جبران مافات و بازگرداندن اعتمادی که از دست رفته است

نویسنده: سامانتا پاور، نماینده اسبق امریکا در سازمان ملل متحد

دیپلماسی ایرانی: طبق نظرسنجی موسسه پیو از 13 قدرت اقتصادی، 84 درصد از پاسخ دهندگان بر این باور بودند که ایالات متحده ضعیف ترین عملکرد در مدیریت کویید 19 را به نمایش گذاشته است. مدیریت ناکارای همه گیری را می توان آخرین رشته از بی کفایتی های ایالات متحده دانست که توانمندی هایش در میان شرکای دیرین را سخت به چالش کشید.

آن دسته از افرادی که باور دارند ایالات متحده باید یک نقش مرکزی در حل مسئله دگرش های آب و هوایی و سایر مشکلات مشترک جهانی داشته باشد – چرا که چنین راه حل هایی اساسا نیازمند تجربه و ساخت ائتلاف های کارآمد است – باید بیش از پیش نگران باشند، زیرا امروز افراد کم و کمتری ایالات متحده را در حل مشکلات بزرگ جهانی توانمند می بینند.

اکنون بر خلاف گذشته، ایالات متحده یک رقیب قدرتمند در پهنه جهانی دارد. درست زمانی که کشور تلوتلو خوران حرکت می کند چین دارد لباس رهبری جهانی را به تن اندازه می کند. چین با آن پوشش مرگبارش از همه گیری، دیپلماسی زورگویانه، رویکردهای بحث انگیز پیرامون توسعه و شکستن وحشتناک حقوق بشر حالا فرصتی تازه را به رئیس جمهوری منتخب، جو بایدن، ارزانی می دارد.

رئیس جمهوری تازه ایالات متحده باید با این واقعیت دست و پنجه نرم کند که آمریکا – خانه بیش از 40 درصد از برندگان جایزه نوبل در صلح، ادبیات، اقتصاد، شیمی، پزشکی و فیزیک – لیاقت آن را ندارد که قابل اعتماد باشد. به این ترتیب او در شرایط سختی است چرا که باید با بازگرداندن رهبری جهان به آمریکا یک بار دیگر ثابت کند که ایالات متحده کارگشای توانمندی است.

دولت تازه باید مشکلات داخل ایالات متحده را در اولویت قرار دهد. بایدن باید ابتکاراتی در سیاست خارجه به کار گیرد تا به سرعت کاردانی و شایستگی آمریکایی را به رخ  بکشد. تاکید زبانی کمتر بر "نظم لیبرال بین الملل" و نمایش عملی توانمندی های بی همتای ایالات متحده در ارائه موضوعاتی که هم اکنون زندگی صدها میلون انسان را به چالش کشیده، ضروری است.

هدایت جهانی در توزیع واکسن کویید 19، تقویت فرصت های آموزشی برای دانشجویان خارجی و مبارزه با فساد در داخل و خارج، سه زمینه ای هستند که بایدن می تواند از آنها برای بازگشت اعتبار آمریکایی بهره ببرد.

در سال 2009، آخرین باری که بایدن وارد قوه مجریه شد دولت باراک اوباما با پیامدهای فاجعه بار پس از جنگ عراق و نگرانی های مشابه با دوره کنونی روبه رو بود. اوباما نیز همان مسیری را در پیش گرفت که حالا بایدن قول آن را می دهد: پیوستن دوباره و همکاری با جامعه جهانی. اقدامات صورت گرفته در هشت سال دولت اوباما در سرتاسر جهان برای کسب حسن نیت آمریکایی ضروری بود و ثمره آن تلاش ها تا انتهای سال 2015 به بار ننشست. در پایان سال 2015، هنگامی که در سازمان ملل به عنوان سفیر ایالات متحده حضور داشتم نسبت به دو سال گذشته اشتیاق روزافزون کشورها به همکاری با ایالات متحده را حس می کردم.

نتایج آرای الکترال و پشتیبانی جمهوری خواهان سرشناس از ترامپ پیرامون دستکاری در انتخابات، این نگرانی را در سطح جهانی نیرو می بخشد که بهبود در سیاست خارجی ایالات متحده زودگذر است. این نکته را نباید نادیده گرفت که آنچه اوباما ساخت فراتر از دیپلماسی بود و به دانش عملیاتی عظیم و به کارگیری منابع اقتصادی، فنی و اطلاعاتی که کشورهای دیگر از آن بی بهره اند، نیاز داشت.

نظرسنجی موسسه گالوپ نشان می دهد که به رغم مزیت چین از عقب نشینی ایالات متحده از پیشگاه جهانی، به طور متوسط تنها 32 درصد از 130 کشور دنیا به چین به عنوان رهبر جهان باور دارند. همان نظرسنجی نشان می دهد که بیشتر آن کشورها حتی نظر مساعدی هم نسبت به چین ندارند. در بریتانیا، مخالفت با چین در پنج سال گذشته زیر 40 درصد بود اما حالا به تقریبا 75 درصد رسیده است. این روند در کانادا، استرالیا، آلمان و کره جنوبی نیز نمایان است. کنش چین به دگرش های جهانی با واکنش های منفی در بسیاری از کشورها روبه رو شده است. حتی قبل از همه گیری نیز نگرانی های جهانی پیرامون فعالیت های توسعه ای چین در سرتاسر دنیا در حال افزایش بود. هنوز روشن نیست که آیا چین راهبرد آگاهانه "دیپلماسی دامِ بدهی" را دنبال می کند یا نه. اینکه چین چقدر از توسعه خود را وام دارِ کشورهای در حال توسعه است نیز روشن نیست. یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که 50 کشور از بزرگ ترین دریافت کنندگان وام های چین در حدود 15 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به چین بدهکارند. مخالفت عمومی با پروژه یک کمریند یک جاده حتی در کشورهایی که به شدت صدای مخالف را سرکوب می کنند – قزاقستان، لائوس، میانمار – نیز دیده می شود. با توجه به موج نارضایتی ها از چین، فرصت ها برای رئیس جمهوری تازه ایالات متحده خودنمایی می کنند.

برای به دست آوردن بیشترین میزان نفوذ، ایالات متحده باید بر توانایی های بی همتایش در از میان برداشتن مهمترین نیازهای کشورها تکیه کند. دولت بایدن می تواند با توزیع جهانی واکسن به دنیا یادآوری کند که انچه انجام می دهد بی همتاست. پخش واکسن تنها برای کشور 328 میلیون نفری ایالات متحده کار را تمام نمی کند وقتی کویید 19 هنوز در سایر نقاط جهان انتشار دارد. ایالات متحده باید توافقات دو جانبه با کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط داشته باشد تا واکسن به شهروندان آنها برسد. در پخش واکسن، آمریکا مزیت رقابتی آشکار نسبت به چین دارد: تخصص علمی بی مانند و دسترسی جهانی غیر قابل رقابت.

کارشناسان بهداشت جهانی اعلام کرده اند که دسترسی گسترده به واکسن بسیار پیچیده است چرا که دارو باید در زمان حمل و نقل تحت کنترل های دمایی بسیار دقیق باشد. به این ترتیب، بخش های زیادی از آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی به خاطر نداشتن فناوری مورد نیاز برای نگهداری دوزها در دمای دقیق نمی توانند به راحتی به واکسن دسترسی یابند. ایالات متحده مشارکت طولانی با بیش از 60 کشور و هزاران کارمند در سرتاسر جهان دارد و از چندین دهه تجربه در فعالیت های ایمن سازی جهانی در فلج اطفال، سرخک و آبله برخوردار است. یک مورد ماندگار از تاثیر تلاش های ایالات متحده در حوزه بهداشت عمومی به زمان جورج بوش بر می گردد که در طرح بین المللی مبارزه با ویروس ایدز شرکت و درمان را برای بیش از 16 میلیون نفر فراهم کرد. این طرح علاوه بر مزایای بشردوستانه تاثیر قابل ملاحظه ای بر رویکرد دنیا نسبت به ایالات متحده داشت. هنگام پایان دوره ریاست جمهوری بوش موسسه گالوپ میزان تایید او در ایالات متحده را 34 درصد و در میان کشورهای آفریقایی 73 درصد ارزیابی کرد.

بایدن قول داده تبعیض آمیزترین سیاست های مهاجرتی ترامپ مانند تحریم مسلمانان و محدودیت های پناهندگی را بردارد. با این حال، دانشگاه های آمریکایی جایگاه ویژه ای در تفکر جهانی نسبت به ایالات متحده دارند. کاهش راهبندها و ایجاد فرصت های تحصیلی برای دانشجویان خارجی در افزایش نفوذ کوتاه مدت و بلندمدت ایالات متحده موثر است. سالانه بیش از یک میلیون غیر آمریکایی در ایالات متحده تحصیل می کنند و از سال 2012، تعداد کل دانشجویان خارجی سالانه هفت تا ده درصد رشد داشته است. با این حال، به خاطر محدودیت های دوره ترامپ در سال تحصیلی 2018-2019، ثبت نام های تازه در مقایسه با چهار سال تحصیلی قبل تا 8 درصد کاهش را نشان می دهد. دولت بایدن باید روشن کند که دانشجویان خارجی دارایی هستند نه تهدید و باید دانشگاه را متعهد به پذیرش دانشجویان خارجی کند.

فرصت های جدید، دوستی ها و روابط حرفه ای را سبب شده، حسن نیت پایدار را به ارمغان می آورد و همچنین به خاطر ورود پولِ بیشتر، بهبود اقتصادی را موجب می شود. در سال 2019، حتی به رغم آن که ثبت نام های تازه کاهش یافته بود، آموزش بین المللی ششمین صادرات بخش خدمات ایالات متحده را تشکیل می داد که 44 میلیارد دلار به اقتصاد ایالات متحده کمک و بیش از 458 هزار شغل را پشتیبانی کرد. در زمانه ای که چین تلاش می کند خود را مقصد دانشجویان خارجی کند، حضور دانشجویان خارجی در ایالات متحده رهبران آینده را در معرض ارزش های یک جامعه باز قرار می دهد، دانشجویان را سفیران همیشگی دموکراسی می کند و روابط قوی بین کشورهای آنها و ایالات متحده برقرار می کند. طبق گزارش بلومبرگ، 20 درصد از رهبران کنونی آفریقا در ایالات متحده درس خوانده اند. همینطور است در مورد اتیوپی، کنیا و سومالی. بیشتر کسب و کارهای باارزش در ایالات متحده به دست مهاجران به وجود آمده که یک چهارم از آنها به عنوان دانشجویان خارجی به کشور آمده اند.

ایالات متحده با تولید واکسن و ایجاد فرصت های آموزشی می تواند اعتبار رفته را بازگرداند و ابتکار مبارزه با فساد در سطح جهانی را به دست گیرد. بایدن قول داده تا در اعلامیه ریاست جمهوری اش مبارزه با فساد را اصلی ترین هدف امنیت ملی اعلام کند. دولت بایدن باید دگرش هایی در راستای کاهش فساد، پولشویی و فرار مالیاتی ایجاد کند و از شیوه هایی که رهبران و گروه های خودکامه تامین مالی می شوند و نابرابری بیشتر می شود، جلوگیری کند.

مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل، متوسط سالانه یازده و نیم درصد افزایش در شمار اعترضات در سرتاسر جهان را برآورد کرده که اعتراض به فساد نقشی اساسی در تقریبا نیمی از 37 جنبش اعتراضی مهم در کشورهایی همچون الجزایر، عراق، لبنان، مالت و سودان داشته است. پژوهش های دانشگاهی نشان می دهد که درک فساد دربین مردمان یک کشور به شکل چشمگیری به نارضایتی از دموکراسی به ویژه در دموکراسی های نهادینه شده می انجامد. به این ترتیب، مبارزه با فساد می تواند به رکود دموکراتیک جهانی کمک کند و همزمان وجوه مالی را برای بحران های اقتصادی حفظ کند. دولت بایدن همچنین می تواند کشورها را به استفاده از قوانین ضد رشوه تشویق کند. طبق گزارش سازمان شفافیت بین الملل، تنها 4 کشور از 47 کشور برتر صادرکننده، فعالانه قوانین مبارزه با رشوه خواری را اجرا می کنند. فساد نیز حوزه دیگری است که ایالات متحده نسبت به چین مزیت رقابتی دارد. از سال 1977، قانون شیوه های فساد خارجی (Foreign Corrupt Practices Act)، شرکت ها و شهروندان آمریکایی را از دریافت رشوه از مقامات خارجی منع کرده است. از سوی دیگر، چین به عنوان بزرگترین صادرکننده جهان، دومین اقتصاد بزرگ دنیا، پایگاه شرکت هایی که در فساد و رسوایی های پرشمار مالی در دیگر کشورها دست دارند، در زمینه مبارزه با رشوه خواری خارجی بین سال های 2016 تا 2019 هیچ بازرسی آشکاری نداشته است.

ایالات متحده همچنین باید فعالیت های ضد پولشویی اش که چند سالی است اصلاح نشده اند را به روز رسانی کند. از جمله شناسایی افرادی که از کنترل شرکت ها، دارایی های ثبت شده در کشور سود می برند. این شناسایی ها برای کشف و بررسی فعالیت ها و جریان های غیرقانونی پول ضروری است. دولت بایدن باید منابع بیشتری را برای جرایم مالی بزرگ فراملی اختصاص دهد. در دوران اوباما و ترامپ بودجه ویژه مبارزه با فساد تنها 115 میلیون دلار بود که نیازمند افزایش برای هدایت آژانس ها و اعلام اولویت موضوع در داخل و خارج است.

هیچ کدام از این برنامه ها نمی تواند شکافی که در درون ملت ایالات متحده شکل گرفته را کاهش دهد، رهبران خارجی را وادارد تا سیاست های زیان آور یا تعهدات برآورده نشده ایالات متحده را فراموش کنند یا این واقعیت را از یاد ببرند که ایالات متحده به عنوان یکی از کشورهای با درامد بالا بدترین میزان مرگ و میر کویید 19 را ثبت کرد. این طرح ها حتی نمی توانند از تاثیر و نفوذ چین به عنوان یک رقیب در پهنه جهانی کم کنند. آنچه این برنامه ها می توانند انجام دهد احوال پرسی از جهانی است که از همه گیری کرونا آشفته شده، از بیگانه هراسی ایالات متحده بیگانه شده و تشنه حکمرانی پاسخگو به مردم است. این برنامه ها همچنین نه بازگشت ایالات متحده به جایگاه رهبری جهان بلکه توانمندی های ویژه ایالات متحده را یادآوری می کند. توانمندی هایی که توسط ترامپ نادیده گرفته شدند و هسته قدرت آمریکایی را شکل می دهند.

منبع: فارن افرز/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11