آمریکا به سوی نابودی برجام می رود

دیپلماسی ایرانی: جایگزینی احتمالی رکس تیلرسون با مایک پمپئو یکی از آخرین موانع  بین دونالد ترامپ و نابودی یک موفقیت بزرگ دیپلماتیک، منع گسترش تسلیحات هسته ای و مهار مناقشات در خاورمیانه، که به وضوح به نفع آمریکا است را از میان برداشت. برجام یک توافق بین المللی است. دلایل زیادی برای نگرانی وجود دارد که نابودی برجام گامی به سوی پیامدهای بدتر است. یک جنگ جدید از سوی ایالات متحده در خاورمیانه. ترامپ و پمپئو در حال برنامه ریزی برای یک درگیری بی پایان، افزایش تنش و گسترش تسلیحات هستند.

آنها این کار را به دلایل اشتباهی انجام می دهند.  مسلما تیلرسون حامی ایران نیست. او در سمت خود  به عنوان وزیر امور خارجه (دوره ای کوتاه و همراه با نارضایتی)  دارای تفکرات ایدئولوژیک یا سیاسی مشخصی نبود که انتظار رود تفکراتش را در سیاست با ایران در یک مسیر  شکل دهد.

او به ترامپ برای ممانعت از خروج اش از برجام مشورت داد. زیرا هر تحلیل عینی و بی طرفانه به این نتیجه ختم می شود که مچموعه ای از محدودیت های سخت گیرانه باید بر روی برنامه هسته ای ایران  باشد تا صلح آمیز بودن برنامه حفظ شود. 

تلاش ترامپ علیه برجام، بر پایه مخالفت و نابودی او با هر چیزی است که باراک اوباما انجام داده است. این تنها ویژگی ثابت ترامپ در مقام ریاست جمهوری اوست . یکی دیگر از دلایل اصلی مخالفت ترامپ با برجام، ویژگی کم ثباتی شخص ترامپ – خم شدن در برابر هر چیزی که دولت اسراییل می خواهد-  است. همان گونه که در سیاست های دیگر او مانند انتقال سفارت به بیت المقدس مشهود است.

خصومت بی وقفه ی پمپئو با برجام ریشه در رکورد او به عنوان یکی از افراطی ترین اعضای کنگره دارد. عزم او برای از بین بردن دستاوردهای سیاست خارجی اوباما جزیی از نقش اوست. همچنین سابقه طولانی پمپئو در اسلام هراسی و ایران هراسی  بیشتر احساسی است. افراطی بودن او درباره ی ایران شاید در تلاش او برای ایجاد تصویری از اتحاد ایران و القاعده نمایان باشد. هر چند که چنین اتحادی وجود ندارد زیرا ایران و القاعده دارای اختلافات فرقه ای و ژئوپلوتیک هستند.

یکی دیگر از پیامدها در مسیر نابودی برجام تاثیراتی است که سیاست ها در قبال ایران و برجام، برکره ی شمالی ممکن است داشته باشد. یک تحلیل این است که تعهد آمریکا بر برجام برای گرفتن امتیاز از پیونگ یانگ در مورد برنامه هسته ای کره شمالی مهم است. به این دلیل که کره شمالی باید مطمئن شود که ایالات متحده هرگونه چانه زنی با آنها را حفظ خواهد کرد. همچنین نقض برجام طرف های دیگر این توافق را که برای آوردن فشار اقتصادی به کره شمالی ضروری هستند را به دشمنی وا می دارد. یک سناریوی جایگزین این است که چشم انداز مذاکره با کره شمالی به ترامپ انگیزه ی بیشتری برای پاره کردن برجام می دهد. یکی از طرفداران ترامپ می گوید: "کیم می داند که اگر او قرار است به توافق دست یابد، این توافق باید محکم تر از برجام باشد." هر چند که این سناریو به نظر منطقی نیست.

نتیجه بد دیگر خروج از برجام که ترامپ و پمپئو برای آن تلاش می کنند این است که شش طرف دیگر این پیمان، نسخه های دیگر این توافق را پس از خروج ایالات متحده، حفظ خواهند کرد؛ اما ممکن است این اتفاق نیفتد. این هفته معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: "اگر ایالات متحده از توافق هسته ای خارج شود، ما نیز از آن خارج خواهیم شد. ما به اروپایی ها گفتیم که اگر آنها نمی توانند ایالات متحده را در این معاهده نگه دارند، ایران نیز آن را ترک خواهد کرد." این بدان معنی است که تمام محدودیت هایی که در برجام برای جلوگیری از توسعه برنامه هسته ای گذاشته شد از بین خواهد رفت.

همه ی اینها بر این واقعیت تاکید دارد که بحث در مورد «توافق بهتر» و اصلاح «نقص ها» یک بازی برای از بین بردن برجام است. کسانی که از برنامه های موشکی و یا سایر فعالیت های غیر هسته ای ایران شکایت دارند، تعداد بیشتری از این دست فعالیت ها و برنامه ی هسته ای توسعه یافته را خواهند دید. علاوه بر همه اینها، منافع ایالات متحده از دنیایی که می بیند آمریکا به معاهداتش پایبند نیست و از طرف دنیایی که می بیند در سیاست خارجی ایالات متحده تخریب بر دیپلماسی برتری دارد ، آسیب بیشتری- از خواهد دید.

منبع : نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33