انگلیس سر در گم در کلافی خودساخته در برابر ایران

دیپلماسی ایرانی: وقایع روز دوشنبه، برای کشوری که در گذشته بر بخش اعظم اقیانوس ها فرمانروایی می کرد، بسیار غافلگیر کننده و نگران کننده بود: پس از توقیف یک تانکر نفت بریتانیایی توسط سپاه پاسداران ایران، انگلستان متوجه شد نمی تواند در درگیری با ایران به آمریکا متکی باشد. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که وظیفه محافظت از کشتی های انگلیسی در درجه اول بر عهده خود کشور انگلیس است.

جمعه شب جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس اعلام کرد که این کشور خواستار حفاظت از کشتی ها در تنگه هرمز به همراه متحدان اروپایی خود است. بدین منظور یک "مأموریت حفاظت دریایی تحت رهبری اروپا" تشکیل خواهد شد.

اما لندن با مشکلی روبه رو است: نیروی دریایی سلطنتی توانایی حفاظت از تمام کشتی های انگلیسی در تنگه هرمز را به تنهایی ندارد. توبیاس الوود، معاون وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه ای گفت: "محافظت از تمامی کشتی های بریتانیایی که از این مسیر عبور می کنند، غیرممکن است." او منابع مالی ناچیز نیروی دریایی را عامل این وضعیت خواند.

به عبارت دیگر، پس از آنکه ایران یک تانکر نفتی انگلیسی را در خلیج فارس به فاصله چند مایل دریایی از کشتی جنگی انگلیسی ربود و آن را به بندر عباس منتقل کرد، لندن متوجه شده است که تقریبا هیچ گزینه ای برای مقابله با ایران ندارد. بنابراین مهمترین موضوع این است که لندن راه حلی پیدا کند تا وجهه خود را حفظ کند، اما در عین حال به بحران بین المللی کنونی در یکی از مهم ترین تنگه های جهان بیش از پیش دامن نزند.

هانت، وزیر امور خارجه (سابق) انگلیس هفته گذشته تهران را با "پیامدهای جدی" در پاسخ به این گونه رفتارها تهدید کرد. اما سپس به سرعت اعلام کرد که کشورش به دنبال راه حلی دیپلماتیک است نه یک راه حل نظامی. در نهایت، حمله به ایران اقدامی یک جانبه و بسیار مشکل خواهد بود؛ اظهارات پومپئو گواه دیگری بر این امر است که آمریکا در حال حاضر به دنبال تقابل نظامی با ایران نیست.

ژنرال کنت ف. مک کنزی، فرمانده نیروهای آمریکا در خاورمیانه نیز طی مصاحبه ای با واشنگتن پست به روشنی بیان کرد: "آمریکا نباید در قبال اعمال تحریک آمیز ایران واکنشی افراطی نشان دهد."

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز اعلام کرد که قصد مذاکره با ایران را داشته و به سناتور رند پال مجوز بررسی فرصت های مذاکره با تهران را داده است. واشنگتن پس از خروج از توافق هسته ای در سال گذشته و در مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران به اهرم اقتصادی تحریم ها تکیه کرده است. این تحریم ها اقتصاد ایران را به طور روز افزون تضعیف می کند. ترامپ متقاعد است که در حال حاضر آغاز یک رویارویی نظامی با ایران منطقی نیست.

در عوض، آمریکا می خواهد سایر کشورهای جهان را به پیوستن به تحریم ها علیه ایران ترغیب کند. این دقیقا همان چیزی است که لندن نمی خواهد و حالا به مشکلی جدی برای آن تبدیل شده است. با توجه به اینکه ایران در آب های بین المللی مرتکب یک اقدام جنگی شده و یک کشتی با پرچم بریتانیا را توقیف کرده است، اگر لندن نخواهد دست به اقدامی نظامی بزند، باید حداقل واکنشی اقتصادی انجام دهد.

رسانه های انگلیسی روز دوشنبه در مورد تحریم های احتمالی یا مسدود کردن دارایی های ایران گزارش دادند. اما به گفته سید علینقی خاموشی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و بریتانیا در تهران، ایران در بریتانیا اموالی ندارد که دولت این کشور بتواند آنها را ضبط کند.

در نتیجه، فقط یک گزینه پیش روی لندن باقی مانده است: استفاده از نفوذ رو به کاهش خود در سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا برای درخواست اعمال تحریم ها علیه ایران. اما جای سوال است که آیا بروکسل به چنین درخواستی پاسخ مثبت بدهد. به نظر می رسد در لندن نیز کمتر کسی در پی این گزینه است.

در لندن، این نگرانی وجود دارد که دقیقا همان نتیجه ای که ترامپ از ابتدا دنبال آن بود رخ دهد، یعنی ایران به اندازه ای در تنگنا قرار گیرد که به طور کامل از توافق هسته ای خارج شود و برنامه هسته ای خود را بار دیگر به طور کامل از سر گیرد.

احتمال جنگ روز به روز بیشتر می شود. اگر به واقع ماموریت اتحادیه اروپا در خلیج فارس عملی شود، این حداقل راهی برای بریتانیا خواهد بود که وجهه خود را در مناقشه با ایرانیان خطرپذیر از دست ندهد.

منبع: دی ولت/ مطالعات آلمان