ترامپ از جنگ علیه داعش وا داد

نویسنده: نیک پاتون والش

دیپلماسی ایرانی: اعزام نیرو به سوریه قرار بود محتاطانه ترین و در عین حال قدرتمندترین نفوذ ایالات متحده در خاورمیانه باشد. بیش از دو هزار نیروی ویژه آمریکایی در شمال سوریه در جنگ علیه داعش مشارکت دارند، اما این تنها دلیل ارزشمندی آنها برای آمریکا و متحدانش نیست. با این حال، در اقدامی متحیرکننده برای عموم افراد، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اخیرا خبر داده که قصد دارد این نیروها را هر چه سریع تر از خارج کند.

نیروهای نظامی ایالات متحده در سوریه تا به امروز مدیریت سه مساله را بر عهده داشته اند:

اول، آنها در کنار کردهای سوری که مناطقی در شمال سوریه را تحت کنترل دارند، علیه داعش می جنگند. این جنگ به سمت پایان خود پیش می رود؛ اما در عین حال به یک مرحله کلیدی رسیده که همان ممانعت از روی کار آمدن سرکرده ای قردتمند و نیرو گرفتن مجدد این گروه است.

آنها می توانستند برای مدت زمانی نامحدود در آنجا بمانند و جنگجویان داعش را در صحرا تعقیب کنند. اما در این زمینه دست کم در حال حاضر اهدافی ملموس و ممتد را دنبال می کردند. داعش در حال احیای خود و نیروگیری است و جنگ هنوز تمام نشده است. همانطور که چارلز لیستر از موسسه خاورمیانه می گوید، داعش مسئولیت حمله در رقه را که درست ده دقیقه پیش از اعلام تصمیم ترامپ رخ داده بود، بر عهده گرفت که این یعنی همچنان موجودیت دارد.

دوم، آنها به طور مداوم کردهای سوریه را تحت نظر و کنترل داشتند. باتوجه با اینکه آنها به گروهی از کردها کمک و آنها را مسلح می کردند که ترکیه، یکی از متحدان ایالات متحده در ناتو، به آن به چشم گروهی تروریستی نگاه می کند، مطرح کردن ادعای تحت نظر داشتن ممکن است عجیب به نظر برسد. اما حقیقت این است که تا زمانی که آمریکایی ها در آنجا بمانند، احتمال حمله نیروهای کرد که به همراه شرکای عرب خود زیر پرچم نیروهای دموکراتیک سوریه فعالیت می کردند، به ترکیه محدود بود.

سوم و مهم ترین مساله در ارتباط با حضور آمریکایی در سوریه، اهمیت این حضور برای متحدان نزدیک ایالات متحده از نظر سد کردن نفوذ ایران و روسیه در حال و آینده سوریه بوده است.

ایران به استفاده از سوریه برای ارسال سلاح به متحدان لبنانی خود یعنی حزب الله متهم  شده است. این اتفاق تهدیدی برای اسرائیل محسوب می شود. ایران اتهامات مبنی بر سوء رفتار این کشور در منطقه را «اظهارات هیستریک» افرادی توصیف کرده که تصویر این کشور را به صورت یک «دشمن فرضی» ترسیم می کنند.

روسیه نیز به دنبال بهبود وضعیت خود و دولت بشار اسد در سوریه در منطقه بوده است. آمریکایی ها بی دلیل در آنجا حضور نداشتند؛ این احتمال وجود دارد که در یکی از شب های ماه فوریه آنها ده ها مزدور روسی را که می خواستند به نیروهای اسد در بازپس گیری یک میدان نفتی کمک کنند، کشته باشند. این آمریکایی ها قدرتمند، تاثیرگذار و تا دندان مسلح بودند.

پایگاه های این نیروها در سوریه نیز سازه هایی موقت نبودند و نیستند. این نیروها مسیرهای هموار شده برای بلند شدن و نشستن هواپیماها و خطوط دفاعی مستحکمی داشتند. هیچ کسی تصور نمی کرد که روزی این نیروها روزی پایگاه خود را ترک کنند.

همه این مسائل سبب می شود که این سوال پیش بیاید: با توجه به دستاوردهای عمده حضور و شمار نسبتا جزئی این نیروهها، چرا ترامپ فرمانده ارشد نیروهای مسلح اینگونه تصمیم گرفت؟

زمان بندی این اتفاق قابل توجه است. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از چند روز پیش از تصمیم ترامپ به خارج کردن نیروها از سوریه اهدید به اعزام نیرو برای حمله به کردهای سوری متحد نیروهای آمریکایی و عقب راندن آنها از مواضعشان را آغاز کرده بود. اردوغان آنها را تهدیدی برای کشورش می داند و صراحتا آنها را تروریست می خواند و برای اقدامی جدی علیه آنها تحت فشارهای داخلی قرار دارد.

یکی از مسائلی که همواره او را از اقدام بازداشته بود، خطر درگیر شدن نیروهای آمریکایی در میانه چنین جنگی بود.

اگر نیروهای آمریکایی نباشند، این مخاطره هم از بین می رود. آنکارا و واشنگتن از متحدان در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به شمار می روند و حمایت آمریکا از کردها در جنگ با داعش به شدت ترکیه را برانگیخته و به نزدیکی بیشتر آن به روسیه انجامیده بود. این اقدام ترامپ ممکن است روند اوضاع را تغییر دهد.

یکی دیگر از ذینفعان خروج نیروهای آمریکایی از سوریه ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه خواهد بود. روسیه نیروی اصلی نظامی در سوریه پس از جنگ خواهد بود. هر اندازه هم که تصمیم ترامپ به نفع آمریکا قلمداد و توجیه شود، باز هم نمی توان اقدامات ترامپ برای خشنودی پوتین را نادیده گرفت.

در آخر اینکه این اقدام ترامپ درست همان کاری است که آمریکا بارها سابقه انجام آن را داشته است: رهایی کردها در خاورمیانه. ایالات متحده پس از جنگ اول خلیج فارس نیز همین کار را انجام داده بود و این مرتبه هم بسیاری از کردها می دانستند که در تنها ماندنشان و مواجهه احتمالی با ترکیه فقط مساله زمان مطرح است.

اما مهمترین مساله در ارتباط با خروج نیروهای آمریکایی از سوریه ناگهانی و غیرمنتظره بودن آن است که آشکارا با چندین منافع مهم سیاسی ایالات متحده در تناقض است و همین مساله سوالات بیشتری را درباره تصمیم ترامپ و زمان بندی آن پیش می آورد.

منبع: سی ان ان / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34