تصمیم های ترامپ من را گیج می کرد

متیو فون روه

دیپلماسی ایرانی: زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه سابق آلمان که اخیرا از پست خود کنار رفت در مصاحبه با اشپیگل از چالش های آلمان با دولت ترامپ در ایالات متحده و شیوه مواجهه برلین با حکمرانان در روسیه می گوید.

اشپیگل: آقای گابریل، آرزو داشتید هنوز هم وزیر امور خارجه آلمان می بودید؟ در کتاب تان به نظر می آید که قادر نبودید بسیاری از طرح های خود را عملی کنید.

زیگمار گابریل: من یک آدم سیاسی هستم و نمی توانم تظاهر کنم که به این خاطر که دیگر پست سیاسی ندارم سیاست مورد علاقه من نیست. دنیا به سرعت در حال تغییر است. ما آلمانی ها با خطر دست کم گرفتن عواقب این تغییرات مواجه هستیم.

در دورانی که شما در وزارت امور خارجه آلمان خدمت می کردید آیا لحظه ای بود که تصور کنید ایالات متحده دیگر یک متحد قابل اتکا نیست؟

لحظه ای بود که با خودم فکر کردم "خدای من، دقیقا چه اتفاقی دارد رخ می دهد؟" زمانی که داشتیم به بحران عربستان سعودی و قطر می پرداختیم. وقتی با رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا صحبت می کردم برداشتم این بود که او هم اوضاع را مثل ما می بیند و قصد دارد اثر آرام کننده ای داشته باشد. بعد با دونالد ترامپ حرف زدیم و او گفت: "رکس تیلرسون با من اختلاف دیدگاه دارد. ما می بایست سعودی ها را تقویت کنیم. آنها میلیاردها دلار قرارداد تسلیحاتی با ما امضا کرده اند."

وقتی که تیلرسون در جریان نشست جی هفت به اروپایی ها گفت که اوکراین مشکل خودتان است، یکی از این لحظات نبود؟

چرا، کاملا آشفته و گیج شدم. به او گفتم این حرف را جدی نمی گویی! در پاسخ به من گفت: "فقط می خواستم آماده ات کنم تا بدانی رئیس جمهور من چطور فکر می کند. علاقه ای به مساله اوکراین ندارد" هر چند اگر این حرف ما را  مجبور کرده باشد که سرنوشت خودمان را در دست گیریم، حسنی داشته است.

شما در کتاب تان نوشته اید که خطر در حال ظهور از جانب آلمان به دلیل سلطه نظامی نخواهد بود، بلکه به خاطر سلطه انفعال است. آیا خود شما هم تا حدی مسئول آن نیستید؟

هر کسی که بازیگر سیاسی است به اندازه ای مسئول است. برای دهه ها ما به این حقیقت عادت کرده بودیم که ایالات متحده مسئول مراقبت از هر چیز نامطلوبی است که در جهان رخ می دهد. حالا ترامپ ما را ملامت می کند که چرا برای امورات نظامی خود پول خرج نمی کنید. هرچند بخشی از حقیقت این است که خود ایالات متحده برای روزگار آزگاری دقیقا آن وضع را مطالبه می کرد. هراس از آن داشتند که قدرت نظامی بیش از اندازه آلمان ممکن است جنگ جهانی دیگری به راه بیندازد. یک بار به تیلرسون گفتم نمی دانم شکایت شما از برای چیست، شما 70 سال است ما را جنگ گریز و غیر مسلح بار آورده اید. حالا این طور شده ایم و شما غافلگیر هستید. تیلرسون به خنده افتاد.

مورد مهمی دیگر برای شما رفتار روسیه است. شما تاکید دارید که به این کشور "تعصب مثبت" دارید. منظورتان چیست؟

اوکراینی ها، مردم بلاروس و روس ها در جریان جنگ جهانی دوم رنج غیر قابل توصیفی بردند. ما اینجا مسئولیتی داریم. اما دوران هایی بوده است که به بهای از دست دادن لهستان، روابط خود با روسیه را بهبود بخشیده ایم.  

پس باید راجع به خط لوله نورد استریم 2 هم صحبت کنیم. بسیاری از کشورهای اروپای شرقی و ایالات متحده از اینکه گاز مستقیما از روسیه به آلمان منتقل شود ناراضی هستند.

اگر این خط لوله مسیر ویژه ای را موجب می شود پس چرا کمیسیون اروپایی آن را ممنوع نمی کند؟ پاسخ ساده است: این خط لوله به هر معنایی منطبق با قوانین اروپا است. من طرفدار دور زدن قانون برای مجازات روسیه نیستم و تا زمانی که با قوانین اروپا همخوانی دارد، اقتصاد آلمان می تواند تصمیم بگیرد که از چه کشوری گاز بخرد.

فقط برای اینکه تصمیمی به لحاظ حقوقی مشروع است معنی اش این نیست که از منظر سیاسی هم خردمندانه است. بسیاری در اروپای شرقی و ایالات متحده این خط لوله را به مثابه ابزاری ژئوپولتیک در دستان کرملین می بینند.

شاید بخواهیم در این گزاره خود تجدید نظر کنید. چرا که اگر معیار رفتارهای ما خرد باشد و نه قانون، دیگر چندان از  استبداد دور نخواهیم بود. قرارداد ها الزام آور هستند. ما ولادمیر پوتین را متهم می کنیم که قوانین را به خاطر فرصت های سیاسی تغییر می دهد. نمی توانیم خودمان این کار را انجام دهیم.

منبع: اشپیگل / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33