خروج امریکا از برجام، فرصت طلایی برای نزدیکی روسیه و اروپا

دیپلماسی ایرانی: پاریس بعد از این که امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه را دوست رئیس جمهوری امریکا، دونالد ترامپ معرفی کرد و امیدوار بود که بتواند با این دوستی روی وی تاثیر بگذارد اما موفق نشد، اکنون این قمار را روی رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین انجام می دهد. حالا فرانسه روی تاریخ مشترک دو کشور تاکید می کند و تلاش دارد روابط پیچیده دو طرف را گسترش دهد و امیدوار است که سن پترزبورگ بتواند سکوی پرشی برای رسیدن به این هدف باشد.

مکرون تنها چند روز بعد از انتخابش به سمت ریاست جمهوری فرانسه در مه 2017 بود که همتای روسی اش را با تشریفاتی باشکوه پذیرا شد، در حالی که اختلافات میان سران کرملین و غربی ها بر سر انضمام کریمه به اوکراین در سال 2014 به قوت خود باقی بود.

در آن دیدار مکرون تلاش نکرد که اختلافات را پیش بکشد و پوتین را با آغوش باز در کاخ ورسای پذیرفت و با یکدیگر به نمایشگاه جنگ افزارهای بزرگ نظامی تاریخ فرانسه رفتند. مکرون در آن دیدار به ستایش از پتر کبیر برخواست و او را فردی توصیف کرد که با اروپا با روی باز برخورد می کرد، هدف او از این کار ایجاد نرمش در روابط فرانسه و روسیه بود.

این بار پوتین از مکرون در سن پترزبورگ استقبال کرد، پایتخت امپراطوری روسیه تزاری که نزدیک ترین شهر بزرگ روسیه به اروپا محسوب می شود. میشل ایلچانینوف، فیلسوف و متخصص امور روسیه در این باره می گوید: «این تلاشی است از سوی مکرون بعد از دیدارش با پوتین در ورسای تا بتواند از موضع قدرت با پوتین مذاکره کند.»

ایلچانینوف که نویسنده کتاب «آن چه در سر ولادیمیر پوتین می گذرد» است، درباره رئیس جمهوری فرانسه می گوید: «او از جمله افراد آگاه و کارشناس در روابط بین الملل است که قبل از سفر به روسیه در ورسای بر شکوه و عظمت و حتی عمق تاریخی روسیه و سرور کرملین تاکید کرد تا این شگفتی را نزد رئیس جمهوری روسیه ایجاد کند که فرانسه آن کشوری نیست که پوتین خیال می کند مثل دیگر کشورهای غربی نسبت به ریشه ها و اصالت آن بی توجه است.»

در مسکو، پوتین که برای چهارمین بار به سمت ریاست جمهوری روسیه انتخاب شده، رویکرد تازه ای را در نزدیکی به مکرون اتخاذ کرده است. فئودور لوکیانوف، رئیس شورای روابط خارجی و دفاع روسیه در این باره می گوید: «فرانسه تلاش می کند به جایگاه حقیقی اش به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی بازگردد. سال ها از زمانی که در این جایگاه بود می گذرد. بر این اساس باید آن چه میان پوتین و مکرون می گذرد را جدی گرفت و به حرف هایشان بیش از پیش توجه کرد. اگر بنا باشد مکرون فقط حرف بزند و کاری نخواهد بکند، پوتین به سرعت آن را خواهد فهمید.»

موارد اختلافی دو رئیس جمهور بسیار است، از سوریه و اوکراین گرفته تا بحران دیپلماتیکی که به تازگی بر سر مسمویت جاسوس سابق روسیه در بریتانیا ایجاد شده است. این در حالی است که دونالد ترامپ فرصت استثنائی و طلایی را بعد از خروج امریکا از پرونده هسته ای برای سران فرانسه و روسیه ایجاد کرده است، اقدامی که اروپایی ها آن را به مثابه سیلی محکمی به صورت خود می دانند.  

درباره ایران و سوریه، کاخ الیزه اعلام کرد که مکرون تمایل دارد گفت وگوهای جدی بر سر نقاط مشترک میان دو کشور داشته باشد. در این بیانیه آمده است که ما با چشمان باز و درک سختی ها این مساله را پیگیری می کنیم.

خبرگزاری امریکایی بلومبرگ در این باره گزارش داد که سفر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به روسیه بخشی از تلاش های گسترده اروپا برای حفظ برجام محسوب می شود، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه بخشی از این توافق به حساب می آید. این در حالی است که این سفر این بیم را نزد اروپایی ها به وجود آورده که می تواند تهدیدی برای جدایی فرانسه از متحدان اروپایی اش باشد. بعد از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران، مکرون و پوتین پایبندی و عزم خود را به نجات برجام اعلام کرده اند. در حالی که مسکو تمایل به نزدیکی بیشتر با تهران دارد پاریس به دنبال امضای توافق جدید گسترده تری است که فعالیت های هسته ای ایران بعد از سال 2025 و برنامه موشک های بالستیک ایران و حضور ایران در سوریه و یمن را نیز شامل شود.

مکرون روی بهبود روابط میان اروپا و روسیه بعد از سال ها تنش بر سر پیوستن کریمه به روسیه و جنگ در شرق اوکراین و به تازگی بحران مسمومیت جاسوس روس، سرگی اسکریپال در بریتانیا حساب کرده است. روسیه همچنین احساس می کند در تلاش اروپایی ها برای حل مساله ایران فرصتی برای پیروزی او در نزدیکی به اروپایی ها به وجود آمده است.

تاتیانا کاستویفا جان، کارشناس مرکز فرانسوی روابط بین الملل در این باره می گوید: «ما آمادگی داریم به موفقیتی چشمگیر بر سر اعلام موضعی مشترک بر سر این موضوع دست یابیم.»

در همین رابطه یک دیپلمات روس نیز می گوید: «با وجود اختلافات بسیار میان روسیه و اروپا مساله هسته ای ایران فرصتی برای ایجاد زمینه ای جدید برای همکاری میان روسیه و اروپا به وجود آورده است.»

الکساندر اورلوف، سفیر سابق روسیه در فرانسه که در دیدار سال 2017 رئیس جمهوری روسیه از پاریس و در مراسم کاخ ورسای حضور داشته است نیز در این باره می گوید: «این امکان وجود دارد که مکرون و پوتین به توافقی با یکدیگر در این زمینه برسند. هر دوی آنها به شدت بر روابط فرهنگی و سابقه تاریخی دو کشور تاکید دارند و بر پیشبرد اهداف با تکیه بر این ویژگی ها اصرار می کنند.»

وی در ادامه می افزاید: «بدون مبالغه باید گفت که کاملا طبیعی است که روابط مکرون با پوتین بسیار بهتر از رابطه اش با ترامپ باشد، پوتین و ترامپ دو فرد کاملا متناقض هستند، ترامپ فرد بسیار سطح پایینی است، بنابراین طبیعی است که رابطه مکرون با پوتین قوی تر باشد.»

منبع: العرب / ترجمه: علی موسوی خلخالی