ژاپنی‌ها تبادل زندانی ایران و امریکا را چگونه تفسیر می‌کنند؟

دیپلماسی ایرانی: دولت آمریکا و ایران و روز هفتم دسامبر شهروندان دو طرف را که در بازداشت بسر می بردند ،‌ آزاد کردند. آزادی بازداشت شدگان چه تاثیری بر روابط میان دو کشور خواهد داشت؟ برای پاسخ به این پرسش دیدگاه دو کارشناس سیاسی و اقتصادی را در این راستا جویا شدیم که به در ادامه می خوانید:

یاسویوکی ماتسوناگا، استاد دانشکده مطالعات خارجی دانشگاه توکیو (‌امور سیاسی ایران) در خصوص آزادی بازداشت شدگان ایران و آمریکا گفت، هنوز خیلی زود است که انتظار داشته باشیم آزادی بازداشت شدگان ایران و آمریکا منجر به بهبود روابط میان دو کشور شود. هر چند دانشمند ایرانی و دانشجوی کارشناسی ارشد آمریکایی آزاد شدند، اما با این حال چنانچه بازداشت هر دو شخص ادامه هم پیدا می کرد، چندان مهم نبود. با توجه به اینکه دانشگاه هایی که بازداشت شدگان دو کشور در آنجا تحصیل کردند، بارها درخواست آزادی داده بودند. از دیدگاه بشردوستانه می توانیم بگوییم «تبادل گروگان» شکل گرفته است.

ارزیابی واکنش های محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا رویکرد مثبت را نشان می دهد، ولی زبان دیپلماتیک که برای آزادی بازداشت شدگان به کار رفته، سطحی است. ایران شمار زیادی آمریکایی های دیگری را هم بازداشت کرده است و ارزیابی واکنش های دو طرف نشان می دهد که آزادی این بار بازداشت شدگان با دیگر افرادی که در بازداشت بسر می برند، ارتباطی ندارد.

اختلافات میان دو کشور که با انقلاب ایران در سال 1979 میلادی شکل گرفته، یک مشکل ساختاری است. دولت ترامپ از توافق هسته ای ایران به شکل یک جانبه خارج شده و به دنبال آن تحریم های اقتصادی علیه ایران را از سرگرفته است. چرا که آمریکا مداخله ایران در کشورهای همسایه را حمایت از تروریست تلقی کرده است. از سوی دیگر، ایران که با از سرگیری تحریم ها به لحاظ اقتصادی ضربه مهلکی متحمل شده، رویکردی مبنی بر بازگشت آمریکا به توافق هسته ای را در اولویت قرار داده است. با توجه به رویکرد ایران فضای بسیار کمی برای سازش و گفت وگو وجود دارد. در وضعیت کنونی که عربستان سعودی، اسرائیل و نمایندگان تندروی جمهوریخواه ضد ایران تاثیر مشخصی روی دولت ترامپ دارند، بعید به نظر می رسد که سیاست آمریکا در  انزوای ایران تغییر کند. 

تاکاشی ایما مورا،‌ مدیر مرکز مطالعات اقتصادی ماروبنی، در خصوص آزادی این بار بازداشت شدگان گفت، آزادی بازداشت شدگان نشان می دهد که کانال گفت وگو میان ایران و آمریکا به شکل مخفیانه در حال فعالیت است. این امر می تواند علائم روشن برای بهبود روابط ایران و آمریکا در آینده ارزیابی شود.

قصد واقعی طرف آمریکایی انتخاب دوباره ترامپ در انتخابات رییس جمهور آمریکا است که در پاییز 2020 میلادی برگزار می شود. دولت ترامپ با دستاوردی به نام آزادی بازداشت شدگان که در دولت اوباما تحقق پیدا نکرده است، سعی دارد نظر رای دهندگان را به سوی خود جلب کند.

اما با این حال بهبود روابط میان دو کشور به یکباره حاصل نخواهد شد. خروج یک جانبه دولت ترامپ از توافق هسته ای دیدگاه ضد آمریکایی ایران را بیش از پیش تقویت کرده است. در گذشته در میان کارشناسان ایرانی در آمریکا نگاه خوشبینانه ای وجود داشت دایر بر اینکه با آزادی متقابل بازداشت شدگان یخ روابط میان دو کشور آب خواهد شد،‌ ولی با خروج آمریکا از توافق هسته ای چنین نظریه ای رنگ باخته است.

به نظر می رسد که روابط میان ایران و آمریکا تا انتخابات سال 2010 آمریکا به شکل خط موازی دنبال شود. جمعیت مسیحیان متحد اسرائیل که پایه و اساس حامیان ترامپ را تشکیل می دهند، رویکرد ضد ایرانی دارند. بنابراین چنانچه دولت ترامپ مذاکره با ایران را دنبال کند، انتخاب دوباره ترامپ در معرض خطر راهبردی قرار خواهد گرفت و به همین جهت روابط میان دو کشور تا انتخابات آمریکا خط موازی را طی خواهد کرد.

منبع: نیکی / تحریریه دیپلماسی ایرانی