آیا قدرت مرکل در اروپا احیا می شود؟

نویسنده: محمد زارعی

دیپلماسی ایرانی: رهبران اروپا بر خلاف انتخابات دور قبل در سال 2014 که حدود سه ماه بر سر گزینش افراد در مناصب اروپایی اختلاف نظر داشتند، این بار در مدت کوتاهی به توافق رسیدند و بسته پیشنهادی خود برای انتخاب روسای پارلمان، کمیسیون (شامل معاونین رئیس کمیسیون و مسئول اقدام سیاست امنیتی و خارجی اتحادیه)، شورا و رئیس بانک مرکزی اروپا را معرفی کردند. این بسته ی پیشنهادی علاوه بر نزاع شرق و غرب، اختلاف دو بلوک آلمان و فرانسه، متأثر از دعوای داخلی احزاب در آلمان نیز هست. مهمترین و جنجالی ترین گزینه ای که در بین این افراد وجود دارد، وزیر دفاع فعلی آلمان اورزولا فون درلاین است که از سوی بسیاری از احزاب و افراد مورد انتقاد قرار گرفته است.

اصلی ترین انتقاد نسبت به گزینش فون در لاین قبل از هر چیز به نحوه ورود او به عنوان کاندیداتوری ریاست کمیسیون اروپاست. سال 2014 احزاب اروپایی توافق کردند که پارلمان اروپا هیچ گزینه پیشنهادی را از سوی رهبران اروپایی نپذیرد و تنها افرادی که قبل از انتخابات خود را به عنوان کاندیدای این پست معرفی می کنند، حق رقابت یا قرار گرفتن در بین گزینه ها را دارند. امسال در حالی که محتمل ترین گزینه برای ریاست کمیسیون اتحادیه اروپا را کاندیدای دو جریان اصلی پارلمان اتحادیه «مانفرد وبر» از سوی محافظه کاران و «فرانس تیمرمان» از سوی سوسیالیست ها تشکیل می دادند، ناگهان رهبران اروپا بر سر حضور اورزولا فون در لاین موافقت کردند. این اقدام بار دیگر اختلافات قدیمی و همیشگی در خصوص شفافیت و کیفیت دموکراسی به ویژه در خصوص کمیسیون اروپا را مطرح کرد. 

در این بین شدیدترین انتقادها از سوی حزب سوسیال دموکرات های آلمان و رهبران آن مطرح شد. آنها حتی مرکل را به قطع همکاری در دولت فعلی و برگزاری انتخابات مجدد تهدید کردند. همچنین فراکسیون سبزها در پارلمان اروپا این انتخاب را غیر شفاف و غیر دموکراتیک خواند. گفتنی است که مخالفت این جریان ها در انتخاب اورزولا فون در لاین می تواند تأثیرگذار باشد.

از یک سو باید در نظر گرفت که گزینش فون درلاین حاصل عدم اقبال به دو گزینه اصلی احزاب برزگ اروپایی است. مانفرد وبر طبق نظرسنجی ها و پیش بینی ها فاقد کسب اکثریت آرا در پارلمان بود و فرانس تیمرمان نیز به دلیل اقدامات گذشته خود (به عنوان معاون رئیس کمیسیون اروپا) در مخالفت با دولت های شرقی مانند مجارستان و لهستان شانس زیادی برای این کرسی نداشت. از سوی دیگر ریاست کمیسیون اروپا را می توان صحنه رقابت فرانسه و آلمان نیز در نظر گرفت. فون درلاین تنها کسی است که امانوئل ماکرون با آن موافقت کرد و دلیل آن را نیز تسلط او به زبان فرانسوی (چون در بلژیک به دنیا آمده) و سابقه قابل قبول او در ناتو و وزارت دفاع آلمان مطرح کرد. علاوه بر این به جز ریاست کمیسیون، رئیس بانک مرکزی اروپا نیز یکی از پست های حساس اتحادیه اروپاست که آلمانی ها اصرار چندانی برای معرفی یک گزینه در این سمت نداشتند. 

در مجموع این انتخاب (در صورتی که محقق شود) را می توان از چند جهت بسیار پراهمیت و حتی یک پیروزی بزرگ و احیای قدرت مرکل در اروپا دانست؛ مرکل علاوه بر حل اختلافات خود با فرانسه، سایر رهبران اروپایی را نیز به یک اجماع نزدیک کرد. علاوه بر این، ریاست کمیسیون مهمترین پست در بین سایرین است که برای پنج سال در اختیار یک آلمانی خواهد بود. همچنین با این انتخاب مرکل دو هدف را با یک تیر نشانه گرفته است: اول از میان برداشتن مانفرد وبر که از سوی احزاب محافظه کار مسیحی و کشورهای شرقی مانند مجارستان حمایت می شد و ممکن بود در ادامه راه برای او مشکل ساز شود و دوم تضعیف جبهه سوسیال دموکرات ها در داخل آلمان و کنار زدن یک کاندیدای سوسیال برای ریاست کمیسیون اتحادیه اروپا./مطالعات آلمان و اروپا