فریادهای پرهزینه
ایسنا/خراسان رضوی جلسه روز یک شنبه مجلس که قرار بود ظریف در آن در مورد مسائل سیاست خارجی و دیپلماسی اقتصادی در سال «جهش تولید» به نمایندگان توضیح بدهد شبیه جلسه محاکمه‌ای شد که البته خالی از توهین و افترا هم نبود.
ظریف که برای گزارش عمکلرد خود برای اولین بار مقابل نمایندگان مجلس یازدهم قرار گرفته بود با فریادهای " دوست نداریم دروغ بشنویم" مواجه شد، او پس از فریادهای تعدادی از نمایندگان تلاش داشت به صحبت‌هایش ادامه دهد که در همین حین عده‌ای از نمایندگان فریاد "مرگ بر ..." را سر دادند.
این اولین مواجهه نمایندگان مجلسی بود که منتخبانش خود را انقلابی نامیده‌اند و با شعار «نجات اقتصاد ایران» وارد پارلمان یازدهم شدند، اما این رفتارها چه قدر در شان نمایندگان مجلس شورای اسلامی است و چه تصویری از قوه مقننه، مرکز قانون‌گذاری ایران به دنیا را نشان می‌دهد، آیا مردم خواهان این فریادها هستند؟
در همین زمینه دکتر روح‌الله اسلامی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مجالس و پارلمان‌ها در همه کشورها می‌توانند از وزرا و رییس جمهوری سوال بپرسند، آن‌ها را استیضاح و حتی برکنار کنند و در قانون اساسی ما نیز این مورد وجود دارد اما همیشه باید در نظر داشت که کشور در چه شرایطی قرار دارد.
وی ادامه داد: باید در نظر داشت که آیا نتیجه‌ای که از طرح سوال، استیضاح و برکناری به دست می‌آید به ثبات اقتصادی و سیاسی کشور کمک می‌کند یا اوضاع را بهم می‌ریزد؟ به‌نظر می‌رسد که رفتاری که مجلس با آقای ظریف از خود نشان داد و احتمالا در آینده هم این اقدام را انجام خواهد داد، یک اقدام تنش‌زا است که ناشی از نشناختن شرایطی که در آن قرار گرفتیم و تحریم‌های وحشتناک و بی‌سابقه‌ای که علیه کشور انجام گرفته است، می‌باشد.
این استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: این مجلس ویژگی‌هایی دارد، بزرگ‌ترین ویژگی آن، این است که درصد شرکت‌کنندگان در آن بسیار پایین بود و به همین دلیل مجلسی که روی کار آمد، یک مجلس یک دست بود.
اسلامی اضافه کرد: ویژگی دیگر مجلس یازدهم این است که در این مجلس چهره‌هایی حضور دارند که خیلی حرفهای عمل نمی‌کنند، در این مورد مثلا آقای قالیباف تجربه و سابقه بیشتری دارد و اعلام کرده که با دولت همکاری خواهد کرد و به تنش‌ها و فضاهایی که کشور را بهم بزند دامن نمی‌زند اما کسانی در مجلس هستند که سابقه کمی دارند و حرفهای خیلی جناحی و سیاسی می‌زنند، به عنوان مثال سیاست خارجه را که به خصوص یک موضوع حاکمیتی قلمداد می‌شود، مورد چالش قرار می‌دهند.
برخی از نمایندگان نسبت به سیاست خارجه شناختی ندارند
وی در مورد عملکرد نمایندگان مجلس تاکید کرد: سوال پرسیدن، استیضاح کردن و برکنار کردن حق مجلس است و اصلا در این مورد حرفی نیست و اتفاقا نشان‌دهنده یک مجلس پویا است اما این که در چه شرایطی انجام شود و چه نتایجی از آن به دست بیاید واجد اهمیت است، به نظر می‌رسد کسانی که این موضوعات را مطرح می‌کنند اساسا شناختی نسبت به سیاست خارجه، امور حاکمیتی و شیوه‌های سیاست‌گذاری در ایران ندارند و اقدامات آن‌ها به ضرر کشور تمام می‌شود.
این عضو هیات علمی گروه سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: مجالس وقتی تغییر می‌کنند معمولا تعدادی از نمایندگان مجلس قبلی در مجلس بعدی هم باقی می‌مانند یا کسانی انتخاب می‌شوند که سابقه فعالیت در قوه مقننه را دارند و حرفهای عمل می‌کنند. این مجلس متاسفانه از این لحاظ هم ضعیف است و تنها ۵۶ نفر از نمایندگان مجلس دهم در مجلس یازدهم حضور دارند و این تعداد نسبت به مجلس‌های قبل خیلی پایین است و این باعث می‌شود کسانی که حضور دارند خیلی حرفهای عمل نکنند.
اسلامی عنوان کرد: ما یک مشکلی در قانون انتخابات داریم، اینکه دولت‌ها و مجلس‌هایمان همزمان نیستند و آخر دوره ریاست جمهوری با آمدن مجلس جدید همزمان می‌شود و معمولا ممکن است این‌ها رو در روی هم قرار بگیرند، آشنا شدن مجلس و دولت با یکدیگر و سوال کردن و خط مشی‌ها را پرسیدن موردی ندارد چرا که سیاست‌های کلان یک کشور در قانون اساسی، سند چشم‌انداز، برنامه‌های توسعه و همچنین در بودجه تعیین شده است و نمایندگان در داخل آن قرار می‌گیرند، نظارت و قانون‌گذاری می‌کنند.
اقدامات برخی نمایندگان وظیفه احزاب سیاسی است
وی افزود: اکنون غفلتی که در مجلس شاهد هستیم به نظر من این است که به کار اصلی خود که قانون‌گذاری است نمی‌پردازند و اقداماتی را انجام می‌دهند که متناسب با وظایف مجلس نیست، این کارها را باید روزنامه‌ها، احزاب و جریان‌های سیاسی انجام بدهند یعنی جریان‌های سیاسی با شدیدترین شیوه همدیگر نقد می‌کنند و سوال می‌پرسند و در روزنامه‌های خود علیه هم می‌نویسند، این طبیعی است و در فضای بیرون قدرت و به عنوان رقابت سیاسی در جریان است.
این استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: وقتی یک فرد به عنوان نماینده انتخاب می‌شود، او نماینده همه کشور است و باید سطح نگاه او بالاتر باشد و منافع ملی کشور را در نظر بگیرد و امور حاکمیتی را بشناسد؛ به عنوان مثال اقدامی که آن‌ها انجام می‌دهند بحث کردن درباره مساله‌ای مانند برجام است که یکی از افتخارات جمهوری اسلامی بوده و وزارت امور خارجه مجری آن بوده و این خواست مردم بوده است، مردم زمانی که رای دادن آن را خواستند و بعد رهبری و رییس جمهوری و کابینه تایید کردند و در دور اول این اقدام دستاوردهای زیادی هم داشت، آمریکا را در بن‌بستی قرار دادند و مشروعیت بین‌المللی کسب کردند.
آیا نمایندگان قصد خودنمایی دارند؟
اسلامی افزود: در دور دوم ریاست جمهوری حسن روحانی تحولاتی در منطقه و فضای بین‌الملل مانند روی کار آمدن ترامپ شکل گرفت و باعث شد آن دستاوردهایی که مدنظر بود حاصل نشود. رفتار این نمایندگان به صورتی است که انگار از خارج از ایران آمده‌اند و صحبت‌هایی می‌کنند که نه ارتباطی با تاریخ و رویه‌ها دارد و نه ربطی به سیاست‌گذاری‌ها و همه می‌گویند که این‌ها چرا اینگونه رفتار می‌کنند و آیا قصد خودنمایی دارند؟
وی در مورد نوع حرف زدن و برخورد نمایندگان با وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: در مجموع این نوع حرف زدن آن‌ها هیچ کاری انجام نمی‌دهد جز ایجاد تلاطم در بازار، ناامید کردن مردم، حاکم کردن احساسات و غریزه در عرصه سیاسی کشور و کنار زدن عقل و کارگزارانی که می‌توانند برای منافع ملی حرکت کنند. اکنون زمانه ایجاد آشوب، بهم زدن شرایط و نبش قبر کردن مسائلی که اساس ملی بوده است، نمی‌باشد و این رفتارها فقط از کسانی برمی‌آید که سابقه سیاسی ندارند و غیرحرفه‌ای عمل می‌کنند.
مردم خواهان تنش‌زدایی هستند
این عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد برجام و سیاست خارجه دولت روحانی تاکید کرد: برجام و سیاست خارجه آقای روحانی در دور اول خواست مردم بود و حتی اکنون هم مردم این را می‌خواهند؛ مردم خواهان تنش‌زدایی هستند، مردم دیپلماسی را دوست دارند و همچنین به اینکه نماینده‌ای باادب و بااحترام داشته باشند که با شناخت حقوق و عرف بین‌الملل صحبت می‌کند و کسی است که می‌توان در دنیا او را نشان داد، افتخار می‌کنند و این برای ایران یک اعتبار است و شخص آقای ظریف و تیمی که دارند قابل افتخار هستند چراکه بسیار حرفهای و سیاستمدارانه رفتار می‌کنند و هرجایی که می‌روند اعتبار ایجاد می‌کنند نه مانند برخی سیاستمداران که در گذشته داشتیم و آبروی کشور را می‌بردند.
اسلامی اضافه کرد: در مجموع این سیاست خارجه خواست مردم بود، یعنی مردم زمانی که با یک شور و امیدی در انتخابات شرکت کردند و رای دادند حرف‌شان این بود که ما باید بنشینیم و مذاکره کنیم و بازیگران دیگر را به رسمیت بشناسیم و مثل همه کشورها یک روند مشخص، از پیش تعیین شده و همچنین عقلانی داشته باشیم اما نیروهای تندرو، نابخرد، بازیگرانی که در منطقه مشروعیت کمی دارند و یک‌جانبه‌گری‌هایی که امریکا انجام داد باعث شد نتایجی که باید از سیاست خارجه شکل می‌گرفت به وجود نیاید.
جناح‌های سیاسی تندرو برای راضی کردن مردم حرکت نمی‌کنند
وی در مورد ایجاد شرایط تند و رادیکال در فضای سیاسی کشور گفت: اکنون جناح‌های سیاسی تندرو در ایران که فهمیده‌اند مردم ناامید شده‌اند، حالا در بستر شعارهای تند و ایجاد فضاهای تند و رادیکال عمل می‌کنند، چرا که برای آن‌ها مشخص شده مشارکت مردم پایین است و اکنون برای راضی کردن مردم حرکت نمی‌کنند، بلکه روی فضاهایی حرکت می‌کنند که بتوانند در دایره محدود و تنگ خود شعارهای تندی را بدهند و در آن‌جا خود را معروف کنند، به عبارتی این روزها شاهد یک نوع خودنمایی و فدا کردن منافع ملی کشور بر منافع شخصی افراد هستیم.
این عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: هیچ بازیگر سیاسی خردمندی اینگونه عمل نمی‌کند، اکنون در بازاری که ملتهب است، ارزی که از کنترل خارج شده، وضعیت اقتصادی که بهم ریخته و وضعیت بیکاری و تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد هیچ‌کس این گونه و این‌قدر تند صحبت نمی‌کند در حالی‌که هیچ راهکاری هم نداشته باشد.
تندروها فضاهای تنفسی کشور را یکی یکی می‌گیرند
اسلامی تاکید کرد: در سیاست گفته می‌شود که ساختن و آباد کردن بسیار تدریجی و آرام است ولی خراب کردن و ویران کردن هیچ تلاشی نمی‌خواهد، فقط کافی است که اراده کنی و عقل را کنار بگذاری که متاسفانه این روزها برخی همین رویه را هم در پیش گرفته‌اند، تندروها یکی یکی فضاهای تنفسی را که در کشور وجود داشت می‌گیرند و اگر به همین شکل پیش برویم آینده خوبی نخواهیم داشت.
وی در مورد نیروهای حاضر در مجلس بیان کرد: تمام نیروهایی که در مجلس حضور دارند، تندرو نیستند و نیروهای خردمندی هم در مجلس هستند اما در شرایط فعلی صدای این نیروهای تندرو را می‌شنویم. هرچه از عمر این مجلس بگذرد صدای نیروهای حرفه‌ای‌تر که حرف مردم را بزنند شنیده خواهد شد و به عبارتی این طور نیست که همه نیروهای مجلس تند باشند و حرفهای ضد منافع ملی بزنند.
اظهارات برخی نمایندگان با بدیهیات روابط بین‌الملل تناقض دارد
این عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد دعوت از وزرا در مجلس گفت: مجلس نهاد قانون‌گذار است، ما در بسیاری از قوانین با مشکل روبه‌رو هستیم و مجلس باید فعالیت کند و در حوزه سیاست خارجه کمیسیون‌های امنیت ملی و سیاست خارجه مواضعی را می‌گیرند و وزیر امور خارجه به آن‌جا می‌آید و کارشناسان مختلف نظرات‌شان را بهم نزدیک کنند، ولی اکنون مانند کسانی رفتار می‌کنند که به فضا آشنا نیستند و در عین حال که از وزرا دعوت می‌کنند تا آشنایی صورت بگیرد و با سیاست‌ها آشنا شوند و هم‌راستایی در زمینه رسیدن به منافع ملی نیز صورت بگیرد، آن جلسات را برخی از تندروها به جلسه محاکمه تبدیل می‌کنند و پرسش‌ها و نقدهایی را مطرح می‌کنند که با بدیهیات علوم سیاسی و روابط بین‌المللی قابل جمع نیست و تناقض دارد.
اسلامی افزود: البته این حرف‌ها به این معنا نیست که وزات امور خارجه و آقای ظریف قابل نقد نیستند، در واقع وظیفه مجلس است که از آن‌ها سوال بپرسد و آن‌ها را نقد کند و کسانی را که ناکارآمد هستند، برکنار کند، این رویه طبیعی است اما سبکی که اکنون برخورد می‌شود، یک سبک جناحی، نمایشی و سلبی است و ما می‌بینیم که در آن رویه‌های ایجابی زیاد دیده نمی‌شود چون خیلی از قالب‌هایی که صحبت می‌کنند قبلا آزموده شده است و تندروی و حرکت‌های ناگهانی و به رسمیت نشناختن عرف و قواعد بین‌الملل و نشان دادن یک چهره برهم‌زننده نظم در منطقه از خود هیچ نتیجه‌ای جز بن‌بست و انزوای کشور به بار نمی‌آورد.
نظر شما :