تبادل زندانی ها نباید به دیپلماسی گروگان گیری تبدیل شود (بخش دوم و پایانی)

نویسنده: متیو پتی

دیپلماسی ایرانی: دولت ترامپ مکررا گفته که خواهان دستیابی به یک توافق با ایران است؛ و تنها در یک جبهه توانست توافقی به دست آورد و آن تبادل زندانی ها بود.

الیوت آبرامز، مسئول ایران و ونزوئلا در وزارت امور خارجه آمریکا، 24 سپتامبر به سنا گفت: «با شروع از موضع اصولی قدرت، دو آمریکایی- شیو وانگ و مایکل وایت- را از بازداشت در ایران به ایالات متحده بازگرداندیم. و هیچ مبلغی برای آزادی آمریکایی ها پرداخت نشد؛ هیچ تخفیفی در تحریم ها داده نشد؛ و هیچ هواپیمای حامل پالت های پول نقد در کار نبود.»

به علاوه، آزادی زندانی ها آنطور که آبرامز ادعا کرد، واقعا برای آمریکا بدون هزینه نبود. ایالات متحده دو شخصیت دانشگاهی ایرانی و یک پزشک ایرانی-آمریکایی را برای آزادی وانگ و وایت داد. ایران و ایالات متحده بازی خطرناکی را در دیپلماسی گروگان گیری آغاز کرد اند. دولت بعدی آمریکا نه تنها باید به بن بست در مساله هسته ای، که به این مساله هم رسیدگی کند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، اخیرا گفته ایران برای تبادل بیشتر زندانی ها آماده است. آیا آمریکا این پیشنهاد را می پذیرد؟ در رابطه با تبادل زندانی ها یا مساله ای که به یک گروگان گیری دیپلماتیک تبدیل شده، هنوز کارهای زیادی برای انجام وجود دارد.

ایران در سال های گذشته بسیاری از آمریکایی هایی را که به آنها مشکوک شده به اتهامات جاسوسی دستگیر و زندانی کرده است. سینا طوسی، تحلیلگر ارشد تحقیقات در شورای ملی ایرانیان آمریکا، می گوید این دستگیری ها اغلب به دلیل ترکیبی از پارانویا درباره «نفوذ» و درگیری میان «سازمان های امنیتی رقیب» بوده اند. 

اما ایران تنها کشوری نیست که بر مبنای تصورات خودش اقدام به زندانی کردن افراد می کند. پرونده های سلیمانی، طاهری و عسگری به شدت سیاسی بودند. اسلاتری گفت: «من هنوز هم باور ندارم که پرونده علیه دکتر سلیمانی پرونده مستدلی بوده است. اینکه او بیش از یک سال در زندان بود، یک فاجعه بود.» طاهری هم که از همکاران سلیمانی بود، به بهانه نقض تحریم های ایالات متحده در زمینه اقلام پزشکی و آزمایشگاهی دستگیر شد.

عسگری را حتی بیش از سلیمانی می توان یک گروگان سیاسی توصیف کرد. او در سال 2017 وقتی برای دیدار با اعضای خانواده به آمریکا رفت، دستگیر شد. پرونده او از ابتدا متزلزل بود و یک قاضی فدرال با انتقاد از عملکرد «گمراه کننده» اف بی آی نهایتا در نوامبر 2019 اتهامات وارد شده علیه او را رد کرد. اما بلافاصله پس از تبرئه، اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده عسگری را بازداشت کرد. ویزای او هرگز مهر نشده بود. عسگری در بازداشت اداره مهاجر خسته شد و می خواست بلافاصله به ایران بازگردد، اما دولت ایالات متحده او را تا فوریه منتظر گذاشت. بعد هم پروازهایی را برای او رزرو کردند که به دلیل شیوع کرونا لغو شده بودند. عسگری در آوریل 2020 پس از چندین ماه بازداشت در اداره مهاجرت، به کرونا مبتلا شد. عسگری هرگز نخواسته بود بخشی از تبادل زندانی ها باشد، اما همین مساله خروج او از بازداشت اداره مهاجرت را ممکن ساخت.

اخیرا پرونده قضایی جعلی علیه یک ایرانی دیگر در ایالات متحده خبرساز شده است. علی صدر هاشمی نژاد، تاجر ایرانی-آمریکایی، در سال 2018 به اجرای طرحی برای دور زدن تحریم های ایران و ونزوئلا متهم شد. او در سال 2020 محکوم دانسته شد و دادستان ها پرونده را به عنوان اثبات اینکه ایالات متحده تحریم های اقتصادی علیه ایران را واقعی می داند و متخلفان را مورد پیگرد قانونی قرار می دهد، دانستند. اما پرونده هاشمی نژاد بلافاصله پس از محکومیت او ناگهان از هم پاشید. از طریق نامه های الکترونیک کشف شد که دادستان هایی برای «دفن» شواهد اثبات بی گناهی او وجود داشته و هاشمی نژاد تبرئه شد. هنوز هیچ نشانه ای وجود ندارد که ایران موافقت کرده باشد در ازای هاشمی نژاد، یک آمریکایی دیگر را آزاد کند.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34