کشورهای اسلامی را برای تحریم ورزشی اسرائیل همراه کنیم

نویسنده: سید هادی برهانی، دکترای مطالعات فلسطین از مرکز اروپایی مطالعات فلسطین در دانشگاه اکستر انگلستان و استاد مطالعات فلسطین دانشگاه تهران  

دیپلماسی ایرانی: پیشنهادی در جهت نجات سیاست تحریم ورزشی اسرائیل:

• سرانجام خبر تصمیم ناگوار تحریم کشتی ایران منتشر و تایید شد. در این تصمیم یک کشتی گیر ارزشمند کشورمان و مربی وی که در کار عدم رویارویی با کشتی گیر اسرائیلی در مسابقات کشتی امیدهای جهان دخیل بودند، برای مدتی از فعالیت ورزشی محروم شدند. با تلاش مسئولین امر مجموعه کشتی ایران از خطر تحریم جست اما اعلام شد تکرار حرکت مشابهی در مسابقات آینده، ورزش ایران را با خطر تحریم فراگیر روبه رو خواهد ساخت.
• زمانی که شرکت دو تن از فوتبالیست های کشورمان در مسابقه ای با تیمی اسرائیلی در یونان به مسئله ای مشابه بدل شده بود، مطلب کوتاهی با عنوان «تحریم ورزشی اسرائیل: سیاست ایرانی و فرصت های جهانی» نوشتم و نتیجه گیری کردم: «واقعه تلخ یونان نه اولین چالش سیاست تحریم ورزشی اسرائیل است و نه آخرین آن خواهد بود. سابقه این مسئله نشان می دهد چالشهای مربوطه روز به روز ابعاد بزرگتری در ورزش کشور می یابد. از سوی دیگر فشارهای بین المللی و غربی برای درهم شکستن سیاست ورزشی کشورمان بطور فزاینده ای در حال افزایش است. ادامه این روند آینده سیاست اصولی تحریم ورزشی اسرائیل را با ابهامات جدی روبه رو می کند. انفعال در برابر این تحولات به منزله قبول شکست در برابر فشارهای ظالمانه و فریب کارانه بین المللی است. در مقابل اتخاذ موضعی فعال در برابر موضوع که به ظرفیت های بزرگ ملی، اسلامی و بین المللی موضوع نظر داشته باشد می تواند افق این سیاست را روشن کند.»
• در همان مطلب اعلام شد سیاست تحریم ورزشی اسرائیل مبتنی بر ارزشهایی ملی، اسلامی و انسانی است اما از فقدان عنصری اساسی رنج می برد که آینده آن را با تهدیدی جدی مواجه ساخته است. به نظر می رسد در این سیاست عنصر محاسبه، تدبیر و تحلیل از جایگاهی درخور برخوردار نیست. تحریم ورزشی اسرائیل به منظور فشار بر این رژیم اشغالگر و کمک به آرمان رهایی ملت فلسطین مورد توجه قرار گرفته و هدف آن فشار بر این رژیم و منزوی کردن آن در صحنه بین المللی است، اما اگر به منزوی شدن ایران، کانون مقاومت ضدصهیونیستی منطقه، بیانجامد نه تنها تاثیری منفی بر اسرائیل نخواهد داشت، بلکه می تواند بر مبارزه ضدصهیونیستی کشورمان فشار و لطمه سنگینی وارد کند. تبلیغات رسانه های غربی و تاثیر آنها بر احساسات پاک جوانان می تواند ابعاد این تاثیر را وسیعتر و پردامنه کند.
• تداوم روند نگران کننده کنونی در سیاست ورزشی کشور می تواند کشور را به نقطه ای برساند که بیم بسیاری در مورد آن وجود دارد: تحریم ورزش ایران یا عقب نشینی توجیه ناپذیر از سیاست تحریم ورزشی اسرائیل. هر دو اتفاق می تواند شکستی برای ایران و همچنین برای آرمان فلسطین به شمار آید. در صورت تحریم ورزشی ایران، کشور مرحله تازه ای از تحریم ها را تجربه خواهد کرد که بر تصویر بین المللی ایران تاثیر منفی خواهد داشت. بخشی از این تاثیر واقعی و بخش بزرگتری از آن روانی خواهد بود. ورزش ایران که در سال های اخیر خوش درخشیده و سازنده بسیاری از موفقیت های بین المللی ایران بوده است، آسیب خواهد دید و نهایتا نارضایتی ورزشکاران، ورزش دوستان و خیل عظیمی از جوانان را فراهم خواهد ساخت که سرمایه های اصلی کشور در دفاع از آرمان ها و اهداف آن هستند. این واقعه برای فلسطین و آرمان فلسطین نیز زیانبار خواهد بود زیرا یک مرکز مهم مقاومت را منزوی می کند و همچنین لایه های حمایت از آرمان فلسطین در جامعه ایرانی را دچار فرسایش و ضربه ای بی سابقه یا کم سابقه خواهد کرد.
• در مطلب مذکور اشاره شد که راه حل برون رفت از این بحران استفاده از ظرفیت های منطقه ای و جهانی تحریم ورزشی اسرائیل است. تحریم اسرائیل در جهان هواخواهان بسیاری دارد که فقط به کشورهای اسلامی و منطقه محدود نیست. جنبش تحریم اسرائیل (BDS) اینک کشورهای غربی را نیز درنوردیده و نخبگان، هنرمندان و ورزشکاران بسیاری را جذب کرده است. کشاندن صحنه تحریم ورزشی اسرائیل به این حوزه ها می تواند بار این تحریم را از دوش ما برداشته و آن را به مطالبه ای عام یا موجه در دنیا تبدیل کند. تک روی در صحنه تحریم اسرائیل به کشورهای غربی اجازه می دهد بر کشور فشار زیادی وارد کنند. در مقابل اگر حمایت از تحریم ورزشی در جهان گسترده و هماهنگ شود این فرصت از دولت های غربی گرفته خواهد شد.
• ممکن است تصور شود به رغم حمایت ملت های بسیاری از تحریم اسرائیل، دولت ها و حتی برخی دولت های اسلامی تمایلی به همکاری در زمینه تحریم ورزشی اسرائیل ندارند. واقعیت آن است که این دولت ها به ویژه دولت های اسلامی از این ناحیه تحت فشار و تاثیر افکار عمومی هستند. بعید است همه آنها بتوانند در برابر موجی قوی برای تحریم اسرائیل که جوامع اسلامی را درنوردد، مقاومت موثری کنند.
• پیشنهاد عملی و مشخص اینجانب برای حل مسئله باز کردن باب همکاری با کشورهای اسلامی و سازمان های بین المللی برای هماهنگی و تشریک مساعی در زمینه تحریم ورزشی اسرائیل است. از نظر من ترکیه (یا مالزی) گزینه مناسبی برای آغاز این حرکت است. سیاست دولت اسلام گرای ترکیه و به ویژه اشتهای فراوان اردوغان برای پیشتازی در اعتراض به تصمیم انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس نشان می دهد ترکیه مایل است نقشی فعال و پیشرو در مبارزه نرم با اسرائیل داشته باشد و از این راه خود را به عنوان مدافع حقوق مسلمانان در فلسطین معرفی کند. این امر به ویژه با توجه به انتخابات آتی در ترکیه و نیاز حزب حاکم به آرای اسلام گرایان ترک قابل ارزیابی است. دیپلماسی کشور می تواند ترکیه را در مسیر تحریم ورزشی اسرائیل به حرکت درآورده و از ایفای نقش ترکیه در این مسیر حمایت کند. حماقت های اخیر ترامپ و نتانیاهو در نقض قوانین و قطعنامه های سازمان ملل زمینه را برای این امر مهیا ساخته است. حمایت ما از ترکیه می تواند زمینه برگزاری اجلاسی ویژه با مشارکت سازمان همکاریهای اسلامی و سایر سازمان های ذینفع از جمله حرکت بین المللی تحریم اسرائیل (BDS) را فراهم کرده و زمینه ساز تصمیمی دسته جمعی در جهت حمایت از حقوق مسلمانان و ملت فلسطین در بیت المقدس از طریق تحریم ورزشی اسرائیل شود. تنظیم سیاست ورزشی کشور (در این زمینه) با این تصمیم جمعی می تواند ضمن کمک به موفقیت این سیاست ضداسرائیلی، زمینه خروج ایران از کانون فشار طرف های غربی در جهت تحریم ورزش ایران را فراهم کند.
• شاید بهترین فرصت برای تحقق پیشنهاد فوق استفاده از فضای تصمیم غیرقانونی ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس باشد. در این شرایط حتی حکومت خودگردان فلسطین و محمود عباس هم کشورهای اسلامی را به تحریم اسرائیل دعوت می کنند. به نظر می رسد تحریم ورزشی اسرائیل می تواند در این فضا مورد توجه قرار گیرد. در این چارچوب کشورهای اسلامی می توانند (برای مثال) اعلام کنند در صورت تحقق وعده دولت آمریکا مبنی بر انتقال سفارت به بیت المقدس از شرکت در مسابقه های ورزشی با نمایندگان ورزشی اسرائیل خودداری خواهند کرد.