پالایشگاه ستاره خلیج فارس؛ برگ برنده ایران در دوران تحریم

 پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که فازهای اول و دوم آن در دولت های یازدهم و دوازدهم به بهره برداری رسیده، برگ برنده ایران در زمان تحریم است که می تواند علاوه بر حفظ خودکفایی، برنامه های تحریم بنزین و بحران آفرینی در کشور را ناکام بگذارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، بنزین به عنوان محصول پرمصرف و راهبردی در دنیای معاصر، با رفاه و توسعه جوامع ارتباطی نزدیک دارد؛ به طوری که اختلال در روند تامین آن با نارضایتی و بحران هایی همراه می شود.
در این میان، دولت آمریکا که عزم خود برای برقراری دور جدید تحریم ها علیه ایران را جزم کرده است، در گذشته به بنزین به عنوان نقطه ضعف دولت ایران می نگریست، زیرا بخش عمده آن وارداتی بود. به همین دلیل به راحتی می توانست به تحریم صادرات بنزین به ایران اقدام کند، همان طور که در دور قبلی تحریم ها به این کار دست زد.
این بار، شرایط تغییر کرده است؛ زیرا با توجه ویژه به توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس که به عنوان بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان شناخته می شود، نگرانی بابت کمبود بنزین در کشور رفع شده است.
نکته دیگر این است که با راه اندازی پالایشگاه 360 هزار بشکه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، ایران از بابت افزایش تولید میعانات گازی و تحریم احتمالی صادرات آن نیز نگرانی نخواهد داشت. 

** برگ برنده ایران در زمان تحریم
پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در شرایطی راه‌اندازی شد که ممکن بود با وجود افزایش مصرف بنزین، واردات این فرآورده با مشکل روبرو شود.
با توجه به سیاست رییس جمهوری آمریکا که تلاش می کند از همه ابزارها برای اعمال فشار به ایران استفاده کند، در صورت ناتوانی کشور در تولید بنزین، به سراغ تحریم صادرات بنزین به ایران نیز می رفت اما با توجه به راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس، این ابزار فشار از دستان آمریکا خارج شده است.
اکنون ایران می تواند براحتی نسبت به تولید و ذخیره سازی بنزین اقدام کند. در این میان، تنها نگرانی مربوط به داخل کشور است که مردم، مصرف بی رویه دارند و با خودروهای بی کیفیت تولیدی خودروسازان داخلی، این سرمایه های ملی را به راحتی می سوزانند.

** شتاب دهی به ساخت ستاره در دولت یازدهم
قرارداد ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اواسط دهه 1380 به امضا رسید که قرار بود در چهار سال، با افزایش تولید بنزین و خودکفایی کشور در این فرآورده راهبردی هر چه زودتر ساخته شود اما این هدف هیچگاه محقق نشد و ساخت آن به دلیل تحریم و سوءمدیریت طبق برنامه پیش نرفت و بارها با تاخیر افتاد.
درنهایت، در دولت یازدهم بخش هایی از مرحله نخست این پالایشگاه به بهره برداری رسید و در تیرماه امسال نیز فاز 2 باحضور رییس جمهوری به طور رسمی راه اندازی شد که با راه اندازی آن تراز تولید و مصرف بنزین در کشور، مثبت شد.
هزینه ساخت این پالایشگاه حدود چهار میلیارد دلار است که به طور کامل از محل منابع داخلی تامین شده است.

** جلوگیری از تحریم فروش میعانات گازی ایران
پس از اعمال تحریم‌های احتمالی جدید بر ایران، فروش میعانات گازی پارس جنوبی دشوار می ‌شد اما پالایشگاه ستاره خلیج فارس با مصرف روزانه 360 هزار بشکه میعانات گازی، مانع بروز مشکل می شود.
با توجه به این که میعانات گازی، به واسطه تولید گاز از میدان پارس جنوبی تولید می شود، باید سریعا به مصرف داخلی رسیده و یا صادر شود، در صورت عدم توان در فروش و مصرف میعانات گازی، روند تولید گاز کشور دچار اخلال می شد.
بر این اساس، پالایشگاه ستاره خلیج فارس علاوه بر تولید بنزین به تداوم روند عادی تولید گاز کشور نیز کمک می کند.

** کاهش واردات بنزین به لطف ستاره
ایران که از مصرف کنندگان بزرگ بنزین در جهان است، به علت وجود خودروهای بی کیفیت و پر مصرف و تردد بالای شهری و برون شهری، همواره با معضل افزایش مصرف بنزین روبروست؛ به طوری که سالیانه باید مبلغ قابل توجهی را صرف واردات بنزین کند.
با راه اندازی فازهای پالایشگاه پارس جنوبی، روند صعودی واردات بنزین متوقف شده است و اکنون حتی کمتر از میزان پیش بینی شده، بنزین وارد می شود.
بر اساس برنامه ریزی انجام شده قرار بود در سه ماه نخست امسال به طور میانگین روزانه 9 میلیون لیتر بنزین وارد شود اما این میزان به پنج میلیون و 700 هزار لیتر کاهش یافت که نشان دهنده 36 درصد واردات کمتر از برنامه پیش بینی شده است.

** پالایشگاه ستاره خلیج فارس مانع خروج 5.4 میلیارد دلار
پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس از زمان راه اندازی مرحله نخست آن در اردیبهشت سال 1396 تا پایان خرداد امسال، از خروج پنج میلیارد و 400 میلیون دلار ارز جلوگیری کرد.
این پالایشگاه روزانه حدود 15 میلیون دلار بابت تولید سه فرآورده بنزین، نفت‌گاز و گاز مایع آن در داخل، ارز ذخیره می کند.
معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این باره گفت: پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس روزانه 24 میلیون لیتر بنزین یورو 5 و 6 میلیون لیتر فرآورده میان تقطیر تحویل می‌دهد که اگر ارزش هر لیتر را 50 سنت در نظر بگیریم، مجموع آن برابر با 15 میلیون دلار در روز می‌شود.
علیرضا صادق‌آبادی افزود: این پالایشگاه از زمان افتتاح فاز نخست آن تا ابتدای تیرماه، سه میلیارد و 700 میلیون لیتر بنزین،‌ یک میلیارد و 700 میلیون لیتر نفت‌گاز، 500 میلیون لیتر گاز مایع و 9 میلیارد لیتر سایر فرآورده را تولید کرده است.
مجموع این تولیدات، حدود پنج میلیارد و 400 میلیون دلار ارزش دارد که به همین میزان، از خروج ارز جلوگیری شده است.

** خودکفایی در تولید بنزین 
با وارد مدار شدن همه فازهای پالایشگاه ستاره، ایران پس از ۱۰۵ سال از واردات بنزین خودکفا می شود و حتی کشورمان می تواند به صادر کننده این فراورده نیز تبدیل شود
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در این باره گفت: با راه‌اندازی فاز سوم ستاره خلیج فارس، روزانه 12 میلیون لیتر دیگر به حجم بنزین یورو 5 تولیدی ایران افزوده خواهد شد و تلاش بر این است که روزانه 80 میلیون لیتر بنزین یورو 5 تولید کنیم و به هدف ظرفیت تولید روزانه بیش از 100 میلیون لیتر نزدیک شویم.
ساماندهی واردات و صادرات و حمایت از خودکفایی در تولید کالاها از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال 1392 ابلاغ شد.
پس از آن، سال 1395 از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت. سال 1396 نیز «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال» بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی شعار سال 1397 را «حمایت از کالای ایرانی» اعلام کردند. 
قرار است واحد تقطیر فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس مهرماه امسال راه‌اندازی شود که مجموع تولید بنزین یورو 4 و 5 را به 54 میلیون لیتر در روز می رساند.
اکنون ایران از بین پنج فرآورده اصلی نفت، صادرکننده چهار فرآورده نفتی شامل گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره و گاز مایع است و فقط بخشی از بنزین مورد نیاز کشور از محل واردات تامین می شود که آن نیز بزودی متوقف می شود.
میانگین مصرف روزانه بنزین از آغاز امسال تا پایان اردیبهشت به 85 میلیون و 900 هزار لیتر رسید که نسبت به مدت مشابه پارسال 9.4 درصد رشد را نشان می‌دهد. 

** بزرگترین پالایشگاه میعانات گاز جهان در ایران 
پالایشگاه 360 هزار بشکه ای ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگ ترین پالایشگاه در دست ساخت میعانات گازی منطقه خاورمیانه به شمار می رود که تاکنون 2 فاز آن در بندرعباس راه اندازی شده است.
سه فاز این پالایشگاه از ظرفیت تولید روزانه 36 میلیون لیتر بنزین و 14 میلیون لیتر گازوییل با استاندارد یورو4 اتحادیه اروپا برخوردار است.
علاوه بر بنزین و گازوییل محصولات دیگری مانند 2 هزار تن در روز گازمایع، سه میلیون لیتر سوخت هواپیما و 130 تن گوگرد تولید و عرضه می شود.