اردوگاه دموکراسی در معرض تهدید افراط گرایی

دیپلماسی ایرانی: اردوگاه های تاریخی نظام دموکراتیک دیگر در برابر تندبادهای افراط گرایی ملی – قومی و دینی که این روزها سراسر دنیا را در نوردیده است، مصون نیستند، تندبادهایی که به پیشرفتی که از زمان روشنگری اروپایی به وقوع پیوسته است، هشدار می دهند. واکنش به چنین تندبادی موقت یا مرحله ای است، اما هزینه های آن سنگین خواهد بود زیرا بازسازی مسیر پیشرفت بعد از آن سخت خواهد بود.  

صعود احزاب و جریان های تندروی ملی نظام دموکراتیک را در تعداد رو به افزایشی از اردوگاه های اصلی اش تهدید می کنند. از اتریش گرفته تا فرانسه و آلمان، همچنین ایالات متحده که تسبیح تکرار را به دست گرفته است، حلقه های بازگشت دموکراتیک نیز همچنان به طور پیوسته در جریان است.

ایتالیا مرحله بعدی است. نظرسنجی های عمومی حاکی از آن است که جایگاه مردمی جریان های تندروی افراطی قبل از انتخابات پارلمانی که قرار است در 4 مارس آینده برگزار شود، رو به افزایش است. جنبش پنج ستاره بیشترین جایگاه مردمی را دارد به گونه ای که بر اساس نظرسنجی ها حداقل 25 درصد مردم واجد رای طرفدارش هستند، در بعضی از نظرسنجی ها اقبال به این جنبش حتی به 28 درصد هم رسیده است.

این صحیح است که این جریان ها متجانس نیستند، به گونه ای که میان آنها بر سر بعضی از قضایا تفاوت هایی مشاهده می شود. اما همان میزان رای ای که می توانند جمع کنند کفایت می کند تا به منبع تهدیدی برای نظام های دموکراتیک تبدیل شوند، به معنای دیگر هر گام رو به جلویی که بر می دارند و هر دستاورد تازه ای که به دست می آورند به مثابه خوردن قسمتی از کلیت این نظام هاست.

این چیزی است که بسیاری که تلاش می کنند صعود چنین جریان هایی را کم اهمیت جلوه دهند، درک نمی کنند. توجیه آنها بر این اساس است که آنها در طول این دهه ها توانسته اند تا اندازه ای از فرهنگ دموکراتیک بهره ببرند. اما این مقدار به اندازه ای نیست که تضمین کند آنها به قوانین و اصول دموکراتیک احترام می گذارند و نسبت به کسانی که با آنها اختلاف دارند، زمانی که اختلافات به اندازه قابل توجهی بالا رود، تسامح به خرج می دهند، و به لزوم حمایت از آزادی های مدنی و حقوق فرهنگی به ویژه حقوق اقلیت ها و مهاجرین پایبند باشند. برای همین است صعود این جریان ها به طور تدریجی همانند خوره نظام های دموکراتیک را می خورد. آثار این خورگی زمانی خود را نشان می دهد که تراکم آنها به حالت تهدید اصول و ابزارهای اساسی ای که نظام های دموکراتیک بر اساس آنها شکل گرفته اند، می رسد.

انتخابات سراسری به اندازه کافی تهدیدآمیز هستند تا منبع تهدیدی برای نظام دموکراتیک باشند به شکلی که در ایتالیا الآن شاهدیم. طرفداران دموکراسی در هر موعد انتخابات در تعداد بسیاری از کشورهایی که اردوگاه آزادی های جهان محسوب می شوند، باید نفس های خود را در سینه حبس کنند مبادا که افراطگرایان به قدرت برسند.  

آنها باید شیوه های جدیدی را برای احیای مجدد عرصه عمومی دنبال کنند تا قادر به بیان طیف های مختلف و جذب بیان نارضایتی نسبت به عملکرد حکومت های منتخب در چارچوب های نهادی جدید باشند که فرهنگ آزادی های لیبرال را که دهه ها رها شده است، بازتولید کند.

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: چهارشنبه 9 اسفند 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 23 اسفند 1396