انتظارات برجامی واشنگتن از اروپا به شدت بیانیه ترامپ نیست

رویترز بر اساس نامه محرمانه ای که جدیداً آمریکایی ها به دیپلمات های انگلیس، آلمان و فرانسه داده اند، از تفاوت نگاه سختگیرانه ترامپ با رویکرد ساده تر وزارت خارجه آمریکا در قبال تغییر مفاد برجام خبر داده است.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، اندکی پس از آنچه بیان انتظارات ترامپ از اصلاح توافق هسته ای وین خوانده شد، سندی در اختیار خبرگزاری انگلیسی رویترز قرار گرفته که چند و چون این انتظارات را در عمل تا حدودی روشن می کند.

خبرگزاری رویترز در گزارشی که به شرح ذیل به نظر مخاطبان فارس می رسد، به زوایای این موضع آمریکایی در قبال برجام پرداخته است:

آمریکا مسیری را برای آینده ترسیم کرده که در آن، متحدان اصلی این کشور در اروپا تعهد می دهند که توافق هسته ای را در قبال راضی شدن رئیس جمهور آمریکا به ادامه حیات برجام، بهبود ببخشند؛ این ادامه حیات از طریق تجدید تعلیق تحریم ها در ماه مِی انجام می شود.

این رویکرد در یکی از نامه های صادره وزارت خارجه آمریکا آمده و توسط خبرنگار رویترز دیده شده؛ این هفته یکی از مقامات ارشد این وزارتخانه در مصاحبه ای باز هم بر این مطلب تأکید کرد اما اجرایی کردن چنین رویکردی موانعی را بر سر راه دارد. دو مقام اروپایی و دو مقام سابق آمریکایی گفته اند که اروپایی ها هنوز به صورت مشخص نمی دانند که چه چیزی ترامپ را (به ادامه تعلیق تحریم ها) راضی می کند و خیلی دلشان نمی خواهد که پس از تعهد _ به تغییر مفاد برجام - ببینند که ترامپ در عوض، خواسته های جدیدی را طرح می کند.

5 مقام اروپایی و 4 مقام سابق آمریکایی گفته اند که محتوای نامه افشاشده وزارت خارجه آمریکا نشان می دهد که سطح توقعات آمریکا از اروپا (در قضیه تعامل با ایران برای تغییر مفاد برجام) از آنچه ترامپ در ماه ژانویه اعلام کرده بود، پایین تر است و به همین خاطر احتمال توافق (ایران و اروپا بر سر این مسئله) وجود دارد.

در نامه وزارت خارجه آمریکا آمده است: «ما خواهان تعهد شما (اروپایی ها) به کار جمعی برای رسیدن به توافقی مکمل یا پیرو است؛ توافقی که مسئله ساخت یا آزمایش موشک های بردبلند ایران را حل کند، اعمال قدرتمند نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی را تضمین کند و نقایص مربوط به بند غروب آفتاب را برطرف کند.»

درون مایه اصلی توافق جولای 2015 ایران و 6 قدرت برتر دنیا - بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و ایالات متحده - این بود که ایران برنامه هسته ای خود را در قبال تخفیف تحریم، محدود کند؛ تحریم هایی که اقتصاد این کشور را فلج کرده اند.

ترامپ به وجود 3 نقص در برجام اعتقاد دارد: ناتوانی آن در حل موضوع برنامه موشکی بالستیکی ایران؛ شرایط دسترسی بازرسان بین المللی به سایت های اتمی مشکوک و بند غروب آفتاب که بر اساس آن، محدودیت های برنامه اتمی ایران پس از 10 سال، شروع به ناپدید شدن می کنند. ترامپ می خواهد که اگر قرار است کشورش در توافق باقی بماند، این سه شرط، با قدرت بیشتری اعمال شود.

ترامپ در مورخه 12 ژانویه به قدرت های اروپایی اولتیماتوم داد که یا با «رفع نقایص جدی توافق هسته ای ایران» موافقت کنند یا او در 12 ماه مِی از تمدید تخفیف های تحریمی ایران امتناع می کند و اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران از سر گرفته می شود.

ترامپ خطاب به اروپایی ها گفت: «این آخرین شانس است.»

وزارت خارجه آمریکا از ارائه نظر در خصوص محتوای این نامه خودداری کرد و گفت که ارتباطات داخلی این وزارتخانه با رسانه ها به بحث گذاشته نمی شود. کاخ سفید هم در خصوص قصد ترامپ از انتشار بیانیه 12 ژانویه و یا روش مدنظر وی برای اجرایی شدن محتوای این نامه نظری نداد.

برخی مقامات آمریکایی و اروپایی اعتقاد دارند که اگر حتی ایران و اروپا بر سر موضوع توافق داشتند - که ندارند - رسیدن به یک توافق بین المللی تمام و کمال (بین ایران و اروپا) تا 12 مِی غیرممکن می بود.

یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا هفته گذشته گفت که تلاش آمریکا برای متقاعد کردن اروپایی ها به مذاکره با ایران، تلاشی دو مرحله ای خواهد بود.

این مقام گفته که در مرحله اول که از 12 ژانویه آغاز شده و تا 12 مِی ادامه دارد، آمریکا سعی می کند که وجود ضعف های لازم به ترمیم برجام را به اروپایی ها بقبولاند.

مقام مزبور ادامه داد: «ما از آنها تعهد می خواهیم که وجوب رفع نقائص موجود و تلاش برای توافق (با ایران برای رفع این نقائص) را بپذیرند. فقط همین.»

در مرحله دوم که پس از 12 مِی آغاز می شود، این توافق فهم مشترک آمریکا و اروپا به دیگر طرف های برجام - یعنی ایران، روسیه و چین - منتقل می شود تا در خصوص وجود راهی برای حل این موضوع، گمانه زنی شود.

این مقام آمریکایی گفته که 3 راه حل برای این اختلاف متصور است: الحاق برخی مفاد جدید به توافق موجود، مذاکره برای انعقاد یک موافقتنامه تکمیلی و یا تصویب قطعنامه ای جدید در شورای امنیت برای اعمال تغییرات جدید.

مقام مزبور گفته که برای انعقاد یک موافقتنامه تکمیلی - که در توافقات کنترل تسلیحاتی امری رایج است -، آمریکا در پی کسب حمایت ایران، روسیه و چین خواهد بود ولی چنین توافقی صرفاً با رضایت آلمان، فرانسه و انگلیس هم ممکن خواهد بود.

تحت این سناریو، چهار کشور غربی فوق الذکر توافق مکمل مدنظر خودشان را ایجاد می کنند و اگر ایران از هرکدام از شرایط مصرح در آن توافق تخطی کرد، اعمال تحریم ها از سر گرفته می شود.

این مقام آمریکایی همچنین برای اولین بار افشا کرده که مذاکره کنندگان آمریکایی روز سه شنبه در پاریس با نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان دیدار می کنند تا چند و چون اجرای خواسته های ترامپ را بررسی کنند.

چند مقام اروپایی در مصاحبه های مجزا گفته اند که نمی دانند آیا محتوای نامه دیپلماتیک ارسال شده از سوی وزارت خارجه آمریکا، صدای غالب در واشنگتن را انعکاس می دهد یا خیر.

یک دیپلمات ارشد اروپایی روز جمعه به خبرنگار رویترز گفت: «نمی دانیم که آیا دولت ترامپ موضع خود را تغییر داده یا خیر؟»

یک دیپلمات ارشد اروپایی دیگر با اشاره به نگرانی های ترامپ در خصوص مسائل موشکی، بازرسی ها و بند غروب آفتاب ادامه داده: «واقعیت این است که ما داریم تلاش می کنیم که بهتری بسته پیشنهادی ممکن را برای متقاعد کردن ترامپ به وی ارائه دهیم. هیچ کس نمی داند که ترامپ چه خواهد کرد و یا اصلا چه خواهد خواست.»

ریشه سردرگمی اروپایی ها از آنجا نشأت می گیرد که در بین بخش های مختلف دولت آمریکا (در قبال برجام) اختلاف نظر وجود دارد و علاوه بر آن، تصمیم نهایی رئیس جمهور آمریکا - که بارها بر خلاف توصیه های دستیاران ارشد امنیت ملی خود نظر داده - اصلاً مشخص نیست.

«ریچارد بوشر» سخنگوی 5 وزیر خارجه سابق آمریکا در توصیف این اختلاف نظر آمریکایی گفته: «لحن نامه وزارت خارجه، کم نرم تر از لحن بیانیه ترامپ بود.»

بوشر و 3 مقام سابق آمریکایی دیگر برای نشان دادن این اختلاف، به تفاوت درخواست ترامپ از سه کشور اروپایی برای «توافق (با ایران) برای رفع نقائص وحشتناک» توافق هسته ای با زبان کم تر مطالبه گر نامه وزارت خارجه اشاره کرده اند؛ نامه ای که نگارنده آن تعهد اروپا را برای همکاری و تلاش برای رسیدن به توافقی مکمل که کاستی های برجام را برطرف می کند، خواستار شده است.

بوشر گفته: «بنظر من، رئیس جمهور ترامپ، برای رسیدن به استانداردی بالاتر، مقاومت می کند. (رئیس جمهور می گفت) آنها (سه کشور اروپایی و ایران) باید مذاکره کنند و به توافق برسند؛ ما باید یک توافق (جدید) داشته باشیم. در همین حال، آن یکی (نامه وزارت خارجه) می گفت که ما باید از آنها (اروپایی ها) برای ادامه این مسیر تعهد بگیریم.»