تاثیر مذاکره ترامپ و اون بر برجام

روزنامه آرمان در سرمقاله ای به قلم مرتضی مکی کارشناس مسائل بین الملل، آورده است: نگاهی به کلیات اسناد همکاری میان ترامپ و اون نشان می دهد که به جز یکسری کلیات نباید انتظار خروجی مضاعفی در کوتاه مدت از این اسناد همکاری داشت. پیش از این نیز مذاکرات 6 جانبه ای در شرق آسیا میان کره شمالی، چین، ژاپن، روسیه و آمریکا در مورد کره شمالی برگزار شده بود که آن زمان نیز آمریکا به هیچ یک از تعهدات و قول و قرار هایی که با هدف خلع سلاح هسته ای کره شمالی داشت عمل نکرد و همین امر موجب شد تا کره شمالی عملا به سمت خروج از ان پی تی و دنباله گیری برنامه هسته ای خود برود. از طرف دیگر باید اذعان کرد که همواره ارتباط و پیوندی بین موضع ایران و کره شمالی در چارچوب مدل های مورد بحث مطرح بوده است. اینکه مدل عراق، لیبی، کره شمالی و... کدام مدل می تواند به نتیجه مطلوب برسد.

از این جهت شاید برای آمریکایی ها لیبی یکی از مطلوب ترین مدل ها برای خلع سلاح هسته ای کشورهایی است که با غرب همسو نیستند. این نکته ای بود که جان بولتون دو هفته گذشته مطرح کرده بود که در مورد کره شمالی نیز می توان مدل لیبی را تکرار کرد و تمام تسلیحات هسته ای این کشور را از آن خارج نمود که این اظهارات با واکنش شدید کره شمالی مواجه شد و بازتاب آن موجب شد تا ترامپ در مواضع خود تجدید نظر کرده و دوباره بحث دیدار با اون را مطرح کند که روز گذشته تحقق یافت. این مساله همواره مطرح بوده که برجام می تواند مدل موفق و مطلوب تری در چارچوب عدم اشاعه سلاح هسته ای باشد یا رویکردی که نسبت به کره شمالی اتخاذ می شود. این مساله محل اختلاف میان اروپا و آمریکا است.

اروپایی ها مدل برجام را موفق و دستاوردی بزرگ در چارچوب سیاست منع اشاعه سلاح هسته ای پی می گیرند، از برجام حمایت می کنند و مدل کره شمالی را مدل خطرناک تری می دانند. گرچه ترامپ به دنبال اثبات نظر خود است که اعمال فشارهای سیاسی اقتصادی به کره شمالی به نتیجه رسیده و از این راه توانسته رهبر کره شمالی را پای میز مذاکره بکشاند و از وی برای خلع سلاح هسته ای تعهد بگیرد. اگر این خواست و نظر ترامپ تحقق پیدا کند وی در داخل آمریکا و سطح بین المللی دست برتر را خواهد داشت. البته اکنون برای قضاوت در مورد تحقق انتظار و خواست ترامپ در راستای منع پیشبرد سلاح هسته ای کره شمالی بسیار زود است.

در هفته های آتی بیشتر مشخص خواهد شد که ترامپ تا چه حد می تواند به آنچه گفته امیدوار باشد. وضعیت و موقعیت کره شمالی، نگرانی چین از همگرا شدن کره شمالی با آمریکا، کره جنوبی و ژاپن و... متغیرهایی هستند که بر اهداف و سیاست های ترامپ تاثیر مستقیم می گذارد. البته متن اسناد همکاری آمریکا و کره شمالی نشان می دهد که ما به ازای خلع سلاح هسته ای کره لغو تحریم های اقتصادی و ازائه کمک های مالی است. باید دید چه میزانی این تحریم ها لغو شده و این کمک ها ارائه خواهد شد. بدون دستیابی به این انتظارات بعید به نظر می رسد که کره شمالی از رویکرد هسته ای خود دست بردارد. از سوی دیگر بسیاری از تحولات بین المللی را باید از منظر طرف مقابل دید.

ترامپ تلاش می کند با استفاده از پشتوانه سیاسی، نظامی و اقتصادی که آمریکا در عرصه نظام بین الملل دارد موضوع خلع سلاح کره شمالی را پیش ببرد. از سوی دیگر مقامات کره شمالی نیز به عینه می بینند آمریکا از برجام که پشتوانه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را داشت بدون هیچ تعهد و پایبندی خارج شد.

حال چطور می شود به چنین رئیس جمهور و کشوری اعتماد کرد که در قبال تعهدات خود مبنی بر لغو تحریم های کره شمالی در ازای خلع سلاح هسته ای این کشور پایبند بماند؟ در این راستا گرچه برخی معتقدند که ترامپ درصدد است با این دیدار و مذاکره، برجام را تحت الشعاع قرار دهد و آن را نیز به مذاکره ای دوجانبه تبدیل کند، اما بعید به نظر می رسد مدلی که ترامپ در مورد کره شمالی در پیش گرفته تاثیر مستقیمی بر روند برجام بگذارد.