اروپا به جای عمل به تعهدات گستاخی می‌کند

جلال خوش ‌چهره

دیپلماسی ایرانی: ایران گام پنجم را در کاستن از تعهدات برجامی خود برداشت. به‌این ترتیب ایران، از این پس خود را به هیچ محدودیت عملیاتی از جمله ظرفیت غنی‌سازی؛ درصد غنی‌سازی؛ میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه مقید نخواهد کرد. تصمیم ایران در نگاه جامعه‌ جهانی و به ویژه اعضای گروه 1+4 می‌تواند اقدامی رادیکال تفسیر شود، اما در این باره باید رفتار ایران را مورد پرسش قرار داد؟ یا عوامل سبب ساز این تصمیم را شماتت کرد؟

اعضای اروپایی گروه 1+4 پیشاپیش با انتشار بیانیه‌ای درباره پرهیز ایران از گام پنجم هشدار داده و تهدید کرده بودند که موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل خواهند برد. آنان پس از اعلام تصمیم ایران در گام پنجم نیز بیانیه‌ای منتشر کردند بی‌آنکه کمترین مسئولیت را در بروز این وضع به عهده‌گیرند. خواست ثابت تروئیکای اروپایی از ایران در قبال همه اقدام‌های ایذایی ـ تروریستی دولت «دونالد ترامپ» در مدت خروج امریکا از برجام تاکنون، تحمل و قبول صبر فرساینده بوده است. محافظه‌کاری و یا به تعبیر درست‌تر، عافیت‌طلبی اروپائیان در قبال سیاست «فشار حداکثری» دولت امریکا چنان است که حتی اقدام تروریستی ارتش این کشور علیه بالاترین مقام نظامی ایران، نه تنها محکوم شناخته نشده بلکه نوعی هم‌سویی با سیاست‌های آتش افروزانه کاخ سفید را نشان می‌دهد. این درحالی است که انتظار می‌رفت تروئیکای اروپایی حداقل برای آرام کردن افکار عمومی مردم خود واکنشی حتی نمایش‌گونه در اعتراض به اقدام تروریستی ارتش امریکا بروز می‌دادند.

سه کشور اروپایی در بیانیه‌ مشترک خود بر لزوم کاهش فوری تنش‌ها در خاورمیانه و «خویشتن‌داری و احساس مسئولیت طرف‌ها» تأکید کرده‌اند. همچنین به سیاق همیشگی خواستار خود‌داری تهران  از عمل به آن‌چه شده‌اند که ـ به‌زعم آنان ـ در راستای برجام نیست. طرفه اینکه هریک از مقام‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان با لحنی تهدید‌آمیز خواستار خویشتن‌داری ایران در قبال اقدام تروریستی ارتش امریکا شده‌اند. نشریه سان (SUN) به نقل از منبع خود گزارش داده؛ اگر تنش میان تهران و واشنگتن که در پی ترور سردار شهید سلیمانی منجر به جنگ در خاورمیانه شود، بریتانیا آماده حمله به ایران است. «بوریس جانسون» نخست وزیر بریتانیا نیز در گفت‌وگوی تلفنی با ترامپ، ضمن حمایت از اقدام تروریستی ارتش امریکا و ابراز هم‌سویی با سیاست‌های ضد ایرانی کاخ سفید به ایران توصیه کرده «انتقامجویی‌ها یا خونخواهی‌ها منجر به خشونت بیشتر در منطقه می‌شود و این به نفع هیچکس نیست.» آیا اینگونه واکنش‌ها و رفتار منفعلانه در برابر اوضاعی که ترامپ بانی آن است برای ایران راه چاره است؟

«حسن روحانی» در سفر اخیرش به ژاپن و به عنوان آخرین هشدار اعلام کرد؛ اگر منافع برجامی ایران تأمین نشود، ممکن است از برجام خارج شود. رئیس جمهوری ایران گفت: «ایران به تعهداتش در برجام عمل کرده و حتی پس از خروج امریکا صبر به خرج داده است. اگر منافع ایران درچارچوب توافق هسته‌ای تأمین نشود، تصمیم بعدی ممکن است ادامه این تعهد نباشد.» از این رو ایران گام پنجم خود را که در ادامه گام‌های پیشین و با فاصله زمانی قابل تأمل برداشته شده پاسخ مشروع، اخلاقی و قانونمند به بی‌مسئولیتی اعضای گروه 1+4 و به تبع آن جامعه بین‌الملل می‌خواند. 

تروئیکای اروپایی می‌تواند مواضع متبوع خود را بیان کند اگر به همین اندازه درقبال خواست شکیبایی ایران مسئولیت پذیر باشد. گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامی خود، پاسخ طبیعی و اعتراضی به اقدام‌های آتش افروزانه دولت امریکا و انفعال فراموش نشدنی اروپائیانی است که رفته رفته با سیاست‌های امریکا هم‌سو شده و از ایران یکجانبه مطالبه می‌کنند. آینده هرگونه رقم بخورد، مسئولیت آن متوجه همه عوامل ایجاب کننده‌اش خواهد بود./ابتکار