقر کرده است. از سوی دیگر، گروه طالبان با استفاده از ضعف دولت قبلی و خروج آمریکا از افغانستان، اقدام به تصرف شهرهای بزرگ و راه اندازی دولت نموده است.

این تحولات، پیامدهای زیادی در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی منطقه داشته که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از همسایگان افغانستان نمی تواند نسبت به آنها بی تفاوت بماند.

ایران همواره برای تقویت روابط با همسایگان، اهمیت زیادی برای تامین امنیت منطقه ای قائل بوده و جهت کمک به روند صلح در افغانستان، در تمامی مقاطع حساس و سرنوشت ساز از جمله دوران جهاد و مقاومت در مقابل اشغالگری، در کنار ملت مسلمان و همسایه افغانستان بوده است.

از نظر ایران، یک افغانستان باثبات، امن، توسعه یافته و با اقتصادی شکوفا، تامین کننده منافع ملی همه همسایگان است و برای تحقق این هدف، تشکیل دولتی فراگیر با مشارکت همه گروه های قومی و مذهبی از طریق گفت وگوهای بین الافغانی ، ضروری به نظر می رسد.

نشست همسایگان افغانستان در تهران بر این اعتقاد استوار بود که امنیت افغانستان با تشکیل دولت فراگیر و مورد حمایت مردم آن کشور، پشتیبان کشورهای منطقه؛ رضایت جامعه جهانی را نیز فراهم خواهد کرد.

در عین حال خطر تروریسم، به خصوص از سوی گروه داعش، نگرانی مشترک کشورهای همسایه افغانستان است و همه بر ضرورت مبارزه مشترک با این پدیده تاکید دارند. در نشست تهران نیز، کشورهای همسایه افغانستان در خصوص ضرورت ایفای تعهدات غیرقابل انکار ازجمله تامین امنیت همه گروه های مذهبی و قومی از سوی دولت حاکم، مبارزه با گروه های تروریستی و توجه به این تعهد که از خاک افغانستان تهدیدی علیه همسایگان به وجود نیاید، اتفاق نظر داشتند. در نشست تهران به امنیت درون زا، بومی و منطقه ای توجه شد و پیرامون چگونگی ایجاد یک نظم مشترک امنیتی، با همکاری نزدیک کشورهای همسایه افغانستان جهت برقراری صلح و ثبات در این کشور، رایزنی و هماهنگی به عمل آمد.  

 نکته دیگر اینکه جمهوری اسلامی ایران طی چهل سال گذشته پذیرای از بیش از سه میلیون آواره افغانستانی بوده و در حال حاضر نیز با موج جدیدی از آوارگان افغان مواجه است. ایران تاکنون هزینه های سنگینی برای ساماندهی و مراقبت از پناهندگان افغانی تحمل کرده و با توجه به دلیل تحریم های ظالمانه ایالات متحده آمریکا، با مشکلات و محدودیت های مالی برای تداوم این روند مواجه است. کشورهای حاضر در نشست تهران نیز به این موضوع توجه کرده و در مقام پیگیری، باید از سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و دیگر نهادهای بین المللی بخواهند که نقش خود را در کمک رسانی برای مدیریت آوارگان افغانی در ایران، ایفا نمایند.

در مجموع امید است وزرای امورخارجه همسایگان افغانستان پس از نشست تهران، ارتباطات خود را ادامه داده و با انتقال پیام مشترک نشست به طالبان، با رویکردی سازنده و با حمایت از استقلال و تمامیت ارضی افغانستان، برای کمک به شکل گیری دولتی فراگیر و مردمی در این کشور، اقدامات مشترک خود را انجام دهند.