ایران بلوف ترامپ را خوانده است

نویسنده: جان هالتیوانگر

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهوری دونالد ترامپ بحرانی را با ایران رقم زده که با نگرانی درباره احتمال وقوع جنگ همراه بوده و این در حالی است که مقامات دولت او به تشدید تنش ها بر سر هر موضوعی ادامه می دهند؛ اما ظاهرا مقامات ایران بلوف او را خوانده اند.

در چند هفته گذشته ترامپ تهدید کرده که به «ایران» پایان می دهد و دولت او هم حضور نظامی آمریکا را در خاورمیانه در پاسخ به تهدیدهایی نامشخص علیه نیروهای آمریکایی در منطقه از سوی ایران، افزایش داده است. ایالات متحده همچنین تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و امیدوار است بتواند ایران را از گسترش تسلیحات هسته ای باز دارد. برخی کارشناسان این مساله را مطرح می کنند که ایران که یک نیروی هسته ای نیست، می خواهد به چنین سلاح هایی دست یابد.

منتقدان اقدامات ترامپ از جمله قانون گذارانی که درباره شرایط به آنها گزارش داده شده، گفته اند اگرچه می توان گفت تهدید ایران برای منافع آمریکا و شاید حتی نیروهای آن در منطقه جدی است، اما این تهدیدها عمدتا محصول سیاست های نامطلوب رئیس جمهوری هستند. آنهایی که چنین دیدگاهی دارند از جمله کریس مورفی، سناتور دموکرات از ایالت کنتیکت تصمیم ترامپ به خروج از توافق هسته ای ایران و همچنین زدن برچسب سازمان تروریستی خارجی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از جمله این سیاست ها می دانند. هر دوی این اقدامات با مناقشات بسیاری در واشنگتن همراه و بر خلاف توصیه کارشناسان بودند و به اختلاف میان ایالات متحده با متحدان دیرینه آن انجامیدند.

حامیان سیاست ترامپ می گویند که این رویکرد و به ویژه تحریم ها نتیجه بخش بوده و ایران را تحت فشار گذاشته اند و حتی می توانند در نهایت امر به تغییر نظام منجر شوند. اما حتی اگر چنین ادعایی درست باشد، رهبران ایران مصمم هستند که دست کم در ظاهر در برابر کمپین اعمال فشار حداکثری ترامپ مقاوم به نظر برسند.

مذاکره مزیتی ندارد

ترامپ در میانه تنش های اخیر با ایران و بین تهدیدهای انحصارطلبانه و آخرالزمانی، پیشنهاد مذاکره دو کشور را مطرح کرده است. اما ایران علاقه ای به مذاکره ندارد و رهبر معظم این کشور هم اخیرا گفته مذاکرات هیچ مزیتی ندارد و آسیب رسان می شود. مقامات ایران می گویند تا زمانی که ایالات متحده رفتار خود را تغییر ندهد، مذاکره ای در کار نخواهد بود.

در همین حال ایران در واکنش به نمایش نظامی ایالات متحده در خاورمیانه، نیروی نظامی خود را آزمایش می کند. ایران در هفته های اخیر اعلام کرده که دیگر به برخی از بخش های توافق هسته ای عمل نخواهد کرد و رهبر این کشور هم هشدار داده است تا غنی سازی اورانیوم در سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح، فاصله زمانی چندانی نیست.

هر دو کشور گفته اند که جنگ نمی خواهند، اما نگرانی های گسترده درباره احتمال رویارویی نظامی همچنان وجود دارد.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده اخیرا ایران را به حمله به چهار کشتی در خلیج فارس متهم کرده، اما به وال استریت ژورنال گفته که ایالات متحده به این حملات پاسخ نظامی نخواهد داد. همانطور که مورفی هم اخیرا در گفت و گو با «اینسایدر» اشاره کرده، اقدامات دولت ترامپ نمی تواند ایران را پای میز مذاکره بکشاند و تاثیری هم بر فعالیت نظامی ایران در منطقه یا رفتارهای تحریک آمیز آن نداشته است. این سناتور ایالت کنتیکت افزوده: «تنها کافی است یکی از گروه های جنگجوی شیعه علیه نیروهای نظامی آمریکا در خارج از بغداد اقدامی انجام دهند و آنگاه شاهد درگیر شدن آمریکایی ها در جنگ خواهیم بود.»

برخی کارشناسان معتقدند که تکیه ترامپ بر رویکرد او در قبال کره شمالی و امید به اینکه با افزایش تنش ها بتواند ایران را به تسلیم وا دارد، نه با شرایط کنونی همخوانی دارد و نه می تواند موثر واقع شود. جان ولفستال که در شورای امنیت ملی در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما به عنوان کارشناس هسته ای فعالیت کرده، گفته: «به نظر می رسد ترامپ به تعامل با ایران تمایل دارد و می خواهد معجزه دیپلماسی کره شمالی را بدون محتوای واقعی، تکرار کند. اما شرایط ایران خیلی متفاوت است. وقتی ترامپ وارد کاخ سفید شد، کره شمالی تسلیحات هسته ای داشت و هیچ محدودیتی هم بر برنامه آن اعمال نشده بود. اما ایران سلاح هسته ای نداشت و تحت دقیق ترین نظام بازرسی بین المللی فعالیت می کرد و محدودیت های شدید بر برنامه هسته ای خود را پذیرفته بود.» ولفستال افزود در حال حاضر به نظر می رسد که ترامپ حاضر خواهد بود خیلی کمتر از اینها را نیز اگر برای حساب کاربری توئیترش خوب باشد، بپذیرد و ایران خیلی راحت می تواند از این فرصت استفاده و مسیری به سمت دستیابی به سلاح هسته ای ایجاد کند.

ترامپ می گوید هدف او ایجاد تغییر نظام در ایران نیست، بلکه هدف جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح های هسته ای را دنبال می کند که این دقیقا همان هدفی است که پیشتر از طریق برجام حاصل شده بود.

محکوم به شکست

آرون دیوید میلر که برای سال های طولانی نقشی کلیدی در شکل گیری سیاست ایالات متحده در خاورمیانه داشته و در دوران شش وزیر امور خارجه به عنوان مشاور فعالیت کرده است، به اینسایدر گفت اگر هدف ترامپ حقیقتا کسب اطمینان از این مساله باشد که ایران یک قدرت هسته ای نمی شود، آنگاه چیزی شبیه به برجام مطمئن ترین گزینه برای او خواهد بود.

منبع: بیزینس اینسایدر / مترجم: طلا تسلیمی