جنگ داخلی در سوریه به نفع اسرائیل تمام شد؟

نویسنده: الایژا جی. مگنیر

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده اعلام کرد زمان آن رسیده که کشورش بلندی های جولان اشغال شده از سوریه را به عنوان بخشی از اسرائیل به رسمیت بشناسد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که خود با مشکلات داخلی بسیاری مواجه است و در پی اتهام فساد و دریافت رشوه تحت پیگرد قانونی قرار دارد، از این هدیه ترامپ استقبال کرده است. زمان بندی اقدام ترامپ برای نتانیاهو که برای به دست آوردن اکثریت در انتخابات پیش رو در اسرائیل به دردسر افتاده، عالی است. رقبای او در انتخابات یعنی احزاب آبی و سفید خود را در انظار عمومی به عنوان گزینه هایی میانه رو در قیاس با نتانیاهو معرفی کرده اند؛ اگرچه رهبران آنها یعنی بنی گانتز و یائیر لاپید هر دو با میانه رو بودن فاصله زیادی دارند.

اما باقی جهان چه واکنشی به این مساله نشان خواهد داد؟ کسی با این حرکت غیرقانونی ترامپ مخالفت نخواهد کرد؟

ترامپ در مصاحبه با فاکس نیوز درباره ارتباط زمان بندی اعلام این تصمیم و تحولات داخلی اسرائیل گفت: «من واقعا در این باره چیزی نمی دانستم.» اما بعدتر گفت که درباره انتخابات اسرائیل به او اطلاعات داده اند: «شنیده ام که اوضاع او خوب است.»

روسای جمهوری ایالات متحده در چند دهه گذشته همواره در انتخابات اسرائیل مداخله و از نخست وزیر در برابر رقبای سیاسی آن حمایت کرده یا زیر پای یک نخست وزیر را خالی کرده اند. در یک مورد، جورج بوش در سال 1991 از پرداخت وام 10 میلیارد دلاری به ییتژاک شامیر، نخست وزیر وقت اسرائیل خودداری کرد و سبب شد او در انتخابات در برابر ییتژاک رابین شکست بخورد.

اما ترامپ از آغاز دوران ریاست جمهوری خود تا کنون 7 هزار و 645 مرتبه ادعاهای نادرست یا گمراه کننده مطرح کرده و یک اشتباه دیگر خواب شب را از او نمی رباید. مساله این است که دولت ایالات متحده هیچ اهمیتی نمی دهد که نظر باقی جهان در این باره چیست. ایالات متحده حق زیر پا گذاشتن قوانین را برای خود قائل می شود چراکه خود خود را قدرتمندترین کشور می داند. آمریکا در 2003 بدون تاییده سازمان ملل متحد به عراق حمله کرد و لیبی هم پیش از تصمیم گیری سازمان ملل بمباران شد و نیروهای آمریکایی هم بدون قطعنامه سازمان ملل در شرق سوریه و مرز سوریه و عراق مستقر شدند.

ترامپ همچنین سفارت خود را از تل آویو به قدس اشغالی منتقل کرده و پایتخت فلسطین را بخشی از اسرائیل خوانده و به اعتراض ها و انتقادهای جهانی به این تصمیم توجهی نکرده است. بیت المقدس اولین قبله مسلمانان بوده و به همین دلیل، تصمیم ترامپ خون اعراب را به جوش آورده است. اما این اتفاق در حالی رخ داد که رهبران کشورهای عربی سعی در بهبود روابط خود با اسرائیل داشتند و از این رو، جایی برای نگرانی ترامپ یا نتانیاهو وجود نداشت و به نظر می رسد اکنون هم آنها لازم نیست نگران نقض قطعنامه های 242، 338 و 497 سازمان ملل متحد که اسرائیل را از اشغال بلندی های جولان باز می داشتند، باشند. وقتی اعراب با یکدیگر اختلاف نظر دارند و روسیه و چین و کشورهای اروپایی هم که به این مساله اعتراض می کنند، برای بازپس گیری بلندی های جولان وارد جنگ نمی شوند، جایی برای نگرانی نتانیاهو و ترامپ نیست!

در اکتبر 1973 این اعراب بودند که با تحریم نفتی در برابر ایالات متحده ایستادند، اما امروز نفت در خدمت محافظت ایالات متحده از کشورهای عربی است. تنها مخالفت با تصمیم ترامپ می تواند اعزام نیروهای مقاومت سوری به منطقه باشد. با این حال، دولت سوریه در شرایط کنونی ترجیح می دهد از شروع هر گونه درگیری جدید با اسرائیل خودداری کند. بازپس گیری بلندی های جولان تنها از طریق مقاومت محلی و حملات علیه اشغال کنندگان ممکن است که در حال حاضر اقدامی پر هزینه برای دولت بشار اسد به شمار می رود.

اما یک مساله وجود دارد و آن این است که اگر ترامپ تصمیم بگیرد زمین های کشاورزی لبنانی را به عنوان بخشی از هدیه بلندی های جولان اشغالی به نتانیاهو بدهد، شرایط به کلی تغییر خواهد کرد چراکه حزب الله اعلام کرده به ادامه کمپین نظامی برای بازپس گیری اراضی لبنان مصمم است. اگر اسرائیل در حین اشغال جولان از اراضی لبنان نگذرد، آنگاه احتمالا حزب الله عملیات خود علیه اسرائیل را با کسب اجازه از بشار اسد، به جولان خواهد کشاند.

مساله دیگر هم حضور نیروهای روسی است که جولان را برای بازداری از حمله به اسرائیل، زیر نظر گفته اند. در بیش از 30 سال گذشته حافظ اسد و پسرش بشار هرگز در جبهه جولان به اسرائیل حمله نکرده اند و به نظر می رسد اسرائیل در اشغال این اراضی روی مجموعه این عوامل حساب کرده است. اسرائیل در 8 سال گذشته کارت های خود را در سوریه به خوبی بازی کرده است. اگرچه آشکارا و به صورت تاکتیکی از القاعده، داعش و دیگر گروه های تکفیری مسلح حمایت کرده، اما چندان مورد انتقاد جوامع غربی قرار نگرفته است. سیاست نظامی و سیاسی اسرائیل استفاده از شرایط موجود بوده و در همه اقدامات از جمله بمباران در سوریه و تخریت ارتش سوریه و حمله به اهداف نظامی ایرانی موفق عمل کرده است. زمان بندی حملات آن دقیق بوده و به شدت از تحریک حزب الله لبنان به تلافی خودداری کرده است.

نتانیاهو توانسته دولت ایالات متحده را سمت خود بکشاند تا اندازه ای که ترامپ آشکارا از پیروزی او در انتخابات با هدیه بلندی های جولان حمایت می کند. ترامپ نیز انتظار حمایت مشابهی از اسرائیل در زمان برگزاری انتخابات ایالات متحده دارد. در این میان، به نظر می رسد که کشورهای عربی قدرتی ندارند. آنها با نزدیک شدن و برقراری روابط آشکار با اسرائیل و کاهش سرعت از سرگیری روابط دیپلماتیک با سوریه از دستورات ترامپ پیروی می کنند. هدیه بیت المقدس همان شوکی بود که اختلاف بین اعراب را آشکار کرد.

در حقیقت، اکنون هم نمی توان چیزی غیر از انتقادها و اعتراض های سازمان ملل متحد و اروپا را انتظار داشت. اعراب به خصوص متحدان ایالات متحده که پیوندهای آشکار و پنهانی با اسرائیل دارند، اقدامی نخواهند کرد. نمی توان در مرحله از آنها انتظار جدی انتظار داشت. جدای از چند پرچم سوخته، هیچ واکنش دیگری به تصمیم ترامپ نشان داده نخواهد شد.

منبع: راشا اینسایدر / مترجم: طلا تسلیمی