نگرانی آمریکا از کمک روسیه به ایران در دور زدن تحریم ها

نویسندگان: کاترینا مانسون و دیوید شپرد

دیپلماسی ایرانی: دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه مه تصمیم به خروج از توافق هسته ای چندجانبه ایران گرفت؛ توافق هسته ای تعیین محدودیت بر برنامه هسته ای ایران در ازای تحریم ها را شامل می شد و آمریکا با خروج از آن تحریم ها علیه ایران را مجددا به اجرا در آورده است. دور اول تحریم ها در ماه آگوست اعمال شد و آمریکا می خواهد از پنجم نوامبر تحریم های سنگین علیه صادرات نفتی ایران را مجددا اعمال کند. اما مقامات ارشد آمریکا در متقاعد کردن دیگر کشورها برای کاهش واردات نفت از ایران به مشکل برخورده اند و نگران این مساله هستند که تهران به دنبال راه های جایگزین برای عرضه ی نفت خود در بازار باشد.

یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت: «ایران احتمالا می خواهد از روسیه برای فروش نفت خود در بازار جهانی در میانه تحریم ها استفاده کند. من سعی می کنم روسیه را حتی از اندیشیدن به این ایده منصرف کنم. به نفع روسیه نیست که فرار از تحریم های ایالات متحده را برای ایران تسهیل کند.»

این هشدار در حالی داده شده که جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، برای دیدار با مقامات ارشد روسیه در مسکو آماده می شود و پس از آن هم قرار است به یک کشور دیگر صادرکننده نفت در منطقه یعنی جمهوری آذربایجان که با ایران مرز مشترک دارد، سفر کند.

روسیه با تصمیم دولت ترامپ در اعمال مجدد تحریم های نفتی علیه ایران و عقب نشینی از توافق هسته ای 2015 که توسط چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا امضا شده، مخالف است. مسکو و تهران از دولت بشار اسد در سوریه در جنگ داخلی در این کشور در برابر شورشی ها که تا اندازه ای از حمایت قدرت های غربی به رهبری ایالات متحده برخوردارند، حمایت می کنند.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران هفته گذشته برای دیدار با همتای روسی خود به مسکو رفت و طبق گزارش های منتشر شده توسط وزارت انرژی روسیه، دو طرف درباره همکاری های دوجانبه مذاکره کرده و گفته اند می خواهند با افزایش تولید نفت، بازار جهانی را تثبیت کنند.

این در حالی است که مقامات آمریکایی چند ماه گذشته را به سفر به کشورهای مختلف گذرانده اند تا اطمینان یابند که مشتریان نفت ایران از جمله هند، کره جنوبی و ژاپن واردات از این کشور را متوقف می کنند. یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «هدف ما همچنان رساندن سطح واردات نفت از ایران به صفر به طور ایده آل تا پیش از 4 نوامبر است.» اما در هفته های اخیر، مقامات آمریکایی برای نخستین مرتبه به صورت علنی اعلام کردند که آماده اند برخی از خریداران نفت ایران را از تحریم ها معاف کنند که این مساله چشم انداز ادامه صادرات نفتی ایران به کشورهایی که سطح کلی خرید خود را کاهش داده اند، افزایش داد.

دولت آمریکا تولیدکنندگان بزرگ نفت مانند عربستان سعودی و روسیه را به افزایش صادرات در جهت جبران هر گونه کسری ناشی از حذف نفت ایران از بازار و پایدار نگه داشتن قیمت ها، ترغیب کرده است. روسیه از پنج ماه پیش افزایش تولید نفت را آغاز کرده و با افزایش تولیدات به میزان دست کم 400 هزار بشکه در روز، سطح تولیدات خود را به حدود 11.4 میلیون بشکه رسانده است. انتظار می رود صادرات روسیه پس از 5 نوامبر افزایش بیابد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، گفته است که در ماه های آتی احتمالا تولید نفت را به میزان 200 تا 300 هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد و تحلیلگران معتقدند که این برآورد، واقع گرایانه است.

تاجران و تحلیلگران نفت می گویند تشخیص انتقال گسترده نفت از ایران به روسیه ساده خواهد بود. دو کشور هیچ خط لوله مشترکی ندارند و در هر انتقالی مجبور خواهند شد از طریق ارسال بشکه های نفت از طریق دریا و احتمالا دریای خزر اقدام کنند که تشخیص و ردگیری آن از طریق سیگنال ها و تصاویر ماهواره ای نسبتا ساده خواهد بود.

شماری از تاجران به «فایننشال تایمز» گفته اند نفت ایران را که مجددا در روسیه بسته بندی شده باشد، نخواهند پذیرفت. شرکت های نفتی دولتی روسیه و شرکت های خصوصی هم تمایلی به تحریم شدن از سوی آمریکا ندارند.

در یک سناریوی دیگر، روسیه می تواند از نظر تئوری، از نفت ایران برای مصرف در پالایشگاه های خود استفاده کند؛ بدین ترتیب، نفت تولیدی بیشتری برای صادرات خواهد داشت.

مذاکرات بر سر برنامه «نفت در برابر کالا» از چند سال پیش بین روسیه و ایران در جریان بوده و به دور قبلی تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه ایران در سال های 2012 تا 2015 برمی گردد. اگرچه رسانه های روسیه و ایران گفته اند توافق مربوطه در بهار امسال حاصل شده، اما در بازار شک و تردیدهای بسیاری درباره چنین مناسباتی وجود دارد.

منبع: فایننشال تایمز / مترجم: طلا تسلیمی