دلالت های برخورد تازه قایق های ایرانی با نیروی دریایی امریکا

میدل ایست نیوز: با گذشت دو روز از آنچه امریکا «ایجاد مزاحمت» قایق های نظامی ایران برای کشتی های امریکایی در خلیج خوانده، واکنش هایی از جانب مقامات نظامی و سیاسی ایران بر این حادثه مطرح شده است که بار دیگر حضور نظامی امریکا در خلیج را مطرح و مسئولیت تنش در خلیج را متوجه این نیروها می داند.

این حادثه اولین مورد از نوع خود در دو سال گذشته بوده و بعد از آن رخ می دهد که «دونالد ترامپ» در نیمه 2018 از «پایان» تهدیدهای قایق های ایران برای کشتی های امریکایی در خلیج سخن گفت.

به نظر می آید که این تنش تازه در صورت تکرار، آغازگر فصل تازه ای از تنش های دو کشور خواهد بود. این در حالی است که بحران ویروس کرونا هردوی آنها را وادار به تمرکز بر مسائل داخلی کرده است.

«امیر حاتمی»، وزیر دفاع ایران، در حاشیه مانور روز ارتش در پاسخ به سؤالی درباره این حادثه گفت که آنچه باعث تنش در این منطقه می شود حضور غیر قانونی و خصمانه نیروهای امریکایی است که با بهانه های واهی از آن سوی دنیا به نزدیکی مرزهای ایران آمده اند.

«محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران هم توئیتی از خود را که در سال 2018 منتشر کرده بود بازنشر کرد با این مضمون که «امریکایی ها در کنار خانه ما و 7 هزار مایل دورتر از کشورشان چه می کنند؟». او گفت که نیروهای امریکایی نمی توانند در آب های ما راه خود را پیدا کنند، چون احتمالا اسم این آب ها را هم نمی دانند.

ارتش امریکا عصر چهارشنبه (15 آوریل) اعلام کرد که 11 قایق تابع سپاه پاسداران ایران به حد خطرناکی به کشتی های نظامی امریکایی در خلیج نزدیک شده اند.

در بیانیه ارتش امریکا این اقدام «خطرناک و تحریک آمیز» خوانده شده و تأکید شده که کشتی های امریکایی پس از نزدیک شدن این قایق ها هشدارهای متعدد داده و آژیر خطر را روشن کرده اند و بعد از حدود یک ساعت قایق ها عقب نشینی کرده اند.

«مایک پومپئو»، وزیر خارجه امریکا، در مصاحبه با «فاکس نیوز» گفت که در این باره با پنتاگون صحبت کرده و افزود که امریکا در حال بررسی بهترین واکنش به این اقدام و ابراز خشم امریکا از آن است.

منابع مطلع ایرانی روز گذشته به شبکه قطری «الجزیره» گفتند که این اقدام ایران واکنش به تلاش چند روز قبل یک جنگنده امریکایی برای شکستن حریم هوایی ایران بوده است.

تلویزیون ایران در 22 مارس فیلمی از هشدار نیروی هوایی ارتش ایران به یک جنگنده اف 18 امریکایی که در حال نزدیک شدن به آسمان ایران بود پخش کرد.

آب های خلیج در سال های گذشته، به خصوص 2015-2016، شاهد تنش هایی از این نوع میان نیروی دریایی ایران و نیروی دریایی امریکا بوده است. یکی از انتقادات «دونالد ترامپ» از «باراک اوباما» به نحوه واکنش دولت وی به اقدامات اینچنینی ایران مربوط می شد.

ترامپ در ژوئیه 2018 با انتشار توئیتی از «پایان» تهدیدها و «مزاحمت» های دریایی ایران در آب های خلیج سخن گفت و علت آن را سیاست های دولتش درقبال ایران پس از خروج از توافق نامه هسته ای دانست.

او گفت که در سال 2015 برخوردهای نیروی دریایی ایران 22 مورد بوده و در سال بعد از آن به 36 مورد  و در 2017 به 14 مورد رسید اما در سال 2018 به صفر رسید.

این حادثه به نظر می آید دلالت ها و زمینه های متفاوتی با موارد پیشین داشته باشد و نمی توان آن را صرفا تنشی آنی دانست. درگیر شدن با نیروی دریایی امریکایی در چنین موقعیت زمانی احتمالا نشان دهنده تلاش ایران برای ازسرگیری محدود ساختن تحرکات نیروی نظامی امریکا در خلیج است. اقدامی که در دو سال اخیر حتی در اوج تنش ها با دولت امریکا هم رخ نداده بود.

احتمالا این اقدام در چارچوب استراتژی ایران در فشار بر نیروهای امریکایی در منطقه پس از ترور سردار «قاسم سلیمانی» در بغداد جای می گیرد. ایران در واکنش به این اقدام امریکا، حمله ای موشکی به پایگاه «عین الاسد» در عراق انجام داد اما تأکید کرد که این واکنش مقدماتی است و حملاتش ادامه خواهد داشت.