چه عواملی اتفاقات اخیر در عراق را تشدید کرد؟

نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی، سامان نگرفتن کشور عراق در تمامی زمینه‌ها اعم تقسیمات کشوری، اشتغال، خدمات بهداشتی و درمانی، آب، برق و ... را از مهم‌ترین دلایل نا امنی‌ها در عراق عنوان کرد و گفت: برخی از دلایل هم سیاسی هستند مانند مخالفت عراق با معامله قرن که سبب شد برخی از کشورهای منطقه از این موضوع ناراضی باشند.

صباح زنگنه در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی از تحولات اخیر عراق اظهار کرد: برگزاری تظاهرات، اعتصابات و تحصن‌ها و حتی درگیری‌ها تقریبا یک موضوع عادی و همیشگی عراق بعد از اشغال توسط آمریکا بوده و در طی این 16 سال همواره شاهد این نوع اقدامات بودیم که گاهی تندتر و شدیدتر بوده و دلایل عمومی و اختصاصی هم داشته است. 

وی افزود: یکی از دلایل عمومی‌ اتفاقات در عراق این بوده و هست که کشور هنوز سامان نگرفته،‌ تقسیمات کشوری، نوع انتخاب‌ها، اشتغال و خدمات بهداشتی و درمانی، آب، برق و سایر خدمات همواره با مشکل همراه بوده و در سال‌هایی هم به دلیل افزایش گرما و قطعی برق به طور کامل تظاهرات شدیدتر و گاهی به خشونت هم منجر شده است. البته امسال این تظاهرات نه در تابستان بلکه با کمی تاخیر اتفاق افتاد. 

این کارشناس مسائل منطقه همچنین بیان کرد:  اما موضوع اشتغال، بهداشت و درمان و سایر خدمات همچنان به‌عنوان یک مشکل اساسی بوده و هست.  متاسفانه  کشورهای نفت‌خیز به استخدام دولتی عادت کرده‌اند به جای این‌که به دنبال یافتن شغل از طریق بخش خصوصی باشند در حالی که این روش بودجه و امکانات دولت را بیش‌تر مستهلک می‌کند و نهایتا دولت امکان بازسازی کشور، عمران و ‌آبادانی را نخواهد داشت.

نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی در ادامه اظهار کرد: یکی از اتفاقاتی که این اواخر رخ داد این بود که دولتی تشکیل شده که یک دولت توافقی بود، آن هم توافق بین دو فراکسیون اکثریت این کشور که این روش مسبوق به سابقه نبوده طبیعتا در چنین شرایطی برخی از تشکیلات و احزابی که نقشی در انتخاب نداشتند،‌ ناراضی خواهند.

وی یادآور شد: علاوه بر این مسائل، اخیرا  موجی از تبلیغات رسانه‌ای یا تبلیغات در فضای مجازی در انتقاد از  نارسایی و ناکارآمدی دولت هم آغاز شده بود، در حالی که هنوز یکسال بیش‌تر از عمر دولت و نخست وزیر عادل عبدالمهدی نگذشته است بنابراین چنین موضوعاتی فضا را به طور مرتب ملتهب می‌کرد. ضمن این که اتفاقات دیگری مانند جا به جایی یک ژنرال ارتش که در مبارزه با تروریسم و داعش نقش داشت و همچنین بیکاری فارغ التحصیل‌ها این فضا را متشنج کرد و دولت‌ و نیروهای امنیتی با استفاده از آب‌پاش و گاز اشک آور و ... با آن‌ها برخورد کردند. 

زنگنه با بیان این که تفاوت بودجه اقلیم کردستان و ممنوعیت ورود برخی از کالاهای مصرفی از کشورهای همسایه از جمله دلایل اعتراض تظاهرات کنندگان بود،  افزود: علاوه بر این در برخی از استان‌ها،  استانداری‌ها به دنبال این بودند تا خانه‌های غیر مجازی که در حاشیه شهرها ساخته شده را تخریب کنند و زمین‌ها را برای ساخت خانه‌های ارزان قیمت آماده کنند اما در ابتدا اقدام به تخریب کردند که همین مساله جنبه دیگری از ناراضیان و معترضان را اضافه کرد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از موضوعاتی که موجب شد به جمع معترضان اضافه شود، مخالفت دولت عراق  با معامله قرن بود که تعدادی از کشورهای منطقه مانند عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی را ناراضی کرد.  

وی ادامه داد:‌ در چنین شرایطی عده‌ای هم در زمان‌بندی این تظاهرات با توجه به نزدیک بودن ایام اربعین نقش ایفا کردند، زیرا می‌دانند دولت و مردم حساس هستند و  انتظار داشتند مشکلات‌شان سریع حل شود اما راه حل سریع عملا وجود ندارد. علاوه بر این هیچ‌کدام از احزاب و گروه‌های معروف برای اعتراضات دعوت نکرده بودند لذا مشخص نیست چه جمعیت‌ها یا انجمن‌هایی پشت این قضایا باشند. 

زنگنه همچنین گفت: در نتیجه این جریان اعتراضات از بغداد آغاز و به سایر استان‌ها نیز توسعه پیدا کرد و صرفا در استان‌های شیعه‌نشین این اتفاقات رخ داد و مناطق اقلیم کردستان و استان‌های غرب عراق هیچ کدام چنین تظاهراتی را شاهد نبودند و همه این‌ها علامت سؤالی را ایجاد می‌کند که نخست وزیر شیعه باید پاسخ معترضان را داده و به مسائل آن‌ها رسیدگی کند.

نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی با بیان این‌که وقتی در هر جایی اتفاقاتی مانند تحولات اخیر عراق رخ می‌دهد گروه‌های مختلف سعی در بهره‌برداری سیاسی دارند، اظهار کرد: به‌عنوان مثال عده‌ای با ایران مخالفت دارند و همه مسائل را به سمت ایران در نظر می‌گیرند و طبیعتا عده‌ای هم به سمت آمریکا و اسرائیل و هر کدام به نوعی تحلیل می‌کنند. 

وی در پایان تاکید کرد: تاثیر توئیت‌ها و پیام‌های فیس بوکی را نباید نادیده گرفت که در این مدت تا چه اندازه گسترده بود که اکثر توئیت‌ها خارج از عراق و عمدتا از عربستان بود تا جایی که دولت مجبور شد اینترنت را  قطع کند و یا در مناطقی منع رفت و آمد برقرار کند و تمام این‌ها سوال‌هایی را ایجاد می‌کند که باید پاسخ داده شود.