تنش های واشنگتن و مسکو بر سر شبکه نفتی ایران

نویسندگان: هنری فوی، ناستاسیا آستراشوسکایا و دیوید شپرد

دیپلماسی ایرانی: واشنگتن ادعا می کند که یک تاجر نفتی سوریه به فروش نفت خام و رساندن وجوه دریافتی در برابر آن به کشور جنگ زده خود کمک می کند و همه این اتفاق ها در یک کارخانه آجرسازی قدیمی و تحت حفاظت دولت روسیه رخ می دهد. به گفته وزارت خزانه داری آمریکا، محمد عامر آلشویکی از شرکت روسی خود برای پیشبرد مناسباتی پیچیده در راسته ارسال نفت ایران و تامین مالی گروه های شبه نظامی مرتبط با ایران در سوریه استفاده می کند و این اقدامات را با کمک یک شرکت بازرگانی تحت کنترل وزارت انرژی روسیه انجام می دهد. این شبکه تجارت نفت که کرملین وجود آن را نه تایید کرده و نه تکذیب، میزان تلاش های مسکو برای محافظت از صنعت تحریم شده نفت ایران و همچنین دولت بشار اسد و منافه مشترک سه کشور را نشان می دهد.

پشتیبانی نظامی مسکو از دولت بشار اسد در دمشق و توافق برای مبادله نفت در برابر کالا با تهران، روسیه را به یک میانجی کلیدی در منطقه تبدیل و توجه ایالات متحده را به این کشور جلب کرده است. واشنگتن اخیرا با افشای عملیات آلشویکی، تحریم هایی را علیه افراد و سازمان هایی که درگیر این ماجرا می دانسته، اعمال کرده است.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، سه شنبه گذشته گفت: «ایالات متحده با تلاش های مداوم خود اجازه نخواهد داد که چنین معاملات کثیفی انجام شوند. به ایران اجازه داده نخواهد شد تا با بهره برداری از نظام مالی بین المللی منطقه را بی ثبات کند.»

روسیه در واکنش به این اظهارات پومپئو بیانیه ای صادر و اعلام کرد: «تحریم های ایالات متحده تلاشی برای متوقف کردن کمک های نفتی به سوریه هستند که نیروهای مسلح آن هشت سال است با تجاوزهای تروریستی مبارزه می کنند و از این نظر، بیشتر بیانیه ای در حمایت از تروریست ها به نظر می رسند. ایالات متحده واقعا چنین چیزی می خواهد؟» کرملین عزم خود را برای کمک به ایران در تجارت نفت به رغم تحریم های اعمال شده از سوی آمریکا، از هیچ کسی پنهان نکرده است.  

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، درباره تحریم های جدید گفت: «این ایالات متحده آمریکاست که باید درباره استدلال های پشت این تحریم ها پاسخ دهد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم تحریم ها را «بی فایده، غیرمنطقی و ناکارآمد» توصیف کرد و گفت: «آنهایی که این تحریم ها را طراحی و اجرا کرده اند، دیر یا زود متوجه خواهند شد که به اهداف خود نمی رسند.»

هفت سال جنگ داخلی در سوریه صنعت نفت این کشور را نابود و آن را به متحد دیرینه اش یعنی ایران وابسته کرده است. براساس برآوردهای سازمان ملل، صادرات خالص نفت خام سوریه که در سال 2010 برابر با 386 هزار بشکه در روز بود، در سال 2016 به 10 هزار بشکه در روز رسید. تهران برای واردات سوخت به دمشق یک خط اعتباری چند میلیارد دلاری داده و طبق گزارش های اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، روزانه 60 هزار بشکه نفت خام برای سوریه تامین می کند که البته همچنان کمتر از میزان تقاضا در این کشور است.

در همین حال، حضور نظامی روسیه در سوریه ده ها هواپیمای جنگنده و بمب افکن و دیگر وسایل نقلیه و کشتی ها را شامل می شود که همه آنها به سوخت قابل اعتماد نیاز دارند. به گزارش وزارت خزانه داری ایالات متحده، تنها نهادهای روسی نیستند که در این روند دچار مشکل می شوند؛ بلکه برخی از شرکت های اروپایی که محموله های آلشویکی را که از کانال سوئز می گذشته بیمه کرده اند، نیز به مشکل بر خواهند خورد. مقامات آمریکایی به گروه های بین المللی بیمه درباره تانکر های حامل نفت از ایران به سوریه هشدار داده اند.

در فهرست تانکرهای نفتی که به گفته وزارت خزانه داری ایالات متحده در سال 2016 به سوریه سفر کرده اند، دست کم دو کشتی روسی دیده می شود.

اینکه اعمال فشارهای ایالات متحده در متوقف کردن جریان نفت و بودجه از ایران به سوریه تاثیرگذار باشد یا نه، مشخص نیست. دکتر عمار یوسف، اقتصاددان طرفدار دولت سوریه، به فایننشال تایمز گفت که تحریم های ایالات متحده علیه کسانی که در این عملیات دخیل هستند، احتمالا تاثیرگذار نخواهند بود و در روند تامین نفت خللی ایجاد نمی کنند. او افزود: «جایگزین کردن محمد عامر آلشویکی، تاجر تحریم شده، با یک تاجر یا شرکت دیگر که لزوما سوری نباشد، بسیار ساده است.»

منبع: فایننشال تایمز / مترجم: طلا تسلیمی