ترامپ با بهبود روابط با ایران عربستان را گوشمالی دهد

اووه بوت

دیپلماسی ایرانی: پس از قتل جمال خاشقجی، نیازی جدی برای بازنگری اساسی سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه به وجود آمده است.

واقعا جای تعجب است که آمریکا همچنان به شاهزادگان قاتل سعودی وفادار است که بخشی از آن به خاطر بی ثباتی در بازار نفت جهان است. این بی ثباتی عمدتا نتیجه حرکت اشتباه آمریکا در اعمال حداکثر تحریم ها علیه ایران است.

با ممانعت از دسترسی ایران به بازار نفت جهانی، دولت ترامپ در تلاش است تا اقتصاد ایران را زمین گیر کند. امید آنها تغییر نظام است. اینکه این سیاست را شکست خورده بدانیم به معنی تایید حکومت ایران نیست. نمی شود چنین حرفی زد. بلکه نکته ای که مطرح است این است که سعودی ها اصلا بهتر نیستند و حتی در بعضی موارد بدتر هم هستند.

تا جایی که من می دانم، بر خلاف سعودی ها، ایران برای حمله به آمریکا تروریست نفرستاده است. از بعد تاریخی که به این مسئله نگاه کنیم، حمایت از رژیم قاتل سعودی، برابر با حمایت از رژیم قاتل شاه ایران در دهه 1970 است.

خط مشی سیاست خارجی آمریکا در حمایت از دیکتاتورهای ظالم، که گاهی اوقات دلایل سیاسی کوته فکرانه پشت آن است، توسط پرزیدنت فرانکلین روزولت ایجاد شد زمانی که در مورد دیکتاتور نیکاراگوئه، آناستازیو سوموزا، در سال 1939 گفت: "سوموزا ممکن است یک آدم عوضی باشد، اما او آدم عوضی ما است."

حمایت از سوموزا و شاه، یک اقدام اشتباه فاجعه بار در آن زمان بود. و در مورد حمایت از سعودی ها هم همین خواهد بود.

در واقع، حمایت همه جانبه از سوموزا برای مدتی طولانی باعث روی کار آمدن دیکتاتوری کمونیست، دانیل اورتگا در نیکاراگوئه شد. اکنون هم قرار است همین تکرار را دوباره تجربه کنیم.

صادقانه می توان گفت، سخت است متوجه هرج و مرجی بشویم که در عربستان به پا شده است، اما سرسپردگی آمریکا به سعودی ها، نه توجیه استراتژیک دارد و نه در راستا منافع امنیتی امریکا است.

بی شک، اجرای سیاست خارجی آمریکا که هدفش تعامل با ایران و روحانیون باشد، امری پیچیده است. مخالفان در کنگره آمریکا به شدت با چنین سیاستی مخالفت می کنند.

دولت فعلی اسرائیل به شدت خشمگین خواهد شد و خود روحانیون هم ممکن است چندان راغب نباشند. اما بدترین گزینه ادامه همین مسیر به اصطلاح "راحت" است.

بهبود روابط با ایران باید تدریجی باشد. اگر با ذهنی باز به این مسئله نگاه کنیم، اصلا قابل درک نیست که رئیس جمهوری امریکا ادعا می کند عاشق کیم جونگ اون، دیکتاتور بی ثبات کره شمالی، شده است، اما نمی تواند با مقامات ایرانی وارد گفت وگو شود.

درست است که ایران با آمریکا و اسرائیل دشمنی دارد، اما ایران سلاح هسته ای ندارد. کیم، درست برعکس است و سلاح های هسته ای اش تا خاک آمریکا برد دارد.

بهود روابط با ایران پیامی جدی برای عربستان سعودی خواهد داشت و به آل سعود گوشزد می کند که دیگر اوضاع به همان منوال قبل نیست. این فشار به عربستان نشان خواهد داد که برای مقابله با تروریسم باید بیشتر تلاش کند، تروریسمی که ریشه هایش در آموزه های افراطی گرایی بنیادین مبلغان سعودی در سراسر جهان است.

همچنین آمریکا می تواند جایگاه خودش را دوباره در منطقه به عنوان تعیین کننده قدرت، تعریف کند. با داشتن روابط هم با عربستان و هم ایران، بر اقدامات آنها در خارج، نفوذ بیشتری خواهد داشت. هر گونه نقض قوانین بین المللی، مشمول مجازات خواهد شد. سیاست قدرت این گونه عمل می کند.

واقعیت این است که اگر امریکا به دنبال روابط نزدیک تر با ایران، بزرگترین دشمن عربستان در منطقه، باشد ضربه محکمی بر جاه طلبی های سعودی ها خواهد بود.

اگر این اتفاق نیافتد، آمریکا همچنان همان پول بگیر از تندروهای سعودی در داخل و خارج خواهد ماند.

ده ها سال است، چه در زمان دموکرات ها و چه در زمان جمهوری خواهان، که آمریکا از قدرت بالقوه گسترده اش در خاورمیانه عاقلانه استفاده نکرده است. از آن بدتر اینکه در راستای منافع امنیتی خودش هم درست عمل نکرده است.

یک برهه کوتاه در اواخر دولت اوباما بود که امید اصلاح سیاست آمریکا وجود داشت. اما ترامپ به سرعت نور این فرصت عادی سازی روابط دو جانبه را از بین برد.

یک سری منافع مشترک محدود – دفاعی و نفتی – امنیت آمریکایی ها و بسیاری از مردم کشور های غربی را به خطر انداخته است. شاید سیاست خارجی جدید نباید بر اساس لابیگری مشترک باشد، بلکه باید بر اساس شعار: "زندگی امریکایی ها اهمیت دارد" باشد.

نهایتا این راهی درست است برای برخورد با کشتار جمعی 11 سپتامبر که تحت حمایت عربستان بوده است.

و این راهی درست برای اذعان هر چند غیر مستقیم آمریکا به نقشش در ممانعت از شکوفایی دموکراسی ایران است، که با کشیدن نقشه کودتا سال 1953، و سرنگون کردن محمد مصدق مانع از تحقق این خواسته شد.

منبع : ژاپن تایمز / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33