هزینه های هنگفت نتانیاهو برای فعالیت در فضای مجازی+نمودار

دیپلماسی ایرانی: بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل روز دوشنبه گذشته در پیغامی در شبکه تویتر نوشت: «ساعت هشت شب پیامی برای رسانه ها خواهم فرستاد. همه دعوتید که این پیام را از صفحه فیسبوکم ببینید». این اعلام در تاریخ دستکاری نتانیاهو در افکار عمومی چیز بی سابقه ای بود. او در شبکه های اجتماعی اعلام کرد که در تلویزیون رسمی سخنانی خواهد گفت و سخنانش را در صفحه فیسبوک شخصی اش هم می توان دید.

نتانیاهو که توانایی بالایی در اثرگذاری بر افکار عمومی در شبکه های اجتماعی دارد این روش را در دوره اول نخست وزیری اش در دهه ۱۹۹۰ آغاز کرد. او از نخستین رهبران سیاسی بود که پایگاه اینترنتی راه انداخت. او در اولین پیام ویدئویی در آن پایگاه گفت: «از این به بعد مجبور نیستم سراغ رسانه ها و واسطه ها بروم. هرچه دوست دارید بپرسید، هرچه را دوست دارید ببینید، خودتان تصمیم بگیرید».

او مدت هاست که سخنانش به افکار عمومی اسرائیل را از طریق رسانه های سنتی نمی رساند، فقط چند بار در شبکه های ۹ و ۲۰ اسرائیل حاضر شده است. در عوض روزانه ده ها بیانیه و فیلم و توئیت در شبکه های اجتماعی منتشر می کند. واکنش ها و تعامل کاربران شبکه های اجتماعی به این پیام ها در الگوریتم های تویتر و اینستاگرام و فیسبوک باعث می شود که بتواند پیامش را به محدوده بزرگ تری از مخاطبان برساند.

اینگونه او از طریق رسانه های سنتی با بزرگ ترها ارتباط برقرار می کند و از طریق شبکه های اجتماعی با جوان ترها. بر اساس آمارهای رسمی ۴۵ درصد از مخاطبان سخنرانی نتانیاهو را از شبکه های تلویزیونی دیدند، یعنی ۴٫۵ میلیون نفر از تلویزیون و ۱۲۰ هزار نفر از ویدئوی زنده در فیسبوک.

نتانیاهو پیام هایش را روزانه از طریق فیسبوک و تویتر و اینستاگرام و یوتیوب و تلگرام به میلیون ها نفر می رساند. ده ها صفحه در این شبکه های اجتماعی که برخی از آنها با هزینه دولت و برخی دیگر با اموال شخصی (بدون منابع شناخته شده) اداره می شود این کار را برای او انجام می دهند. آنچه منتشر می کند هزاران بار همرسانی می شود و ده ها هزار بار لایک می خورد یا کامنت پیدا می کند. میانگین واکنش ها به پیام های او از بالاترین ها برای سیاستمداران در سطح اسرائیل و جهان است.

به گزارش میدل ایست نیوز به نقل از هاآرتص، صفحه های اجتماعی ای که زیر نظر نتانیاهو اداره می شوند سه دسته اند. نخست صفحات حزب لیکود که هزینه های آن را حزب می پردازد و «یوناتان اوریش»، مدیر جدید رسانه ای حزب آنها را مدیریت می کند. دسته دوم صفحات نخست وزیر است که دفتر او آن را اداره می کند و مدیریت آن بر عهده «توپاز لوک»، مسئول کمپین انتخاباتی نتانیاهوست. اما بیشترین فالوورهای نتانیاهو مربوط به صفحات شخصی اوست. او در سال ۲۰۱۰ صفحه فیسبوک خود را راه اندازی کرد و هم اکنون ۲٫۳ میلیون فالوور دارد. دفتر نخست وزیر و همچنین حزب لیکود حاضر نشدند فاش کنند که صفحه شخصی نتانیاهو را چه کسی اداره می کند و هزینه های آن را چه کسی می پردازد. گفته می شود که اداره این صفحات هم با اوریش است.

«راز کاپلان»، کارشناس رسانه های جدید، هزینه انتشار مطالب در صفحه فیسبوک شخصی نتانیاهو در یک هفته را حدود ۱۰ هزار شکل (۲۷۱۱ دلار) برآورد می کند. احتمالا هزینه ماهانه این صفحه حدود ۵۰ هزار شکل (۱۳٫۵ هزار دلار) باشد و این یعنی سالانه نیم میلیون شکل (۱۳۵ هزار دلار). و این بدان معناست که از آغاز راه اندازی شبکه فیسبوک شخصی نتانیاهو چند میلیون شِکل برای آن هزینه شده است.

نتانیاهو به لحاظ شمار فالوورها از مشهورترین چهره های اسرائیلی است. مجموع فالوورهای او در شبکه های اجتماعی ۵ میلیون است. البته او به علل امنیتی حتی گوشی هوشمند هم ندارد، برخلاف «دونالد ترامپ» که معروف است پیغام های تویترش را خودش می نویسد. اما نتانیاهو موفقیت خود را در این عرصه مدیون مشاوران جوانی است که همه از یگان «سخنگویی ارتش» برآمده اند: شر کوهن (۲۷ ساله)، سخنگوی وزیر دفاع، توپاز (۲۶ ساله)، اوریش (۳۰ ساله).

دفتر نخست وزیر اسرائیل در فیسبوک و تویتر پنج صفحه به زبان های عبری و انگلیسی و عربی و روسی و فارسی دارد، صفحاتی هم در اینستاگرام و یوتیوب دارد. در این صفحات اموال هنگفتی برای انتشار سخنان نتانیاهو به انگلیسی و عربی و فارسی هزینه می شود.

بودجه انتشار و گسترش پیام ها در شبکه اجتماعی در سال ۲۰۱۷ معادل ۲۷ هزار و ۳۸۵ دلار بود، اما این بودجه در سال ۲۰۱۸ به ۱۵ هزار دلار کاهش یافت. دفتر نخست وزیر دو مدیر روابط عمومی جدید نیز تعیین کرد که مبلغ حقوق آنها مشخص نیست اما احتمالا حداقل ۴ هزار دلار در ماه حقوق می گیرند. این یعنی دفتر نخست وزیر اسرائیل در ماه بیش از ۶۶ هزار دلار بابت اداره صفحات رسمی وی در شبکه های اجتماعی هزینه می کند.

حزب لیکود حاضر به ارائه اطلاعات درباره شمار کسانی که برای اداره صفحات آن در شبکه های اجتماعی فعالیت می کنند و هزینه های آن نشد.

در کنار اینها صفحاتی در فیسبوک مانند heyda bibi یا Buzznet هست که کارشان بازنشر پیغام های نتانیاهوست. منابعی به «هاآرتص» گفته اند که «یائیر» پسر نتانیاهو در مدیریت صفحه های شخصی پدرش مشارکت دارد.

در هفته های گذشته مدیران شبکه های اجتماعی نتانیاهو فعالیت های خود را دوچندان کرده اند. او در پیام خود از کاربران شبکه های اجتماعی خواست که هشتگ «رشوه بدون پول رشوه نیست» را بازنشر کنند. اقدامی در واکنش به اتهاماتی که متوجه وی شده است.

بررسی فالوورهای نتانیاهو در اینستاگرام نشان می دهد که ۶۸٫۷ درصد آنها مرد و ۱٫۷ درصد ربات هستند. همچنین ۴۷ درصد فالوورهای او زیر ۲۱ سال دارند. ضمن اینکه ۴۳ درصد آنها ساکن برزیل و فقط ۳۳ درصد ساکن اسرائیل هستند. روشن است که سفر اخیر نتانیاهو به برزیل در بالا رفتن شمار فالوورهای برزیلی اش مؤثر بوده و در همین مدت ۲۰۰ هزار فالوور به فالوورهای افزوده است.

یک کارشناس بازاریابی اینترنتی نیز تأکید می کند که بسیاری از چهره های تأثیرگذار در شبکه های اجتماعی شمار بالایی از فالوورهای غیر واقعی دارند که اکثرا از برزیل و هند هستند. «انات بن دیوید»، کارشناس اینترنتی معتقد است که صفحه نتانیاهو شمار بالایی از فالوورهای غیر واقعی دارد که فقط به فعالیت های صفحه او واکنش نشان می دهند و در هیچ صفحه دیگری اثری از آنها نیست.

او می گوید: «بیشتر کامنت ها به پیغام های نتانیاهو به انگلیسی است و اکثر قریب به اتفاق آنها در حمایت از اوست». اگر این را با پیام های اعضای کنست مقایسه کنیم که ۹۵ درصد پیام هاشان به عبری است در می یابیم احتمالا این دستکاری ای در فعالیت های صفحه های نتانیاهو برای جلب افکار عمومی است.

نتانیاهو که در جلب رسانه های داخلی سخت شکست خورده، طبیعی است که سراغ شبکه های اجتماعی برود، به خصوص که چند ماه دیگر انتخاباتی مهم پیش رو دارد. پیش بینی می شود که فعالیت صفحات وابسته به وی بر بازی با افکار عمومی درقبال عملکرد چهارساله نتانیاهو متمرکز شود. عملکردی که با انتقادات گسترده رسانه های داخلی اسرائیل همراه بوده است.

با این همه تأثیر فضاسازی در شبکه های اجتماعی بر نتایج انتخابات در جای کوچکی مانند اسرائیل که فقط ۶٫۶ میلیون کاربر اینترنت دارد (در مقایسه با امریکا که ۳۰۰ میلیون کاربر دارد) محدود می ماند.

آنچه درون اسرائیل خطر اصلی شمرده می شود نه خبرهای دروغ و فضاسازی های شبکه های اجتماعی که فضای سیاسی ناسالم و معیارهای غلط است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11